Rằm tháng 7 là một trong hai ngày rằm lớn trong năm của người Việt. Ông cha ta có câu " Cả năm chỉ có rằm tháng 7, cả thảy chỉ có rằm tháng Giêng" nhằm khẳng định sự quan trọng của hai ngày năm tháng 7 và tháng Giêng âm lịch trong năm.
Ngày rằm tháng 7 được xem là quan trọng bởi ngày này còn trùng với ngày lễ Vu Lan báo hiếu. Trong văn hóa người Hoa thì ngày rằm tháng 7 cũng là Tết Trung Nguyên ngày xá tội vong nhân. Chính vì thế, các gia đình cũng dành nhiều thời gian và tâm sức hơn để chuẩn bị mâm cỗ cúng trong ngày này sao cho thật tươm tất.
Theo quan niệm dân gian, đây là tháng mở cửa quỷ môn quan để các vong hồn trở lại dương thế, thăm bạn bè người thân, mong sớm siêu sinh nên từ ngày 2-14/7 âm lịch, người Việt có thể cúng bất cứ ngày nào mà thuận tiện nhất cho gia chủ. Miễn sao, việc cúng phải hoàn thành trước ngày 15/7 âm lịch vì hết ngày 15 thì Diêm Vương sẽ đóng cửa quỷ môn quan.
Rằm tháng 7 các gia đình cần chuẩn bị lễ cúng Phật, lễ cúng gia tiên, lễ cúng chúng sinh (cô hồn):
Mâm cúng rằm tháng 7 âm lịch. Ảnh: Viet Linh Dang
Mâm cúng Phật ngày rằm tháng 7 âm lịch
Đối với những gia đình theo đạo Phật thì rằm tháng 7 là một ngày lễ lớn. Theo giáo lý nhà Phật, lễ cúng không quan trọng ở mâm cao cỗ đầy mà cốt ở lòng thành của mỗi người.
Ngày rằm tháng 7 là ngày lễ Vu Lan, xuất phát từ tích kể đức Mục Kiền Liên xả thân cứu mẹ. Vì vậy, vào ngày lễ Vu Lan, bạn chỉ cần sắp một mâm cơm chay hoặc đơn giản hơn là mâm ngũ quả để cúng Phật rồi thụ lộc tại nhà.
Lúc làm lễ cúng nên đọc một khóa kinh Vu Lan để hồi hướng công đức cho những người thân trong quá khứ được siêu sinh và cũng là một cách giúp hiểu hơn về ngày lễ này. Một điều cũng cần đặc biệt chú ý nữa là theo quan niệm từ lâu đời mâm cúng Phật nên làm vào ban ngày.
Mâm cúng thần linh và gia tiên ngày rằm tháng 7 âm lịch
Mâm cúng gia tiên thường là mâm cỗ mặn, kèm theo tiền vàng và cả những vật dụng dành cho người cõi Âm làm bằng giấy tượng trưng từ những vật truyền thống (giống như đồ thật) như quần áo, giày dép, đến những vật hiện đại như xe cộ, điện thoại... để cho người cõi Âm có được một cuộc sống tiện nghi, đầy đủ giống như người Dương trần.
Các gia đình có thể làm một mâm cơm mặn với đủ các món như xôi, gà luộc, canh, cơm, cá kho,… và đồ vàng mã theo nhu cầu sinh thời của người đã khuất.
Mâm cúng chúng sinh (cô hồn) ngày rằm tháng 7 âm lịch
Theo tín ngưỡng dân gian thì ngày rằm tháng 7 còn gọi là ngày “Xá tội vong nhân”, tức là ngày mà Diêm Vương mở cửa địa ngục cho các vong hồn khi tại thế thất cơ lỡ vận, không nơi nương tựa và chịu nhiều oan trái ở kiếp trước...
Những vong hồn này rất đáng thương vì không được ai thờ cúng, hoặc chết đường chết chợ lang thang vạ vật không tìm được đường về với tổ tiên. Vì vậy, dân gian thường làm một mâm lễ cho các vong hồn này để chúng không quấy nhiễu dương gian.
Trái với mâm cúng Phật và gia tiên. Lễ cúng cô hồn được tổ chức vào buổi chiều tối ngày 14/7 hoặc 15/7. Bởi vì, người ta quan niệm, đây là thời gian những vong linh trên đường trở về địa ngục nên cũng là lúc cúng cô hồn chuẩn nhất. Mọi việc cúng phải được hoàn tất vào ngày 15/7.
Trên mâm cúng chúng sinh (cô hồn) lễ vật gồm có:
Muối gạo (1 dĩa sẽ được rắc ra vỉa hè hoặc sân nhà về bốn phương tám hướng sau khi cúng xong)
Cháo trắng nấu loãng (12 chén nhỏ)
Hoa quả (5 loại 5 mầu)
12 cục đường thẻ
Quần áo chúng sinh với nhiều màu sắc (xanh lam, xanh lá mạ, vàng, hồng...)
Các loại bỏng ngô, bánh, kẹo
Tiền vàng (tiền thật các loại mệnh giá và tiền vàng mã)
Nước: 3 chun (hay 3 ly nhỏ ), 3 cây nhang , 2 ngọn nến nhỏ.....
Một lưu ý quan trọng của lễ cúng cô hồn là không cúng xôi, gà, heo. Chỉ cúng cô hồn bằng các món ăn chay, không cúng đồ mặn vì sẽ khơi dậy tham, sân, si.
Dưới đây là các bài cúng trong dịp rằm tháng 7 âm lịch theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam (NXB Văn hóa Thông tin):
1. Văn khấn thần linh ngày rằm tháng 7 âm lịch
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát, Đức Mục Kiền Liên Tôn Giả.
Hôm nay là ngày rằm tháng 7…….
Tín chủ chúng con là…..
Ngụ tại…….
Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật và các thứ cúng dâng, bày lên trước án.
Chúng con thành tâm kính mời ngài Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát, Đức Mục Kiền Liên Tôn Giả.
Chúng con thành tâm kính mời ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân và tất cả các vị thần linh cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các ngài giáng lâm án tọa, xét soi chứng giám.
Nay gặp tiết Vu Lan, ngày vong nhân được xá tội. Chúng con đội ơn Tam Bảo, Phật trời phù hộ, thần linh các đấng che chở, công đức lớn lao nay không biết lấy gì đền báo.
Do vậy kính dâng lễ bạc, giãi tỏ lòng thành, nguyện mong nạp thụ. Phù hộ độ trì cho chúng con và cả gia đình luôn mạnh khỏe, già trẻ bình an, một lòng hướng về chính đạo, lộc tài vượng tiến, gia đạo hưng long.
Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám!
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).
2. Văn khấn tổ tiên ngày rằm tháng 7 âm lịch
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy tổ tiên nội ngoại và chư vị Hương linh.
Tín chủ chúng con là….
Ngụ tại….
Hôm nay là ngày Rằm tháng 7 năm…. Nhân gặp tiết Vu Lan vào dịp Trung Nguyên, chúng con nhớ đến tổ tiên ông bà cha mẹ đã sinh thành ra chúng con gây dựng cơ nghiệp, xây đắp nền nhân, khiến nay chúng con được hưởng âm đức.
Chúng con cảm nghĩ ơn đức cù lao khôn báo, cảm công trời biển khó đền nên tín chủ con sửa sang lễ vật, hương hoa, trà quả, kim ngân vàng bạc, thắp nén tâm hương, thành kính lên các cụ Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Bá Thúc Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội và tất cả các hương hồn trong nội tộc, ngoại tộc của họ….
Cúi xin các vị thương xót cháu con, linh thiêng hiện về, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho con cháu khỏe mạnh bình an, lộc tài vượng tiến, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long, hướng về chính giáo.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật ( 3 lần)
3. Văn khấn chúng sinh (cô hồn) ngày rằm tháng 7 âm lịch
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con lạy Đức Phật Di Đà
Con lạy Bồ Tát Quan Âm.
Con lạy Táo Phủ Thần quân Chinh thần.
Tiết tháng 7 sắp thu phân
Ngày Rằm xá tội vong nhân hải hà
Âm cung mở cửa ngục ra
Vong linh không cửa không nhà
Đại Thánh Khảo giáo - A Nan Đà Tôn giả
Tiếp chúng sinh không mả, không mồ bốn phương
Gốc cây xó chợ đầu đường
Không nơi nương tựa đêm ngày lang thang
Quanh năm đói rét cơ hàn
Không manh áo mỏng - che làn heo may
Cô hồn nam bắc đông tây
Trẻ già trai gái về đây hợp đoàn
Nay nghe tín chủ thỉnh mời
Lai lâm nhận hưởng mọi lời trước sau
Cơm canh cháo nẻ trầu cau
Tiền vàng quần áo đủ màu đỏ xanh
Gạo muối quả thực hoa đăng
Mang theo một chút để dành ngày mai
Phù hộ tín chủ lộc tài
An khang thịnh vượng hòa hài gia trung
Nhớ ngày xá tội vong nhân
Lại về tín chủ thành tâm thỉnh mời
Bây giờ nhận hưởng xong rồi
Dắt nhau già trẻ về nơi âm phần
Tín chủ thiêu hóa kim ngân
Cùng với quần áo đã được phân chia
Kính cáo Tôn thần
Chứng minh công đức
Cho tín chủ con
Tên là:………………………………
Vợ/Chồng:…………………………
Con trai:……………………………
Con gái:…………………………….
Ngụ tại:……………………………..
Những lưu ý khi cúng rằm tháng 7 âm lịch
Theo chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà, khi tiến hành các nghi lễ cúng trong tiết rằm tháng 7 âm lịch, mọi người nên lưu ý những điều sau:
1. Không cúng chúng sinh, cô hồn trong nhà. Nên cúng ngoài sân, ngoài đường hoặc đăng kí cúng ở đình, chùa. Tuy nhiên, trước tình hình dịch Covid-19, mọi người cũng không nên đến chỗ đông người.
2. Không tùy tiện đốt giấy, vàng mã
3. Trong văn khấn cúng chúng sinh không nhất thiết phải đọc tên tuổi địa chỉ của bản thân và người thân trong gia đình vì khi làm phúc không nhất thiết phải đợi báo ân.
Thế giới tâm linh quan niệm vong linh cũng có thiện vong và tà vong cho nên để tránh việc các tà vong gây ảnh hưởng xấu tới người dương trần, trong văn khấn cúng chúng sinh cúng cô hồn không nên ghi và đọc xướng tên tuổi địa chỉ của bản thân và người thân trong gia đình.
4. Không mặc quần áo trang phục màu đen hay kết hợp 2 màu đen trắng khi cúng chúng sinh bởi đây là những màu sắc kết hợp mang năng lượng âm cao và là biểu hiện của tang chế. Khi đứng cúng hoặc tham gia lễ cúng chúng sinh nên mặc áo màu đỏ, hồng, cam, vàng, xanh ngọc ... những màu sắc tươi sáng.
5. Trước ngày tiến hành nghi lễ cúng chúng sinh, người đứng cúng giữ thân thể thanh tịnh. Trước đó 2 ngày phải kiêng chuyện phòng the, kiêng ăn mắm tôm, mắm tép, tỏi, tiết canh, kiêng ăn cá chép, ba ba, rùa, rắn, lươn, trạch, kiêng ăn thịt chó, thịt mèo, kiêng uống rượu cao hổ cốt, rượu ngâm rắn hay ngâm động vật, kiêng bôi mỡ trăn.
6. Khi mâm cỗ cúng đã lên hương tuyệt đối không để trẻ em ở gần mâm cúng vừa tránh trẻ ăn vụng đồ cúng vừa để đảm bảo an toàn cho sức khoẻ tâm linh của trẻ trước các vong linh cô hồn.
7. Trong khi cúng lễ mà có mèo hay chó đen đến ngồi gần mâm lễ thì cần cúng nhanh chóng và sớm rời khỏi chỗ cúng.
8. Cúng chúng sinh xong trước khi bước vào cửa chính nam đi qua lửa 7 lần, nữ đi qua lửa 9 lần mới được đi vào.
Do lửa nóng ấm mang năng lượng dương cao sẽ giúp thể phách của nam (7 vía) của nữ (9 vía) được đẩy đi các năng lượng xấu, năng lượng âm tiêu cực và giúp phần thể xác khoẻ mạnh hơn.
9. Sau khi cúng chúng sinh, cô hồn, bước vào nhà phải thay ngay trang phục đã đứng cúng lễ, uống 1 cốc trà gừng, ai huyết áp thấp có thể uống trà gừng mật ong. Mọi người cũng nên chuẩn bị sẵn một nồi nước lá gồm xả, hương nhu, mùi thơm, lá bưởi, lá nếp ... để xông 10 đến 15 phút rồi lau khô toàn thân (không tắm). Điều này rất cần làm với người già trên 60 tuổi, người huyết áp thấp, người có tiền sử đột quỵ, người yếu bóng vía, người hay bị bóng đè, người bị bệnh mộng du, người mới ốm dậy mà vẫn phải lo toan mọi việc lễ nghi...
Những việc làm này cũng giúp tăng cường năng lượng dương, đẩy đi các năng lượng xấu, năng lượng âm tiêu cực và cơ thể cũng khoẻ mạnh hơn.
