“Quốc ẩm Việt Trà” trên hành trình di sản văn hóa phi vật thể

Ông Nguyễn Xuân Thắng, Chủ tịch Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam, Ủy viên Liên hiệp các hội UNESCO Thế giới cho rằng Văn hóa trà Việt Nam hội tụ đầy đủ các yếu tố để được vinh danh là văn hóa phi vật thể thế giới.

Trà Nương Thương hiệu Đôi Dép với vũ khúc Hương trà tại sự kiện khai mạc hội nghị ban chấp hành Liên hiệp các hội Unesco thế giới

“Quốc Ẩm Việt Trà”

Lịch sử và văn hoá trà Việt: Việt Nam có nền văn hoá trà gắn bó song hành với nền nông nghiệp lúa nước trải qua hơn 5.000 năm. Cây trà ban đầu được xem như thảo mộc có công dụng chữa bệnh, giải độc, lâu dần trở thành thức uống thường xuyên của người Việt. Mật độ trà Việt Nam phủ đều từ các tỉnh phía Bắc với hàng nghìn cây trà cổ thụ hơn 500 năm đến các tỉnh phía Nam với nhiều giống trà ngon và quý, điển hình như tỉnh Lâm Đồng và các tỉnh thành.

Ở Việt Nam, Đạo - Thần - Hồn của trà Việt gắn với hoàn cảnh của một đất nước đã trầm mình trải qua bao cuộc bể dâu của thiên tai, địch hoạ mang đặc trưng của sự hào sảng. Tính dung hợp của người Việt tạo ra sự đa thức trong việc thưởng trà, từ sự chân phương, giản đơn nhất đến sự cầu kỳ, phức tạp. Mỗi kiểu thức gắn với nhân sinh quan, đề cao nghĩa khí, sự chân thành, đối nhân xử thế của con người, điển hình như câu nói “trà nô tửu tướng” thể hiện tâm thế phụng sự, đức tính khiêm cung của người Việt trong văn hoá trà của mình.

Văn hóa trà Việt Nam đó là “Việt trà thức” chính là sự gói gọn của bản sắc dân tộc về tính đa thức và niệm thức sâu sắc trong đối nhân xử thế của người Việt. Sự đa dạng của các kiểu thức trong thưởng trà của người Việt được thể hiện qua ngũ thức Việt trà. 

Mộc thức: Là kiểu uống trà phổ biến của người Việt khi không quá đặt nặng tính cầu kì của việc thưởng trà. 

Văn thức: Là cách thức thưởng trà ở mức độ cầu kỳ. Kiểu thức này đòi hỏi người thưởng trà có sự am hiểu nhất định về trà, từ cung cách uống cho đến loại trà uống. 

Ngự thức: Là cách thưởng trà cung đình dành cho những bậc vua chúa, hoàng tộc khi xưa. 

Tĩnh thức: Là cách thức thưởng trà hướng đến sự an tĩnh, giàu tính chiêm nghiệm. 

Thư thức: Là thưởng trà kết hợp với việc đọc sách, thưởng lãm nghệ thuật làm phong phú trí tuệ và tâm hồn người Việt.

Văn hóa Trà Việt hành trình trở thành văn hóa phi vật thể

Ông Nguyễn Xuân Thắng Chủ tịch Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam, Ủy viên Liên hiệp các hội UNESCO Thế giới chia sẻ “Có thể nói, Trà là một văn hóa hết sức tinh tế, gắn liền đời sống, truyền thống văn hóa của Việt Nam hàng nghìn năm nay, nhưng để được Unesco công nhận, chúng ta phải xây dựng cho nó một luận chứng khoa học, chứng minh được rằng nó có nét độc đáo và giàu văn hóa. Đây là một nhiệm vụ chúng ta phải làm. Nếu Unesco công nhận là văn hóa phi vật thể, sẽ làm một điều hết sức vinh dự cho Trà của Việt Nam, tôi tin là, chúng ta có đủ điều kiện, đủ yếu tố khoa học, yếu tố văn hóa để chứng minh được điều đó, văn hóa trà của Việt Nam sớm hay muộn cũng được các bạn quốc tế hết sức đề cao, ngưỡng mộ và sẽ được Unesco quan tâm, đưa vào xem xét là di sản văn hóa phi vật thể, đương nhiên để văn hóa trà Việt Nam được vươn ra thế giới thì không riêng gì Unesco Việt Nam mà đây là nhiệm vụ của rất nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, vừa là kinh tế, vừa là văn hóa, vừa là truyền thông, về phía mình, chúng tôi sẽ kêu gọi các cơ quan liên quan đến xây dựng thẩm định hồ sơ, để đề trình Unesco công nhận di sản văn hóa vật thể, phi vật thể. Để làm sao có thể giúp đỡ những người hoạt động trong lĩnh vực trà của nhân dân Việt Nam sớm được Unesco công nhận.