Trái cây Việt đã vào được thị trường "khó tính"

Xuất khẩu trái cây đạt 900 triệu USD trong 5 tháng

Thu hoạch Thanh long - ảnh minh họa

Ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (BVTV - Bộ NN-PTNT), cho biết, năm tháng đầu năm nay xuất khẩu trái cây vào các thị trường đều tăng, trong đó, xuất khẩu vào thị trường khó tính đạt 3.400 tấn quả tươi các loại, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này đạt gần 900 triệu USD. Hy vọng năm nay, kim ngạch xuất khẩu rau quả tăng so với 2015.

Trái cây Việt đã thỏa mãn điều kiện nhập khẩu của nhiều nước. Tuy nhiên, vẫn còn một số thị trường có quy định khắt khe về kiểm dịch thực vật, an toàn thực phẩm, như: Mỹ, New Zealand, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan. “Thời gian qua, Cục BTVT đã tích cực đàm phán để đối tác gỡ bỏ rào cản kỹ thuật hoặc hạ thấp các tiêu chuẩn để trái cây Việt xâm nhập những thị trường khó tính”, ông Trung nói.

Nhờ vậy, đã có 4 loại trái cây Việt gồm: thanh long, chôm chôm, nhãn, vải thiều xuất khẩu sang Mỹ. Năm tháng đầu năm 2016, xuất gần 2.000 tấn trái cây sang Mỹ, bằng 200% so với cùng kỳ năm 2015. Cục BVTV đang đàm phán để xuất thêm xoài, vú sữa sang thị trường này.

Trái vải của Việt Nam đã thâm nhập thị trường Úc. Ngành nông nghiệp nước này cũng đã cho phép nhập khẩu xoài của Việt Nam. Dự kiến, cuối năm 2016, Úc sẽ hoàn tất thủ tục để cho phép nhập khẩu thanh long của Việt Nam.

Hơn 6 năm trước, Việt Nam xuất khẩu sang Đài Loan từ 14.000-16.000 tấn thanh long/năm. Tuy nhiên, sau khi một số lô thanh long bị phát hiện nhiễm ruồi đục quả ổi nên họ đưa vào danh mục cấm nhập khẩu. “Mấy năm qua, Cục BVTV đã đàm phán với cơ quan kiểm dịch thực vật của Đài Loan và đã hoàn tất thủ tục cho phép Việt Nam xuất khẩu thanh long trở lại thị trường này kể từ ngày 1/6”, ông Trung cho biết.

Hiện nay, xoài và thanh long đã xuất khẩu sang Nhật. Cục BVTV đang đàm phán để xuất thêm trái vải, chôm chôm, nhãn sang thị trường này. Sau khi thanh long và xoài được Hàn Quốc nhập khẩu, Cục BVTV đang làm thủ tục để xuất thêm vú sữa và vải thiều.

Là nước nông nghiệp, dân số ít, tiêu chuẩn nhập khẩu lại khắt khe nên New Zealand không được kỳ vọng sẽ nhập nhiều trái cây của Việt Nam. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng vẫn đang đẩy mạnh đàm phán, hy vọng cuối năm tới, trái cây Việt sẽ xâm nhập thị trường được xem là khó tính bậc nhất thế giới này. “Nếu được New Zealand chấp nhận, trái cây Việt Nam sẽ dễ dàng xuất khẩu sang nhiều thị trường tiềm năng khác”, ông Trung nhận định.

Tháo gỡ những khó khăn

2.000 tấn trái cây đã được xuát sang Mỹ trong 5 tháng đầu năm 2016 - ảnh minh họa

Theo ông Trung, Việt Nam là nước rất có lợi thế về sản xuất trái cây. Song trên thực tế, trái cây của chúng ta thường không đáp ứng được các tiêu chuẩn về chất lượng, mẫu mã theo yêu cầu của các nước nhập khẩu. Trong đó, khó khăn lớn nhất là rào cản kỹ thuật về kiểm dịch thực vật, nhất là trong thời gian tới, khi Việt Nam tham gia các hiệp định, đặc biệt là TPP. Các thuế suất giảm nhanh và bằng 0 thì các rào cản kỹ thuật sẽ được các nước nâng lên cao hơn nhiều so với hiện nay.

Các quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, New Zealand, Chile, Argentina, Brazil thường có quy định chặt chẽ về kiểm dịch thực vật nhập khẩu, đặc biệt là đối với các loại quả tươi.

Ông Trung cho biết, thường để tháo gỡ rào cản về kiểm dịch thực vật cho các loại quả tươi từ Việt Nam, phải thực hiện nhiều thủ tục phức tạp, thời gian kéo dài nhiều năm đối với từng loại sản phẩm như phân tích nguy cơ dịch hại (PRA), thực hiện chương trình tiền chứng, xử lý kiểm dịch thực vật (chiếu xạ, xử lý hơi nước nóng) cho từng lô hàng trước khi xuất khẩu.

Nguyên nhân của việc xuất khẩu trái cây gặp khó là do sản xuất trái cây của Việt Nam hiện còn rất nhỏ lẻ, manh mún.

“Như việc cấp mã số vùng trồng cho quả vải xuất sang Mỹ, chúng tôi đã phải mất rất nhiều thời gian để gom từ 24 đến 28 hộ thì mới cấp được một mã số khoảng 10ha, nên rất khó khăn để đáp ứng các nhu cầu của các nước nhập khẩu. Ngoài ra, còn một số khó khăn khác như số lượng các doanh nghiệp tham gia việc xuất khẩu hoa quả tươi còn ít, trong đó còn xuất hiện một số doanh nghiệp vi phạm đạo đức kinh doanh, làm mất uy tín cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính”, ông Trung phân tích.

Ngoài ra, còn những khó khăn cho trái cây Việt Nam khi xuất khẩu là việc chiếu xạ. Ông Trung cho biết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ đã xây dựng, nâng cấp thành công một cơ sở chiếu xạ ở miền Bắc đã giúp cho chi phí chiếu xạ, đặc biệt là cho quả vải giảm được 16 triệu đồng/tấn.

Ông Trung cũng cho biết thêm, vừa qua các hãng hàng không, nhất là Vietnam Airlines đã cam kết với 2 tỉnh Bắc Giang và Hải Dương sẽ dành tải trọng và tạo điều kiện tốt nhất để xuất khẩu vải sang các thị trường mới mở.