Thói quen ngủ kém hoặc không đều đặn
Theo thông tin đăng trên trang TOI, thiếu ngủ kéo dài hoặc duy trì thói quen ngủ thất thường có thể âm thầm thúc đẩy quá trình lão hóa. Nhiều nghiên cứu cho thấy, giấc ngủ không đầy đủ liên quan đến tổn thương tế bào và rút ngắn telomere – những "nắp bảo vệ" ở đầu nhiễm sắc thể, khi bị ngắn đi được xem là chỉ dấu sinh học của sự lão hóa sớm.
Khi chất lượng giấc ngủ kém, cơ thể không có đủ thời gian để tự phục hồi, từ đó làm tăng viêm mạn tính và stress oxy hóa. Điều này lâu dài có thể dẫn đến sự suy giảm miễn dịch, hình thành nếp nhăn sớm và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính liên quan đến tuổi tác.
.jpg)
Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Internet)
Chế độ ăn ít chất béo
Axit béo omega-3 rất cần thiết để duy trì làn da mềm mại và căng đầy. Tuy nhiên, chế độ ăn ít chất béo có thể dẫn đến lão hóa da sớm bằng cách lấy đi các thành phần thiết yếu của cơ thể chúng ta. Khi thay đổi chế độ ăn kiêng để giảm cân, cần cẩn thận để đảm bảo không bị mất cả cân nặng và tuổi trẻ.
Căng thẳng và lo âu mạn tính
Căng thẳng kéo dài là một trong những yếu tố quan trọng nhưng thường bị xem nhẹ trong quá trình lão hóa. Khi căng thẳng tâm lý trở thành mạn tính, cơ thể liên tục tiết ra cortisol và adrenaline ở mức cao. Tình trạng này thúc đẩy phản ứng viêm và gây tổn thương do stress oxy hóa trên diện rộng.
Nghiên cứu cho thấy, những người sống trong trạng thái căng thẳng mạn tính có dấu hiệu "già đi nhanh hơn" ngay ở cấp độ tế bào. Căng thẳng kéo dài cũng làm suy giảm chức năng của ty thể – "nhà máy năng lượng" của tế bào – khiến stress oxy hóa và tình trạng viêm càng trở nên nghiêm trọng.
Chế độ ăn uống không lành mạnh
Thói quen ăn uống ảnh hưởng sâu sắc đến tốc độ lão hóa, vượt xa phạm vi kiểm soát cân nặng. Chế độ ăn giàu đường bổ sung, carbohydrate tinh chế và thực phẩm siêu chế biến có thể thúc đẩy viêm, stress oxy hóa – hai cơ chế chính dẫn đến lão hóa sớm.
Đường dư thừa được chứng minh là tác nhân gây viêm, làm tăng stress oxy hóa và góp phần vào quá trình lão hóa tế bào. Về lâu dài, điều này có liên quan đến tình trạng suy yếu chức năng và sức khỏe kém ở tuổi già. Tương tự, thực phẩm siêu chế biến thường chứa nhiều đường ẩn, chất béo không lành mạnh và phụ gia, từ đó làm trầm trọng thêm phản ứng viêm, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể.
Lối sống ít vận động
Thiếu hoạt động thể chất thường xuyên là một yếu tố quan trọng góp phần thúc đẩy quá trình lão hóa. Ngồi lâu hoặc ít vận động làm gián đoạn quá trình trao đổi chất, thúc đẩy tích tụ mỡ và gia tăng tình trạng viêm trong cơ thể.
Đặc biệt, nhiều nghiên cứu cho thấy thói quen ít vận động có liên quan đến sự rút ngắn telomere – chỉ dấu sinh học phản ánh tốc độ lão hóa tế bào. Về lâu dài, lối sống thụ động không chỉ làm suy giảm khối cơ và mật độ xương mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể, khiến một người "già hơn về mặt sinh học" so với tuổi thực.
Dùng nhiều thực phẩm bổ sung
Không ít người tin rằng chỉ cần uống đủ vitamin là có thể yên tâm về sức khỏe. Thực tế, nếu lạm dụng quá mức, các loại thực phẩm chức năng có thể gây tổn hại gan, cơ quan đóng vai trò then chốt trong giải độc và trao đổi chất, từ đó làm cơ thể suy yếu, lão hóa sớm.
Nghiên cứu từ Đại học Georgetown (Mỹ) cho thấy một số loại viên bổ sung nếu dùng sai liều có thể gây độc cho gan.
Thời gian sử dụng màn hình quá nhiều
Việc dành quá nhiều thời gian trước màn hình – điện thoại, máy tính bảng hay TV – tưởng chừng vô hại nhưng lại có thể thúc đẩy lão hóa sớm. Tiếp xúc với ánh sáng xanh vào buổi tối ức chế sản xuất melatonin, làm rối loạn nhịp sinh học tự nhiên và gây khó ngủ. Các nghiên cứu tại Đại học Harvard cho thấy, ngay cả ánh sáng mờ vào ban đêm cũng có thể ảnh hưởng đến đồng hồ sinh học và chất lượng giấc ngủ.
Giấc ngủ kém vốn đã liên quan đến lão hóa sớm, việc dùng màn hình vào ban đêm càng khiến tác hại nhân đôi.Bên cạnh đó, thói quen thường xuyên cúi đầu nhìn thiết bị điện tử – còn gọi là "cổ công nghệ" – tạo áp lực lên cột sống, góp phần hình thành nếp nhăn sớm ở vùng cổ và gây ra các vấn đề liên quan đến tư thế theo thời gian.
