Ngân hàng khát vốn, lãi suất 'leo rào'

Anh Nguyễn (ngụ Q.5, TP.HCM) từ nhiều tháng nay gửi tiền tiết kiệm tại một ngân hàng (NH) TMCP nhà nước với kỳ hạn 1 tháng. Cách đây mấy ngày, sổ tiết kiệm đáo hạn, nhân viên NH tư vấn gửi lại số tiền này kỳ hạn 3 tháng với lãi suất là 5,5%/năm, cộng thêm lãi suất bên ngoài là 0,3%/năm. Nếu gửi 6 tháng, lãi suất là 5,8%/năm cộng thêm 0,2%. So với trần lãi suất huy động mà NH Nhà nước đưa ra đối với kỳ hạn dưới 6 tháng là 5,5%/năm, NH này đã vượt rào lãi suất huy động.

Ngân hàng đang tăng lãi suất huy động để hút mạnh tiền 

Chạy đua lãi suất

Đây là cuộc đua tăng lãi suất lần thứ ba trong vòng 3 tháng nay. Các NH quy mô lớn tiếp tục điều chỉnh ở một số kỳ hạn tăng thêm 0,2 - 0,8%/năm. Ở kỳ hạn ngắn, biểu lãi suất mới của BIDV cao hơn 0,3% so với nhiều NH TMCP khác. Chẳng hạn so với Sacombank - NH cũng vừa tăng lãi suất giữa tuần này, lãi suất 3 tháng của BIDV ở mức 5,5% so với 5,3%; 9 tháng là 5,8% so với 5,5%, 12 tháng là 6,8% so với 6,6%. VietinBank cũng tăng lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng lên 6,8%. Ở kỳ hạn dài, BIDV tăng lãi suất huy động tiền đồng lên tới 7 - 7,2%/năm, còn VietinBank lãi suất kỳ hạn 12 - 36 tháng là 6,8 - 7%/năm.
Tỷ lệ sử dụng vốn cho vay của các NH ở mức cao, vượt mức cho phép là nguyên nhân chính làm cuộc đua lãi suất huy động càng nóng hơn. Theo số liệu NHNN vừa công bố, tỷ lệ cấp tín dụng so với nguồn huy động của toàn hệ thống các tổ chức tín dụng là 89,31%, tăng 1,35% so với cuối năm 2015, tỷ lệ này ở từng khối còn cao hơn nữa. Cụ thể, ở NH TM nhà nước là 99,11%, tăng gần 1,9% so với cuối năm 2015; NH TMCP là 79,05%, tăng 0,56%; công ty tài chính, cho thuê tài chính 368,43% (tăng 0,77%); tổ chức tín dụng khác 105,92% (tăng 2,35%). Trong đó, tỷ lệ cấp tín dụng so với nguồn vốn huy động của khối NH TM nhà nước hiện nay đã vượt mức cho phép 90%.
Phó tổng giám đốc một NH cho rằng các NH lớn tham gia vào đợt tăng lãi suất gần đây với mức điều chỉnh nhiều lần, mỗi lần một ít dẫn đến các NH nhỏ cũng phải tăng lãi suất để giữ vốn, giữ thị phần. TS Bùi Quang Tín, giảng viên Khoa Quản trị kinh doanh Trường đại học Ngân hàng TP.HCM, phân tích việc tăng lãi suất trong bối cảnh tỷ lệ sử dụng vốn cao cho thấy một số NH đang căng thẳng thanh khoản. Theo như kế hoạch, tốc độ tăng trưởng tín dụng năm 2016 là 18 - 20% mà 2 tháng chưa đến 1%. Đồng thời, việc sửa đổi Thông tư 36 điều chỉnh giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn từ 60% xuống 40%, trong khi tỷ lệ này tại các NH đã gần mức 40% hoặc thậm chí cao hơn cũng là một lý do quan trọng khiến các NH tăng lãi suất huy động trung dài hạn.
Theo chuyên gia kinh tế Cao Sỹ Kiêm, nền kinh tế trong nước đang phục hồi, các dự án ký kết năm qua đến nay phải triển khai trong khi vốn doanh nghiệp (DN) đã cạn kiệt, chỉ biết dựa vào NH. Thị trường vốn chưa phát triển, việc cầu vốn của nền kinh tế gần như dựa hẳn vào NH khiến khả năng cung ứng vốn của NH, đặc biệt là nguồn vốn trung dài hạn căng thẳng. Trong khi đó, hệ thống NH sau một thời gian dài khó khăn, thanh khoản cũng không còn dồi dào như trước. Để đáp ứng cầu vốn, tăng lãi suất là cách NH hút vốn nhanh nhất.