Công bố kết quả kiểm tra Vinastas: Tên đơn vị tài trợ vẫn còn 'bí mật'

Bộ Công thương khẳng định Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng (Vinastas) đã dùng sai khái niệm và không độc lập khi công bố nước mắm nhiễm thạch tín.

Theo kết luận chính thức từ Bộ Công thương ngày 8-11, quá trình khảo sát nước mắm của Vinastas đã không đảm bảo tính độc lập, tin cậy và minh bạch.

Một số khâu khảo sát chỉ do chủ tịch và một số cá nhân thực hiện. Riêng tên tổ chức tài trợ Vinastas thực hiện khảo sát vẫn còn là một bí mật.

Khâu lấy mẫu có vấn đề

Sau khi lập đoàn và tiến hành kiểm tra Vinastas, Bộ Công thương khẳng định việc khảo sát, công bố chất lượng nước mắm gây hoang mang dư luận thời gian qua mặc dù là nhân danh Vinastas nhưng khi thực hiện lại không có chương trình rõ ràng, mà khảo sát chủ yếu do chủ tịch (ông Đoàn Phương - PV) và một số cá nhân thực hiện.

Từ đó dẫn tới nhiều khâu thực hiện khảo sát và công bố không được các cấp có thẩm quyền của Vinastas phê duyệt và giám sát.

Xác nhận với Tuổi Trẻ, một thành viên trong đoàn kiểm tra do Bộ Công thương chủ trì cho biết việc khảo sát chất lượng nước mắm do chính Vinastas thực hiện, trên cơ sở mua mẫu khảo sát ở bên ngoài và trực tiếp tiến hành khảo sát, đưa đi kiểm nghiệm.

Khách chọn mua nước mắm truyền thống tại một siêu thị ở TP.HCM - Ảnh: T.T.D.

Đặc biệt, Bộ Công thương công bố toàn bộ 150 mẫu Vinastas mua không có hóa đơn theo quy định của Bộ Tài chính, chỉ có hóa đơn bán lẻ, hóa đơn bán hàng... Ngoài ra, có 61 mẫu có bảng kê do cán bộ đi mua tự lập.

Theo đánh giá của Bộ Công thương, quá trình lấy mẫu và đi mua mẫu do Vinastas thực hiện là thiếu tin cậy, thiếu thống nhất khi một số mẫu không được mã hóa trước khi thử nghiệm.

Trước đó, một vị lãnh đạo hiện đang là phó chủ tịch của Vinastas cũng xác nhận với Tuổi Trẻ rằng hoàn toàn không biết gì về hoạt động khảo sát và công bố chất lượng nước mắm do một số lãnh đạo trong hội thực hiện.

Về những nội dung liên quan đến kết quả khảo sát chất lượng nước mắm được Vinastas cung cấp theo Bộ Công thương là không có căn cứ khoa học.

Cụ thể, dẫn Từ điển bách khoa VN, Bộ Công thương nêu việc đồng nhất khái niệm arsen với thạch tín là một chất cực độc có trong nước mắm là không đúng, gây nhầm lẫn, hoang mang cho người tiêu dùng.

“Việc công bố thông tin sai lệch liên quan đến sản phẩm nước mắm của Vinastas có dấu hiệu vi phạm quy định tại khoản 12, điều 5 Luật an toàn thực phẩm: “Đăng tải, công bố thông tin sai lệch về an toàn thực phẩm gây bức xúc cho xã hội hoặc thiệt hại cho sản xuất, kinh doanh”...” - Bộ Công thương kết luận.

Tổ chức tài trợ đứng sau

Theo kết quả kiểm tra của Bộ Công thương, Vinastas cũng thừa nhận hoạt động khảo sát được thực hiện dưới sự tài trợ từ tổ chức bên ngoài. Điều này, theo Bộ Công thương, khiến kết quả khảo sát không đảm bảo tính độc lập theo quy định của Luật bảo vệ người tiêu dùng.

Tuy nhiên, Bộ Công thương mặc dù kiểm tra nhưng lại không công bố cụ thể doanh nghiệp nào là nhà tài trợ.

Nguyên liệu cá cơm chế biến nước mắm Phú Quốc - Ảnh: HỮU KHOA

Về hướng xử lý, bên cạnh đề nghị Vinastas cải chính các nội dung sai lệch, Bộ Công thương cho rằng cần kiểm điểm và làm rõ trách nhiệm, xử lý các cá nhân liên quan.

Đặc biệt, Bộ Công thương còn đề nghị Bộ Nội vụ xác minh tư cách pháp lý của Vinastas trong việc tham gia các hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Bởi thực tế, mặc dù tên được đặt là Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng nhưng Bộ Công thương nêu rõ tổ chức này thực chất chỉ là tổ chức xã hội - nghề nghiệp.

Trước đó, trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Trịnh Anh Tuấn - phó cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công thương - chỉ rõ: theo quy định trong điều 28 Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thì tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được phép “độc lập khảo sát, thử nghiệm; công bố kết quả khảo sát, thử nghiệm chất lượng hàng hóa, dịch vụ...”.