Tín dụng tiêu dùng-“miếng bánh” béo bở nhưng vì sao... chưa bùng nổ?

Bởi kinh tế tiêu dùng luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tăng trưởng, nhưng một trong những nguyên nhân lớn nhất là việc phát triển nguồn tín dụng đối với tiêu dùng của hệ thống các tổ chức Tín dụng (TCTD) còn hết sức hạn chế.

Tín dụng tiêu dùng phát triển vẫn chưa xứng với tiềm năng

Tín dụng tiêu dùng hiện diện ở Việt Nam từ lâu, tuy nhiên do nhiều nguyên nhân đây vẫn còn là một thị trường phát triển chưa xứng  tiềm năng. Ở Việt Nam, mặc dù tín dụng tiêu dùng tăng nhanh vài năm gần đây, song vẫn chiếm tỷ lệ nhỏ 9,8%. Tiềm năng thị trường còn rộng lớn, tín dụng tiêu dùng được xem là “miếng bánh” béo bở của thị trường tài chính Việt Nam. Với quy mô hơn 93 triệu dân, trong đó có 55 triệu dân trong độ tuổi 20 - 59 tuổi, mặt khác, thời gian gần đây, thói quen tiêu dùng của người dân cũng thay đổi mạnh mẽ, chuyển từ vay người thân sang vay ngân hàng, vay công ty tài chính để mua sắm nhà cửa, xe cộ, đồ dùng cá nhân và gia đình

Người vay tiêu dùng tại cửa hàng của Thế giới di động

Theo số liệu từ NHNN, tính đến cuối năm 2016, dư nợ tín dụng tiêu dùng là 646.000 tỷ đồng (khoảng 28 tỷ USD), chiếm 11,7% tổng dư nợ của nền kinh tế. Theo dự báo, quy mô thị trường tài chính tiêu dùng sẽ đạt mốc 1 triệu tỷ đồng vào năm 2019. Tuy nhiên, với mức tăng trưởng liên tục 20% - 30%/năm từ năm 2010 đến nay, con số 01 triệu tỷ đồng có thể sẽ đạt được sớm hơn so với dự báo. Một thực tế cho thấy, thị trường tài chính tiêu dùng hiện nay thị phần tín dụng tiêu dùng tập trung chủ yếu ở nhóm ngân hàng thương mại (NHTM) chiếm 87,6% phục vụ cho gần 40% nhóm khách hàng trong độ tuổi lao động (tương đương gần 20 triệu khách hàng) với các gói tín dụng có giá trị cao.

Cần tháo gỡ những rào cản từ các nhà băng

Thị trường cho vay tiêu dùng ở Việt Nam hiện tập trung vào phân khúc dành cho người thu nhập thấp, nhưng lãi suất của loại hình dịch vụ này lại khá cao. Rõ ràng điều này đã tạo nên nghịch lý trong hoạt động cho vay của các TCTD. Đặc trưng của vay tiêu dùng là các khoản vay có giá trị nhỏ, thời hạn ngắn, gắn liền với mục đích mua hàng hóa và dịch vụ. Trong đó, các khoản vay tiêu dùng thường hướng đến phân khúc khách hàng là những người có điểm tín dụng thấp, những người không đủ điều kiện đi vay tại các NHTM, chưa có lịch sử tín dụng hoặc có mức thu nhập thấp hơn. Để có thể cho vay với nhóm đối tượng như vậy, rủi ro của các công ty tài chính (CTTC) là rất lớn. Đồng thời chi phí để quản trị các khoản vay nhỏ tính trên dư nợ cho vay cũng lớn hơn so với các khoản vay giá trị lớn. Do đó, lãi suất cho vay của TCTD cần đủ để bù đắp được rủi ro và chi phí mà họ bỏ ra và thông thường là cao hơn so với lãi suất cho vay sản xuất, kinh doanh.