Tía tô là cây thảo sống quanh năm, có rễ củ trắng, có vị nồng cay, mọc hoang hoặc trồng nhiều nơi trong cả nước và châu Á. Cây ưa sáng và ẩm, thích hợp với đất thịt, đất phù sa. Tía tô ra hoa kết nhiều quả, sau khi quả già, cây tàn lụi, hạt giống phát tán ra xung quanh, đến mùa mưa ẩm năm sau mới nảy mầm. Cây được trồng bằng hạt.
 |
Đây là loại rau thơm rất phổ biến, không chỉ dùng để ăn kèm với nhiều món ngon mà còn có tác dụng chữa bệnh. Lương y Bùi Đắc Sáng, Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ, cho biết trong y học cổ truyền, tía tô là vị thuốc được xếp vào loại kích thích ra mồ hôi, nước sắc và cồn chiết xuất lá tía tô đều có tác dụng giãn mạch ngoài da, hạ sốt, trừ cảm mạo. Hạt chế thành trà uống và thuốc hạ khí, cành làm thuốc an thai.
Tía tô còn có tác dụng làm giảm co thắt cơ trơn của phế quản, chất tinh dầu làm tăng đường huyết. Aldehyt tía tô chống ức chế trung khu thần kinh. Nước ngâm lá tía tô có tác dụng ức chế các loại vi trùng như tụ cầu khuẩn, trực khuẩn lị, trực khuẩn đại tràng.
Về thành phần hóa học, hạt tía tô có hàm lượng tinh dầu lớn và giàu các axit béo chưa bão hòa, chủ yếu là axit alpha-linoleic. Lá tía tô chứa khoảng 0,2% tinh dầu nguyên chất và các hydrocarbon, aldehyde, xeton, furan... Chiết xuất lá tía tô cho thấy có các chất chống oxy hóa, chống dị ứng, chống viêm, chống trầm cảm.
Khi bị vết thương chảy máu, bạn có thể lấy lá tía tô non tán nhỏ, đắp trùm lên chỗ máu đang chảy, rắc cho vừa kín rồi buộc lại. Vết thương sẽ cầm máu, không gây mủ và không để lại vết sẹo khi lành.
Chiết xuất lá tía tô đã được chứng minh là ức chế sự tổng hợp tyrosinase và melatonin của chuột. Đây là ứng dụng tiềm năng dùng tía tô giúp làm sáng da. Uống nước lá tía tô mỗi ngày bổ sung cho cơ thể lượng dưỡng chất lớn có vai trò ngăn chặn sự hình thành sắc tố melamin - nguyên nhân gây nám, tàn nhang, đốm nâu trên da. Nguồn khoáng chất phong phú trong loại nguyên liệu tự nhiên này còn giúp cải thiện sắc tố, tẩy tế bào chết, từ đó xóa mờ nám, dưỡng trắng da cực kỳ nhanh chóng.
Uống nước lá tía tô thay thế nước lọc hàng ngày là phương pháp giảm cân cực kỳ hiệu quả do chứa protein thực vật, chất xơ cùng nhiều vitamin, khoáng chất thiết yếu có khả năng thúc đẩy dạ dày, tăng cường chuyển hóa, trao đổi chất. Đặc biệt, lượng chất xơ trong loại lá này còn có tác dụng tạo dựng cơ giúp vóc dáng săn chắc, thon gọn tương tự việc tập luyện thể dục, thể thao.
Bài thuốc chữa bệnh của lá tía tô
Chữa cảm lạnh
Nếu cơ thể bị trúng gió lạnh, cảm lạnh, có các triệu chứng cụ thể như sợ lạnh, ho, hụt hơi, có chút chướng bụng, vậy có thể dùng lá tía tô ngâm nước uống.
Điều hòa huyết áp
Dầu trong tía tô có thể điều tiết hệ thống kiểm soát huyết áp của cơ thể, đồng thời giúp huyết áp trở lại bình thường, một mặt có thể khiến huyết áp thấp tăng cao, mặt khác cũng không khiến huyết áp tăng quá cao. Vì vậy, đây là loại thực phẩm những người có huyết áp không ổn nên sử dụng.
Khi trẻ bị sốt cũng có thể uống nước tía tô
Tía tô là một loại trà thảo dược quý hiếm của Trung Quốc mà ngay cả trẻ em cũng có thể uống. Chủ yếu là do tía tô không có tác dụng phụ và dễ sử dụng. Do đó, nếu trẻ bị sốt nhẹ, cũng có thể dùng tía tô để điều trị. Tía tô ngâm nước một lần cũng không cần quá nhiều, vài gam là đủ. Nếu là tía tô tươi, cần thiết cho thêm nhiều hơn một chút. Vì tía tô chứa dầu dễ bay hơi, tốt nhất nên đậy nắp cốc khi ngâm, để không làm bay hơi các thành phần trong tía tô.
Điều trị đau cơ thể
Vì khí huyết bất hòa, vận động ít và cúi đầu đọc sạch hoặc xem điện thoại quá lâu, thường sẽ khiến cơ thể bị đau nhức, khó chịu. Lấy 300g-500g tía tô cả gốc, cho vào nồi đun sôi, sau đó xông hơi, giúp điều trị các cơn đau nhức trên cơ thể.
Điều trị đau dạ dày
Lá tía tô có chứa tanin và glucosid, có tác dụng chống viêm, làm se vết loét, liền sẹo và giảm sự gia tăng axit dạ dày. Theo các bác sỹ chuyên khoa tiêu hóa, nếu dùng ở dạng nước sắc, lá tía tô không chỉ có tác dụng giảm đau, giảm dịch vị xuống mức bình thường ở những bệnh nhân đau dạ dày mà còn giúp bệnh nhân ăn ngon và ngủ tốt hơn.
