Rằm tháng Giêng (còn gọi là Tết Nguyên tiêu) là ngày lễ quan trọng bậc nhất trong năm, bởi vậy, ông bà xưa mới có câu: "Cúng quanh năm không bằng rằm tháng Giêng".
Tùy vào điều kiện mỗi nhà và phong tục tập quán mỗi địa phương khác nhau mà đồ cúng cũng được chuẩn bị khác nhau. Nhưng thông thường, mâm cúng sẽ gồm hai loại, cúng chay cho ban thờ Phật và cúng mặn cho ban thờ gia tiên.
Trước kia, các món ăn chay không được phong phú đa dạng, nhưng ngày nay các món như giò, thịt heo quay...đều được chế biến từ rau củ quả đã làm cho mâm cỗ chay ngày càng bắt mắt, thơm ngon và bổ dưỡng.
Dưới đây là những là mâm cỗ chay ngon và hấp dẫn để cúng rằm tháng riêng.
1. Canh rau củ thập cẩm
Nguyên liệu
- Đậu phụ : 1 bìa to (hoặc 2 bìa nhỏ).
- Củ đậu: 50gr.
- Cà rốt: 50gr.
- Su hào: 50gr.
- Nấm hương: 10 cái.
- Hạt sen khô: 20gr.
- Đậu Hà Lan hạt: 20gr.
- Ngô ngọt: 20gr.
- Rau mùi, mì chính, muối.
Ảnh minh họa
- Hạt sen khô ngâm qua đêm cho nở mềm, rửa sạch. Nấm hương cũng ngâm nước ấm cho nở mềm.
- Ngô ngọt, đậu Hà Lan hạt rửa sạch, để ráo nước.
- Su hào, cà rốt, củ đậu gọt bỏ vỏ, rửa sạch rồi thái miếng (hoặc dùng dụng cụ cắt tỉa để cắt thành những hình đẹp mắt).
- Đậu phụ rửa sạch, thái miếng vừa ăn.
- Đun sôi 1 nồi nước, cho muối vào khuấy cho tan muối. Thả hạt sen vào ninh cho đến khi hạt sen chín mềm (nhưng hạt sen vẫn còn nguyên vẹn). Tiếp theo cho đến đậu Hà Lan và ngô ngọt vào, đun sôi trong khoảng 5 phút. Tiếp đến cho cà rốt, su hào và củ đậu vào đun cho đến khi cà rốt, su hào chín (nhưng vẫn còn giòn).
- Cho nấm hương và đậu phụ vào, đun sôi thêm khoảng 1 phút nữa thì thả rau mùi thái nhỏ, nêm mì chính cho vừa miệng rồi tắt bếp.
2. Nem rau củ
Nguyên liệu
- 1 củ cà rốt, 1 củ khoai tây, 1 củ khoai lang
- 3 tai nấm mèo, 10 cái nấm hương
- 50g miến khô
- 1 tập bánh đa đậu xanh
- 1 thìa cà phê bơ thực vật
Ảnh minh họa
Cách làm
- Cà rốt, khoai tây, khoai lang gọt vỏ, rửa sạch, bào nhỏ.
- Nấm tai mèo, nấm hương, ngâm nở, cắt gốc, rửa sạch, thái chỉ.
- Miến ngâm nước lạnh vài phút cho mềm rồi cắt khúc 3cm.
- Cho tất cả nguyên liệu vào thố, nêm muối, đường, mì chính theo khẩu vị gia đình, đeo găng tay nilon vào trộn đều các thứ. Ướp 15 phút rồi cuốn nem bằng bánh đa đậu xanh.
- Bắc chảo dầu lên bếp, cho thêm 1 thìa cà phê bơ thực vật để tạo hương thơm và nem có màu vàng đẹp. Rán nem trong lửa liu riu, khi nem chín giòn thì vớt ra, dựng nem đứng trong bát tô có lót giấy thấm dầu.
* Nem rau củ chay làm theo cách này sẽ giòn lâu và thơm nức mùi bơ, dậy mùi nấm hương, bùi vị khoai, chấm nước chấm chay chua ngọt nữa thì ngon tuyệt. Món nem rau củ này sẽ làm mâm cơm chay cúng Rằm tháng Giêng thêm hấp dẫn.
3. Chả ngô chiên
Nguyên liệu
- 1 bìa đậu hũ lớn
- 1/2 trái ngô ngọt
- 50g nấm rơm
- Hành lá
- Bột chiên giòn hoặc bột mì
- Bột nêm chay, tiêu, dầu ăn.
Ảnh minh họa
Cách làm
- Nấm rơm cắt bỏ chân, ngâm với nước muối loãng khoảng 10 phút sau đó rửa sạch, xắt hạt lựu.
- Ngô ngọt rửa sạch, dùng dao bào nhỏ. Hành lá bỏ rễ, lá giập úa, rửa sạch, xắt nhỏ.
- Đậu hũ bóp nát cho vào 1 bát tô, thêm ngô, nấm rơm, hành lá cùng chút bột nêm, tiêu trộn đều để khoảng 10 phút cho nguyên liệu ngấm gia vị. Tiếp đó cho thêm 1 thìa bột chiên giòn vào hỗn hợp trên và trộn đều, viên thành những viên tròn hay hình tuỳ í.
- Bắc chảo lên bếp, chảo khô cho dầu ăn vào đun nóng. Dầu nóng già cho chả vào chiên chín vàng 2 mặt. Chả chín cho ra đĩa lót giấy thấm dầu là được.
4. Đậu hũ non sốt nấm đông cô
Nguyên liệu
- Đậu hũ non: 1 gói
- Nấm đông cô tươi: 100g
- Hành lá, 1 nhánh mùi, dầu hào chay, nước tương, muối, dầu mè, 1 thìa bột năng.
Ảnh minh họa
Cách làm
- Nấm đông cô cắt phần chân già, rửa sạch, ngâm trong nước muối loãng khoảng 15’ cho sạch. Đậu hũ non rửa sạch, thái miếng xếp ra đĩa. Dùng màng thực phẩm bao lại, làm chín trong lò vi song khoảng 2 phút. Hoặc bạn có thể làm chín đậu hũ non bằng cách trần qua nước sôi thêm chút muối.
- Nấm sau khi ngâm, vớt ra để ráo, thái lát mỏng. Hành lá, rau mùi bỏ rễ, rửa sạch, xắt nhỏ. Chú ý phần gốc hành xắt nhỏ để riêng. Bắc chảo lên bếp, cho 1 thìa dầu mè. Khi dầu nóng cho phần đầu hành ở trên vào phi thơm. Tiếp đó cho nấm vào xào chín, thêm chút dầu hào chay, nước tương vào đảo kỹ. Hòa 1 thìa bột năng với chút nước, cho vào chảo nấm đảo đều, nêm nếm cho vừa ăn.
- Nấm chín, tắt bếp, cho hành lá, mùi xắt nhỏ ở trên vào đảo đều. Cho nấm cùng với nước sốt ở trên vào đĩa đậu hũ non đã làm chín. Dùng thìa dưới đều phần nước sốt lên các miếng đậu để đậu hũ được ngấm đều.
5. Ngô bao tử xào mực chay
Nguyên liệu
- Mực chay: 350g
- Ngô bao tử: 300g
- Cà rốt: nửa củ
- Hành lá, ớt, gừng, sa tế, tương ớt, muối, nước mắm, dầu ăn, hành tỏi băm.
Ảnh minh họa
Cách làm
- Mực rửa sạch rồi cắt thành miếng dài chừng nửa ngón tay. Sau đó ướp với gia vị gồm hành tỏi bằm, nước mắm và sa tế ( sao cho thấm đều để làm cho món ăn trở nên đậm đà hơn.
- Ngô bao tử cắt đôi theo chiều dọc, còn cà rốt thái que dài chừng 3- 4cm, hành lá cắt khúc, ớt đập giập.
- Chần sơ cà rốt và ngô non bằng nước muối sau đó bạn trút ra ngâm nước lạnh.
- Các bạn phi thơm gừng, ớt và hành, xào mực rồi cho ngô bao tử và cà rốt vào xào cùng, nêm nếm gia vị cho vừa ăn rồi tiếp tục cho hành lá vào ( tùy vào khẩu vị mỗi gia đình mà đọ mặn nhạt khác nhau) .
- Khi xào món ăn chay này bạn nên để lửa to để món xào không bị ra nước, ăn sẽ đậm và giòn và ngon hơn.
6. Gỏi cổ hũ dừa
Nguyên liệu
- 200gr cổ hũ dừa
- 1 củ cà rốt nhỏ
- 1 trái dưa leo
- 20gr lạc
- ớt, rau răm, rau mùi, muối, chanh, đường.
Ảnh minh họa
Thực hiện
- Cổ hũ dừa rửa sạch, thái miếng vừa ăn.
- Cà rốt gọt vỏ, rửa sạch, cắt khúc cỡ 4-5cm sau đó thái sợi nhỏ. Dưa leo rửa sạch, chẻ đôi rồi lát lát mỏng.
- Rau răm, rau mùi nhặt bỏ rễ, gốc già, rửa sạch, xắt nhỏ. Lạc rang chín, bóc vỏ, giã giập. Chanh bổ đôi, vắt lấy nước cốt. Ớt rửa sạch, xắt nhỏ.
- Pha nước trộn gỏi từ muối, đường, nước cốt chanh, ớt xắt sao cho vừa ăn. Cho hỗn hợp cổ hũ dừa, cà rốt vào 1 cái tô lớn, cho 2/3 nước trộn gỏi đã pha ở trên vào trộn đều để khoảng 15-20 phút cho ngấm. Sau đó cho dưa leo và phần nước trộn gỏi còn lại vào cùng trộn đều. Cuối cùng cho rau thơm xắt nhỏ, nêm lại cho vừa ăn. Cho ra đĩa rắc lạc đã giã giập lên là xong món gỏi cổ hũ dừa giòn ngon, thanh mát.
7. Giò chay từ đậu xanh
Nguyên liệu
- Đậu xanh
- Nấm hương
- Lá mơ tam thể
- Dầu thực vật
- Gia vị: muối, mì chính, hạt tiêu, lá chuối, khuôn làm giò.
Ảnh minh họa
Cách làm
- Ngâm và vo sạch vỏ ngoài của đậu xanh, vớt ra để ráo cho vào máy xay nhỏ. Sau đó hòa với tỉ lệ 4/1(4 phần đậu xanh, 1 phần nước). Nấm hương ngâm nước cho nở mềm và rửa sạch, thái bỏ chân để nguyên cái, với những cầy nấm to bạn có thể cắt đôi cho vừa miếng. Lá chuối rửa sạch và hơ lửa cho lá mềm dai không bị rách, nên chọn tàu lá non vì những tàu lá không bị rách.
- Trộn đều các nguyên liệu đậu xanh, nấm hương, mì chính, hạt tiêu Sau đó, đổ hỗn hợp vào khuôn gò làm lá chuối sẵn và gấp 2 đầu lá lại và buộc lạt cho chắc.
- Cho giò vào luộc khoảng 1 tiếng là giò sẽ chín, khi luộc phải đun nhỏ lửa để giò chín đều tránh trường hợp giò không bị nhừ bên ngoài và sống bên trong.
8. Thịt heo quay chay
Nguyên liệu
- 2 ổ bánh mì loại vừa
- 50gr sườn non chay
- 50gr bột năng
- 1 bát nước
- 1/4 thìa ngũ vị hương
- 2 thìa dầu màu điều
Ảnh minh họa
Cách làm
- Hòa bột năng vào nước, bắc lên bếp và quậy đều để tạo thành hỗn hợp bột đặc.
- Bánh mì rạch ở giữa, moi sạch ruột bánh bên trong và dùng chày cán phẳng bánh.
- Sườn non ngâm nước ấm cho nở mềm, vắt ráo nước xé sợi, nêm 1 muỗng cà phê nước tương, trộn đều. Trải vỏ bánh mì ra trước, phết bột lên trên khoảng 1cm rồi gắp sườn non xếp đều lên, dùng muỗng ấn nhẹ cho sườn non dính vào nhau.
- Gói miếng thịt vừa làm bằng lá chuối hoặc giấy bạc rồi cho vào nồi hấp 20 phút.
- Hòa bột điều và ngũ vị hương thành một hỗn hợp màu vàng đẹp mắt rồi dùng chổi quét đều thực phẩm tạo màu lên miếng chả cho giống thịt quay. Sau đó áp chảo bề da của thịt để giòn thơm hoặc có thể nướng ít phút.
- Vậy là xong, vàng giòn, thớ thịt y như thịt quay thật luôn.
9. Chè trôi nước khoai lang tím
Nguyên liệu
- 2 - 3 củ khoai lang tím
- 200g bột gạo nếp
- 1/4 bát nhỏ đường nâu
- 1 nhánh gừng
- vừng rang thơm
- Đỗ xanh: 200
Ảnh minh họa
Cách làm
- Khoai lang tím rửa sạch, hấp hoặc luộc chín, tán nhuyễn.
- Trộn khoai lang và bột gạo nếp vào với nhau, vì khoai lang đã ngọt bạn không cần thêm đường, từ từ đổ nước ấm tầm 60 độ C vào.
- Vừa đổ nước vừa dùng tay nhồi đến khi khoai mịn dẻo, đậy kín ủ khoảng 30 phút để bột nở, tùy theo độ hút nước khác nhau của mỗi loại bột mà bạn điều chỉnh lượng nước cho phù hợp.
- Đỗ xanh đãi qua nhiều lần nước cho sạch, hấp chín đỗ, dùng muôi cán mịn hay dùng máy xay, xay đỗ thật mịn với đường cát trắng tùy theo độ ngọt bạn thích.
- Chia bột nếp thành từng phần bằng nhau và viên tròn.
- Đỗ xanh cũng viên tròn nhưng viên nhỏ bằng ½ viên bột nếp.
- Ấn dẹt phần bột ra lòng bàn tay, đặt nhân đỗ xanh vào giữa viên tròn lại. Lần lượt làm như vậy cho đến hết phần nguyên liệu.
- Đun 1 nồi nước sôi, khi nước sôi thả từng viên chè trôi vào đun sôi đến khi viên chè trôi nổi lên, vớt ra bát.
- Ở 1 nồi khác bạn pha khoảng 2-3 bát con nước cùng đường nâu và vài lát gừng cắt mỏng đun sôi rồi thả chè trôi vào đun khoảng 3-4 phút cho phần nước ngấm vào từng viên chè.
- Tắt bếp chút chè ra bát thêm ít vừng rang thơm lên trên.
Chúc các bạn thành công với những món ăn chay hấp dẫn!
