Các bác sĩ khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cao Bằng, vừa cứu thành công bệnh nhân Đ.V.H., 66 tuổi (ở Hà Quảng, Cao Bằng) do ngộ độc rượu ngâm củ ấu tàu.
Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng vật vã, kích thích, tức ngực, khó thở, thở rít, tím tái, xuất tiết nhiều đờm dãi, mạch nhanh, tê lưỡi, rối loạn nhịp tim. Ngay sau đó, các bác sĩ đã đặt nội khí quản, thở máy, chống độc, chống loạn nhịp tim, vận mạch..., cho người bệnh.
Sau 2 ngày điều trị, bệnh nhân ổn định, cai máy thở, các chỉ số sinh tồn trở về giới hạn bình thường.
Củ ấu tàu.
Củ ấu tàu còn gọi là ô đầu, ú tầu, gấu tầu, củ gấu rừng... là rễ của cây ô đầu, tên khoa học aconitium forrtuni Hemsl, thuộc họ Mao lương, thường mọc hoang hoặc trồng ở vùng biên giới phía Bắc như Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai... Thành phần độc tố chính của ấu tàu là aconitin (chất gây tê đầu lưỡi) và các alcalloid khác.
Bác sĩ Đỗ Tiến Anh - Khoa Cấp cứu, cho biết trong Đông y, chất độc aconitin trong củ ấu tàu được xếp vào danh sách thuốc độc bảng A, nhưng cũng là một vị thuốc quý sau khi được bào chế cẩn thận.
Rượu ngâm củ ấu tàu thường được dùng để làm thuốc xoa bóp chữa các chứng đau nhức chân tay, tê mỏi, sai khớp, bầm da do đụng dập. Đây là bài thuốc khá phổ biến lưu hành trong dân gian, được chế biến nhiều dạng như ngâm tươi, ngâm khô, ngâm thái mỏng sao vàng trong rượu. Đặc biệt, trong dân gian vẫn coi củ ấu tàu như một loại thuốc bổ, có thể ăn và uống được khi được chế biến kỹ đúng phương pháp như nấu cháo, rượu ngâm củ ấu tàu sao vàng.
Nếu chế biến không đúng cách, củ ấu tàu vẫn còn độc tính. Ăn cháo hoặc uống rượu ngâm củ ấu tàu có độc tính, các triệu chứng ngộ độc thường xuất hiện ngay, người bệnh có cảm giác tê bì quanh miệng, môi, lưỡi, nôn, rối loạn hệ thần kinh, co giật. Nặng hơn là các rối loạn tim mạch nguy hiểm đến tính mạng như rối loạn nhịp tim. Các rối loạn này có thể gây trụy mạch, trụy huyết áp dẫn đến tử vong nhanh chóng.
Vì củ ấu tàu rất độc, bác sĩ khuyến cáo không tự ý sử dụng. Khi sử dụng các chế phẩm có thành phần là củ ấu tàu phải hết sức thận trọng theo hướng dẫn của thầy thuốc có kinh nghiệm. Không tự chế biến củ ấu tàu làm thức ăn nếu không biết cách chế biến để loại bỏ độc tố. Không được uống rượu ngâm của ấu tàu, sẽ ngộ độc có thể dẫn đến tử vong. Các loại rượu ngâm củ ấu tàu dùng để xoa bóp phải được dán nhãn rõ ràng, cất giữ cẩn thận, tránh xa tầm tay trẻ em. Khi có biểu hiện ngộ độc, bệnh nhân cần được nhanh chóng đưa đến bệnh viện để xử trí kịp thời.
