Hiện nay, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã vận tải xe buýt ở TP Hồ Chí Minh đang lâm vào tình cảnh kinh tế khó khăn, nợ nần chồng chất. Theo các đơn vị này, nguyên do là vì Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP Hồ Chí Minh đã khoán sản lượng hành khách quá cao, không sát thực tế, khoán tăng thêm doanh thu bán vé để bù đắp phần thiếu hụt kinh phí trợ giá xe buýt; chậm thanh quyết toán các khoản công nợ và hợp đồng đặt hàng qua các năm.
Các doanh nghiệp này đang cùng nhau kiến nghị UBND TP Hồ Chí Minh và các sở ngành thanh toán các khoản công nợ do trợ giá xe buýt. Nếu không được giải quyết, họ sẽ ngưng hoạt động từ ngày 15/8.
Các doanh nghiệp cho biết, nhiều năm qua một số tuyến xe buýt hoạt động không hiệu quả, lượng hành khách đi lại liên tục giảm. Trợ giá xe buýt cũng không đủ cho đơn vị trang trải chi phí. Dù đã cố gắng điều chỉnh nhưng vẫn lỗ dẫn tới rơi vào cảnh nợ nần. Tiền thu vào không đủ để thanh toán chi phí lương, nhiên liệu và chậm trả tiền lãi vay mua xe cho các ngân hàng.
Một số tuyến xe buýt xảy ra đình công như tuyến xe buýt số 19, 99. Đồng thời, một số doanh nghiệp, hợp tác xã buộc tạm dừng hoạt động một số tuyến xe buýt như tuyến số 41, 54...
Xe buýt số 19 đình công vì bị nợ lương 2 tháng.
Nhiều doanh nghiệp đang nợ tiền nhiên liệu rất lớn như: Công ty cổ phần Xe khách Sài Gòn thiếu nợ 80 tỉ đồng. Công ty cổ phần Vận tải TP thiếu nợ 7 tỉ đồng. Hợp tác xã vận tải Quyết Thắng thiếu nợ 5,2 tỉ đồng. Hợp tác xã 28 thiếu nợ 1,1 tỉ đồng...
Ông Nguyễn Văn Lèo, tổng giám đốc Công ty cổ phần Vận tải TP Hồ Chí Minh cho biết, ngoài các khoản nợ trên, doanh nghiệp còn đang nợ hơn 49 tỉ đồng Ngân hàng Agribank Chi nhánh 5 TP.HCM về tiền mua xe buýt mới thay xe buýt cũ. Do tình hình hoạt động xe buýt gặp nhiều khó khăn nên đơn vị phải đi vay tiền để trả lương nhân viên.
Theo các doanh nghiệp từ đầu năm 2020 đến nay, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng vẫn chưa ký hợp đồng đặt hàng với các doanh nghiệp xe buýt và chỉ ký hợp đồng nguyên tắc để nhận tiền tạm ứng trợ giá xe buýt. Vì vậy, các đơn vị đề nghị cần ký ngay hợp đồng đặt hàng năm 2020.
Với tình hình khó khăn về tài chính hiện nay, các doanh nghiệp xe buýt cho biết đang cố gắng duy trì hoạt động vận chuyển hành khách bằng xe buýt đến ngày 30/7/2020. Trường hợp chưa đươc giải quyết khó khăn, các đơn vị xe buýt đề nghị tạm dừng hoạt động xe buýt từ 15/8/2020.
Theo ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở GTVT, cho biết nguyên nhân chính làm cho người đi xe buýt giảm là do tình trạng kẹt xe.
Phương tiện công cộng mang lại rất nhiều lợi ích cho xã hội như giảm ùn tắc giao thông, chi phí rẻ, bảo vệ môi trường… nên được nhiều quốc gia chú trọng.
Trước đó, không ít các chuyên gia, nhà khoa học kiến nghị giải pháp để phát triển hệ thống xe buýt tại TP Hồ Chí Minh, cơ quan quản lý cũng ‘hứa hẹn’ nhưng đến nay đâu vẫn hoàn đó.
Từ năm 2018 đến nay, ít nhất 10 tuyến xe buýt có trợ giá tại TP Hồ Chí Minh tạm ngưng, trong đó không ít tuyến đông khách, có nhu cầu rất lớn từ đối tượng sử dụng chính là học sinh, sinh viên, công nhân, người nghèo…
Đơn cử như tuyến số 2, đảm nhận lộ trình từ Bến Thành tới Bến xe Miền Tây, theo thông báo của Trung tâm Quản lý giao thông công cộng, sẽ ngưng hoạt động từ đầu tháng 7. Hồi đầu năm 2020, tuyến xe số 54 cũng ngưng hoạt động dù đây là tuyến đông khách, phục vụ nhu cầu rất lớn của người dân khám chữa bệnh tại các bệnh viện lớn như Chợ Rẫy, Bình Dân, Gia Định, Ung Bướu…
Theo Sở Giao thông Vận tải TP Hồ Chí Minh, vận tải hành khách công cộng, hiện chủ lực là xe buýt, chỉ mới đáp ứng khoảng 9,7% nhu cầu đi lại. Trong khi mục tiêu đặt ra đến năm 2020, khối lượng Vận tải hành khách công cộng phải đáp ứng từ 15%-20%. Như vậy, mục tiêu trên xem như đã thất bại.
Tính từ năm 2012, sản lượng khách đạt trung bình 305 triệu lượt/năm, nhưng đến năm nay chỉ còn 159 triệu lượt. Tức sau 8 năm, sản lượng khách đi xe buýt đã giảm một nửa.
