Bệnh celiac là một rối loạn tiêu hóa gây ra bởi một phản ứng miễn dịch bất thường với gluten. Bệnh celiac còn được gọi là:
- Mầm
- Mầm non không cần thiết
- Bệnh lý nhạy cảm với gluten
Gluten là một loại protein được tìm thấy trong thực phẩm làm từ lúa mì, lúa mạch, lúa mạch đen và triticale. Nó cũng được tìm thấy trong yến mạch đã được sản xuất trong các nhà máy chế biến xử lý các loại ngũ cốc khác.
Gluten thậm chí có thể được tìm thấy trong một số loại thuốc, vitamin và son môi. Không dung nạp gluten , còn được gọi là nhạy cảm với gluten, được đặc trưng bởi cơ thể không có khả năng tiêu hóa hoặc phá vỡ gluten.
Một số người không dung nạp gluten có độ nhạy cảm nhẹ với gluten, trong khi những người khác mắc bệnh celiac là một rối loạn tự miễn dịch.
Trong bệnh celiac, phản ứng miễn dịch với gluten tạo ra độc tố phá hủy lông nhung. Villi là những phần nhô ra giống như ngón tay bên trong ruột non. Khi biệt thự trở nên hư hỏng, cơ thể không thể hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn.
Điều này có thể dẫn đến suy dinh dưỡng và các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng khác, bao gồm tổn thương đường ruột vĩnh viễn.
Những người mắc bệnh celiac cần loại bỏ tất cả các dạng gluten khỏi chế độ ăn uống của họ. Điều này bao gồm hầu hết các sản phẩm bánh mì, đồ nướng, bia và thực phẩm nơi gluten có thể được sử dụng như một thành phần ổn định.
Nghiên cứu cho thấy, cứ 100 người lại có một người mắc bệnh Celiac. Trong khi đó, tại Mỹ có đến 13% người gặp khó khăn khi tiêu hóa gluten (gọi tắt là NGCS), mặc dù không mắc bệnh Celiac.
Dưới đây là một số dấu hiệu dễ nhận biết của bệnh Celiac.
Khô da
Nhiều người mắc bệnh này thường bị khô da, phát ban, mụn và bệnh chàm. Tuy nhiên, những vấn đề về da này khác với bệnh viêm da, một dạng thường gặp của bệnh Celiac.
Biểu hiện của viêm da là phát ban mạn tính và các mụn nước màu đỏ, chứa đầy dịch lỏng. Những chỗ sưng thường xuất hiện ở cánh tay gần khuỷu tay, đầu gối và mông, và dọc theo chân tóc.
Sương mù não
Nhạy cảm gluten ảnh hưởng đến não nhiều hơn là ruột. Nhiều người mắc bệnh cho biết, họ cảm thấy có hội chứng sương mù não, gây mất trí nhớ hoặc không thể tìm được những từ thích hợp khi nói chuyện. Tuy vậy, tình trạng suy giảm trí nhớ, mất tập trung mức độ nhẹ nhanh chóng được cải thiện trong năm đầu tiên không tiêu thụ gluten.
Đau bụng
Nghiên cứu trên tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng của Mỹ cho thấy, khoảng 83% người nhạy cảm với gluten cảm thấy đau bụng sau khi ăn gluten.
Do vậy, nếu nghi ngờ mắc bệnh hãy có một nhật ký thực phẩm để viết ra những thứ bạn ăn và bất cứ cơn đau bụng quặn nào, nếu có (cũng như bất cứ vấn đề nào khác), để theo dõi thực phẩm nào có khả năng gây ra các triệu chứng của bệnh.
Đau khớp
Người mắc bệnh Celiac khi tiêu thụ gluten gây ra tình trạng viêm toàn thân, có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng, bao gồm đau khớp giống như hội chứng đau cơ xơ hóa, trong khi 11% bệnh nhân NGCS có cảm giác đau nhức các khớp.
Hiện nay, các thử nghiệm lâm sàng đang được tiến hành để tìm hiểu về mức độ phổ biến của triệu chứng bệnh ở những người nhạy cảm với gluten.
Mệt mỏi
Người nhạy cảm với gluten thường thiếu năng lượng, như ngủ 8 giờ/ngày nhưng vẫn cảm thấy kiệt sức vào ngày hôm sau.
Ở người bệnh Celiac, suy dinh dưỡng và thiếu máu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng uể oải, chậm chạp do ruột không hấp thu các chất dinh dưỡng đúng cách. Đó là lý do nhiều người nhạy cảm với gluten thường cảm thấy mệt mỏi trong ngày.
Đau đầu, trầm cảm
Bệnh nhân Celiac và nhạy cảm với gluten thường bị đau nửa đầu hơn là những người không có bệnh. Dấu hiệu của cơn đau là cảm thấy đau nhói ở một bên đầu, có cảm giác buồn nôn và nhạy cảm với ánh sáng, âm thanh.
Trong nhiều trường hợp, các triệu chứng bệnh gây khó khăn cho những hoạt động trong ngày. Hơn nữa, những người không dung nạp gluten làm tăng khả năng bị trầm cảm chỉ sau vài ngày tiêu thụ gluten.
Giảm cân không chủ ý
Bệnh Celiac thường gây giảm cân do ruột non bị tổn thương, không thể hấp thu chất dinh dưỡng. Đây không phải là trường hợp của bệnh nhân NGCS, nhưng người nhạy cảm với gluten vẫn có thể giảm cân thấy rõ.
Họ thường hạn chế ăn uống vì sợ cơn đau xuất hiện sau khi ăn một số thực phẩm và điều này có thể dẫn đến giảm cân.
Đầy hơi
Tiến sĩ Rabia De Latour, chuyên khoa tiêu hóa, Trường ĐH Y khoa New York (Mỹ) cho biết, dấu hiệu của khó tiêu hóa gluten là dạ dày sưng và mềm.
Mặc dù các rối loạn đường ruột mạn tính cũng gây đầy hơi, nhưng nếu bụng thường xuyên có cảm giác sưng và đau, đặc biệt khi ăn nhiều thực phẩm chứa gluten, hãy đến gặp bác sĩ vì đây là một trong những triệu chứng của không dung nạp gluten cần cảnh giác.