Thay chính sách miễn học phí bằng chính sách cấp học bổng, ưu tiên trong tín dụng
Bộ GD&ĐT khẳng định việc được miễn giảm học phí là một trong những lý do chính, thu hút được khoảng trên 50% sinh viên ngành sư phạm. Khảo sát cho thấy, tại Cao đẳng Sư phạm Vĩnh Long, 36,54% sinh viên năm thứ nhất chọn học tại trường vì lý do “miễn học phí”. Như vậy, tác động của giáo dục hướng nghiệp và hiệu quả của nó đã bị chi phối nhiều bởi yếu tố học phí.
Kết quả khảo sát cũng cho thấy, có 13,7% sinh viên khẳng định gia đình của họ có khả năng đóng tiền học phí, 18,8% khẳng định bản thân có khả năng tự đóng học phí, 22,1% sinh viên khẳng định vẫn tiếp tục học ngành sư phạm dù không được miễn học phí. Vì thế, không đủ luận cứ để khẳng định rằng sinh viên sư phạm có hoàn cảnh khó khăn sẽ bỏ học nếu chính sách này không còn tồn tại.
Một tác động tiêu cực dẫn đến từ chính sách này trong thực tiễn khi đặt vào trong bối cảnh là không quản lý được sinh viên hưởng chính sách miễn học phí.
Theo quy định, để được hưởng chính sách miễn học phí, sinh viên phải có cam kết sau khi tốt nghiệp sẽ phục vụ trong ngành giáo dục và đào tạo. Nếu không thực hiện cam kết phục vụ trong ngành giáo dục và đào tạo sẽ phải bồi hoàn toàn bộ số tiền đã được miễn đóng góp học phí trong thời gian học tại trường.
Tuy nhiên, trên thực tế, trong quá trình thực thi chính sách này, không có bất cứ cơ quan, đơn vị hay bộ phận nào để kiểm tra xem sinh viên có thực hiện đúng cam kết hay không. Hiện nay, số sinh viên sư phạm trên cả nước ra trường chưa có việc làm hoặc làm không đúng ngành, nghề gây lãng phí rất lớn nguồn nhân lực đầu tư cho giáo dục.
Từ thực tế này, Bộ GD&ĐT đề xuất thay chính sách miễn học phí cho sinh viên sư phạm bằng việc cho vay tín dụng, cấp học bổng cho sinh viên học tập tại các cơ sở đào tạo giáo viên.
Đề xuất bỏ chính sách miễn học phí với sinh viên sư phạm.
Được vay tối đa 3,5 triệu đồng/tháng
Tín dụng sư phạm là chính sách cho vay đối với học sinh, sinh viên sư phạm để hỗ trợ chi trả chi phí đào tạo phục vụ cho việc học tập, sinh hoạt trong thời gian theo học ngành đào tạo giáo viên.
Nguyên tắc vay và hoàn trả khoản vay tín dụng sư phạm như sau:
Việc cho vay tín dụng phải bảo đảm đủ để trả học phí và chi phí sinh hoạt cho toàn khóa học của học sinh, sinh viên.
Học sinh, sinh viên không phải trả khoản vay tín dụng nếu làm việc trong ngành giáo dục đủ thời gian theo quy định.
Học sinh, sinh viên sư phạm trong trường hợp không công tác trong ngành giáo dục sau khi tốt nghiệp theo thời gian quy định tại Nghị định này thì có trách nhiệm hoàn trả khoản vay tín dụng.
Cụ thể, sinh viên sư phạm lập hồ sơ tín dụng tại Ngân hàng chính sách xã hội, các khoản vay tín dụng bao gồm: Học phí (Mức vay bằng mức thu học phí của cơ sở đào tạo nơi sinh viên theo học); Sinh hoạt phí (định mức: 3-3,5 triệu đồng/tháng/sinh viên và thời gian vay không quá 10 tháng/năm học).
Sinh viên ra trường làm trong ngành sư phạm tối thiểu trong thời gian 5 năm sẽ không phải trả khoản tín dụng học phí và sinh hoạt phí. Nếu trong vòng 2 năm sau khi ra trường, sinh viên không công tác trong ngành sư phạm sẽ phải thực hiện hoàn trả khoản vay học phí và sinh hoạt phí trong vòng 3 năm tiếp theo.
Sinh viên ra trường có làm trong ngành sư phạm, tuy nhiên thời gian công tác trong ngành chưa đủ 5 năm cũng sẽ phải hoàn trả khoản vay học phí và sinh hoạt phí.
Miễn học phí với trẻ 5 tuổi, tiểu học, THCS
Theo Bộ GD&ĐT, chủ trương miễn giảm học phí được thực hiện theo chính sách phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi, phổ cập tiểu học, phổ cập giáo dục THCS và tiến tới thực hiện giáo dục bắt buộc 9 năm từ sau 2020 nhưng hiện nay việc miễn học phí mới chỉ thực hiện đối với học sinh tiểu học, điều này gây khó khăn cho việc huy động trẻ đến trường, nhất là vùng núi, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn mặc dù mức thu học phí không cao. Chính vì vậy nên mới đây Bộ đã có văn bản miễn học phí cho trẻ mầm non 5 tuổi ở các vùng sâu, vùng xa, điều kiện kinh tế khó khăn, nhằm giảm gánh nặng học phí đối với các đối tượng này.
Bộ GD&ĐT cho biết, tổng kinh phí ngân sách chi thêm để hỗ trợ chính sách không thu học phí trẻ 5 tuổi, học sinh tiểu học, THCS diện phổ cập trường công lập và hỗ trợ đóng học phí trường ngoài công lập là: 4.730 tỷ đồng. Trong đó, nếu không thu học phí đối với trẻ mầm non 5 tuổi thì tổng ngân sách phải chi thêm hàng năm để bù học phí là 698 tỷ đồng trong đó dành cho các cơ sở mẫu giáo ngoài công lập 680 tỷ. Đối với cấp tiểu học, phần hỗ trợ đóng học phí cho các cơ sở giáo dục ngoài công lập là 855 tỷ. Và đối với bậc THCS, tổng ngân sách phải chi thêm hàng năm để bù học phí là 2.143 tỷ đồng, hỗ trợ đóng học phí cho học sinh các trường ngoài công lập là 352 tỷ đồng.
