Giá heo trong cả năm qua rớt giá thê thảm, có thời điểm 1 kg heo hơi còn rẻ hơn 1 kg gà công nghiệp tại trại. Tuy nhiên, giá thịt heo bán lẻ trên thị trường cũng như các sản phẩm chế biến từ thịt heo như chả lụa, giò thủ, chả chiên, lạp xưởng, xúc xích, chà bông... chỉ thấy tăng giá chứ không hề giảm giá.
Trong 9 tháng qua, ngoại trừ đợt phục hồi mạnh vào giữa tháng 7/2017, giá lợn hơi trung bình của cả nước chủ yếu giảm do nguồn cung dư thừa trong khi nhu cầu tiêu thụ không có đột biến. Trong khi đó, nhu cầu thịt lợn của Trung Quốc lại không ổn định. Hiện nay, do giá lợn hơi thấp nên có tình trạng người dân không còn mặn mà với việc tái đàn dù vào thời điểm này mọi năm, các ngành đã rục rịch chuẩn bị nguồn cung hàng cho thị trường tết.
Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), năm 2018 giá thịt lợn tại Trung Quốc có thể tăng 20%, khi tác động toàn diện của hoạt động đóng cửa cơ sở chăn nuôi được thể hiện rõ thông qua chỉ số quy mô đàn lợn nái. Mặc dù giá lợn được dự báo tăng, nhưng nguồn cung thịt lợn lại không đáng lo ngại, quy mô đàn lợn thịt sẽ giảm nhẹ từ nay đến cuối năm 2018 nhưng năng lực sản xuất và tính hiệu quả sẽ tiếp tục tăng.
Tăng giá đều đều
Cụ thể, các sản phẩm chế biến từ thịt heo những năm trước chỉ trên dưới 120.000 đồng/kg nhưng suốt năm 2017, trong khi giá heo ở trại giảm thê thảm thì những mặt hàng này vẫn tăng giá đều đều và hiện đã lên tới 150.000-200.000 đồng/kg. Những mặt này vào siêu thị, trung tâm thương mại còn bị đẩy giá thêm 30.000-40.000 đồng/kg.
Các doanh nghiệp chế biến thực phẩm từ nguyên liệu thịt heo cho biết sở dĩ giá bán các loại sản phẩm chế biến không điều chỉnh giá giảm theo giá heo ở các trại chăn nuôi là do họ vẫn phải mua heo từ các trại với giá cao theo hợp đồng đã được ký kết cả năm. Nhưng chúng tôi hỏi khi ký hợp đồng mới, giá có giảm theo hay không thì họ lại bảo là do tình hình mới phải thu mua heo có truy xuất nguồn gốc, heo nuôi phải được chứng nhận VietGAP... nên khó có khả năng giảm được.
 |
Giảm thì dễ nhưng…
Bà Lê Hồng Hạnh - chủ một cơ sở chế biến thực phẩm ở quận 8, TP HCM - cho biết những người sản xuất như bà phải gánh rất nhiều chi phí, nguyên liệu chỉ chiếm một phần trong giá bán. Để ra được giá thành phải tính cả tiền nhân công, quản lý, nguyên phụ liệu, các loại thuế, bảo quản và nhiều loại phí không tên khác. "Cơ sở sản xuất tạo ra được sản phẩm phải qua nhiều công đoạn, công sức nhưng mức lợi nhuận thu được rất thấp so với khâu lưu thông, phân phối. Chẳng hạn một sản phẩm ra tới thị trường phải qua nhiều trung gian từ đại lý cấp 1, 2, 3 mới đến tay người bán lẻ. Cho nên giá đến tay người tiêu dùng bị đội lên rất cao" - bà Hạnh trần tình.
Các cơ sở sản xuất thực phẩm chế biến khác cho biết muốn đưa sản phẩm vào siêu thị, trung tâm thương mại lại càng vất vả hơn. Ngoài mức chiết khấu cao, còn phải tốn thêm nhiều chi phí khác để được đưa hàng vào, cũng như lên được vị trí đẹp, "mặt tiền", tiếp xúc được tầm nhìn của khách hàng. Còn không, hàng sẽ bị để ở vị trí không ai nhìn thấy hoặc đặt nơi quá cao hay quá thấp...
Các doanh nghiệp chế biến cũng như nhà bán lẻ thừa nhận theo quy luật khi giá nguyên liệu giảm thì giá sản phẩm phải giảm theo nhưng trên thực tế, việc điều chỉnh giảm giá bán là rất khó. Bởi việc giảm giá thì dễ nhưng khi muốn điều chỉnh tăng giá trở lại sẽ gặp ngay khó khăn cả dây chuyền phân phối cũng như với khách hàng. "Cho nên tốt nhất là không giảm giá bán cho dù giá nguyên liệu xuống" - đại diện một doanh nghiệp thẳng thắn.
Theo ông Nguyễn Kim Đoán, việc giá heo ở trại thấp, khi ra thị trường lại cao ngất là điều bất hợp lý, ai cũng thấy. Thực phẩm chế biến có mức giá cao gấp 2-3 lần giá thịt thì lại càng vô lý hơn. Để giải quyết được vấn đề này, theo ông Đoán, không còn cách nào khác phải hoàn chỉnh được chuỗi nhà sản xuất - phân phối - người tiêu dùng. "Phải giải quyết được vấn đề người tiêu dùng không phải mua với giá cao, người sản xuất cũng không phải bán với giá quá thấp, trong khi nhà phân phối lại hưởng hết" - ông Đoán đề nghị.
Dự báo, giá lợn hơi có thể phục hồi vào cuối năm nay khi xu hướng giảm đàn hoặc nuôi cầm chừng diễn ra trên diện rộng, bên cạnh đó mưa lớn kéo dài ở miền Bắc và bắc Trung Bộ vừa qua đã làm trang trại bị ngập úng trong nước lũ, ảnh hưởng đến việc vận chuyển đàn lợn ra ngoài. Tính đến nay đã có khoảng 6.000 con lợn bị chết do ngập nước, hiện số lợn sống chỉ còn chừng 300 con. Như vậy, thời gian tới nguồn cung sẽ bị thiếu hụt trong khi nhu cầu tiêu thụ thịt lợn dự báo tăng để phục vụ thị trường Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán.
