Thông thường, lễ cúng rằm tháng Giêng sẽ được tiến hành vào ngày chính rằm (15 tháng 1 âm lịch). Theo phong tục xưa, cúng đúng ngày là tốt nhất bởi đây là thời điểm trăng sáng nhất năm. Người ta quan niệm, vào thời điểm trăng mọc, Đức Phật giáng lâm, gia ân độ trì chúng sinh. Nếu thành tâm cầu khấn ắt sở cầu như nguyện, cả năm bình an, may mắn.
Tuy nhiên, không phải gia đình nào cũng có điều kiện để tổ chức lễ cúng Rằm tháng Giêng đúng ngày. Do đó, nhiều người thắc mắc liệu có thể làm lễ sớm hơn không.
.jpg)
Với người Việt, Rằm tháng Giêng hay còn gọi là Tết Nguyên tiêu là ngày quan trọng dịp đầu năm mới.
Nhiều chuyên gia cho rằng, gia chủ không nhất thiết phải cùng Rằm tháng Giêng vào đúng ngày 15 âm lịch. Các gia đình có thể cúng sớm từ từ ngày 14 nhưng không được cúng sau ngày 15. Quan trọng nhất là thành tâm.
Thời gian cúng Rằm tháng Giêng có thể là từ sáng sớm ngày 14/1 âm lịch đến trước 19h ngày 15/1 âm lịch.
Khung giờ tốt cúng Rằm tháng Giêng 2021 là giờ Ngọ tức 11h-13h, tốt hơn cả là chính Ngọ (12h trưa).
Ngoài ra, ngày chính Rằm 15/1 âm lịch còn một số khung giờ đẹp khác để gia chủ tham khảo, lựa chọn làm lễ cúng là giờ Thìn (7h-9h), giờ Ngọ (11h-13h), giờ Mùi (13h-15h).
Nếu làm vào ngày 14 tháng Giêng (ngày 25/2/2021), gia chủ có thể chọn một trong các khung giờ đẹp sau: Giờ Thìn (7h-9h), giờ Tỵ (9h-11h), giờ Thân (15h-17h), giờ Dậu (17h-19h).
Dưới đây là những lưu ý khi thực hiện nghi thức cúng, lễ ngày Rằm tháng Giêng gia chủ cần lưu ý để cầu bình an, may mắn.
Không dùng hoa giả, trái cây giả
Rất nhiều gia đình sử dụng hoa giả, trái cây giả đặt trên ban thờ để làm cảnh cho đẹp, vì những loại hoa, quả giả này mẫu mã rất bắt mắt, dùng được lâu mà không lo hỏng, héo.
Tuy nhiên, việc bày hoa, quả giả trên bàn thờ hay trong mâm lễ cúng là việc làm không đúng. Thờ cúng phải tịnh tâm, nhà có sao dâng lên vậy, nên dùng hoa tươi, trái cây tươi để dâng cúng thần Phật, tổ tiên.
Thờ cúng phải tịnh tâm, nhà có sao dâng lên vậy, nên dùng hoa tươi, trái cây tươi để dâng cúng thần Phật, tổ tiên.
Gia chủ có thể chọn các loại hoa như cúc vàng, cúc trắng, hoa hồng, lay ơn... để dâng lên bàn thờ, vừa đẹp lại giàu ý nghĩa. Các loại quả trong mâm cúng cũng phong phú, mùa nào thức nấy, miễn là tránh những loại quả độc, có mùi vị khó chịu hoặc có gai góc...
Không dùng đồ chay giả mặn
Rất nhiều gia đình tránh sát sinh trong ngày Rằm nên thường chọn mâm cỗ chay để dâng lên bàn thờ Phật và gia tiên, mong trong năm gia đình bình an, gặp nhiều điều may mắn, đây là một việc làm tốt. Tuy nhiên, gia chủ lưu ý, khi làm mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng là đồ chay thì nên làm đồ thuần chay.
Khi làm mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng là đồ chay thì nên làm đồ thuần chay.
Sở dĩ nói vậy vì chúng ta dâng đồ chay là phát tâm hành thiện, nếu dâng đồ chay được làm dưới hình dáng của đồ mặn, ví dụ như giả tôm, giả thịt, giả cá… thì tức là tâm vẫn còn vọng tục, vẫn còn sân si.
Khi dâng cúng cốt ở thành tâm, nhưng cũng cần phải hiểu rõ ý nghĩa đồ thờ cúng là gì.
Không đốt nhiều vàng mã
Nhà nghiên cứu văn hóa Trịnh Sinh cho rằng, từ một ngày lễ có nguồn gốc từ Trung Hoa, Rằm tháng Giêng đã trở thành một ngày Tết mang bản sắc rất riêng của người Việt, gắn liền với đạo Phật.
.jpg)
Không nên đốt nhiều vàng mã tránh gây lãng phí.
Trọng tâm của lễ Rằm tháng Giêng là cầu nguyện cho một năm mới an lành, khỏe mạnh, no đủ, thịnh vượng. Tuy nhiên, đạo Phật không bắt buộc phải đốt vàng mã cho người đã mất, không cổ xúy việc đốt vàng mã, vừa phí phạm lại ô nhiễm môi trường.
Vậy nên, người dân đi lễ nên bằng tấm lòng thành kính, chứ không phải cố sắm mâm cao cỗ đầy hoặc đốt quá nhiều vàng mã gây lãng phí.
Không cúng thủ lợn
Theo quan niệm dân gian từ xưa tới nay, mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng có thể cúng cả đồ chay và đồ mặn. Tuy nhiên, nếu gia chủ cúng mâm cỗ mặn thì nên nhớ, chớ nên cúng thủ lợn.
Thông thường các gia đình vẫn làm mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng tương đối giống với mâm cỗ ngày Tết với những món truyền thống, trong đó có thịt gà, thịt lợn, giò chả, măng miến…
Nếu gia chủ cúng mâm cỗ mặn thì nên nhớ, chớ nên cúng thủ lợn.
Người ta cho rằng cúng thủ lợn không tốt, ngày đầu năm đã sát sinh, có thể ảnh hưởng đến vận phúc của cả gia đình trong năm, vì thế vẫn nên hạn chế là hơn.
Gia chủ có thể thay bằng các món ăn khác, trước là dâng cúng tổ tiên, sau là cả nhà thụ lộc.
Không dùng tiền giả, tiền có nguồn gốc bất chính
Gia đình Việt thường có thói quen đặt tiền thật lên bàn thờ khi cúng tế, ngụ ý muốn cầu xin tài lộc, may mắn.
Tuy nhiên cần lưu ý, tiền này nên là tiền thật, do chính sức mình làm ra. Tuyệt đối không dâng lên tiền giả hay tiền có nguồn gốc bất chính, có được từ những hành vi phạm pháp hay trái với đạo đức.
Tiền đặt lên mâm cúng nên là tiền thật, do chính sức mình làm ra.
Đồng thời, chúng ta cũng cần hiểu rõ, việc thờ cúng vốn tùy tâm, không phải dâng lên nhiều tiền là tốt, mà chưa hẳn không dâng tiền đã là xấu. Quan trọng là giữ tâm trong sáng, nhất tâm tin tưởng.
Lưu ý khi thắp hương
GS-TS Nguyễn Chí Bền - nguyên Viện trưởng Viện Văn hoá Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam - lưu ý người dân khi thực hiện việc thắp hương tại bàn thờ gia tiên, cũng như đi lễ chùa.
Chỉ nên thắp từ 1 đến 3 nén hương trên mỗi bát hương.
Theo đó, khi thắp hương, người dân thường thắp theo số lẻ, bởi số lẻ tượng trưng cho phần âm. Chỉ nên thắp từ 1 đến 3 nén hương trên mỗi bát hương.
Chú ý khi thắp hương cần phải ăn mặc chỉnh tề, không mặc quần đùi, áo cộc hay ăn mặc luộm thuộm,... Đặc biệt khi khấn vái cần thành tâm, thể hiện sự tôn trọng với các vị phật, thần linh và tổ tiên.
(*) Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm!
