Thói quen sống số: Từ QR Code đến giao dịch hàng ngày
Sự chuyển dịch sang thanh toán phi tiền mặt đang diễn ra mạnh mẽ, không chỉ dừng lại ở các cửa hàng tiện lợi mà đã len lỏi vào từng góc phố, từng thói quen chi tiêu hàng ngày. Chị Nguyễn Thị Minh, chủ một quán cà phê nhỏ tại khu phố Trung Tự (Hà Nội), chia sẻ: "Khách ghé quán bây giờ hầu hết đều bảo 'cho em QR nhé'. Thanh toán nào ra tiền nấy, sổ sách cũng nhẹ nhàng hơn rất nhiều."
Minh chứng cho sự "lên ngôi" của phương thức này, khảo sát thực tế từ Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) chỉ rõ: trong tám tháng đầu năm 2025, tổng số giao dịch qua mã QR trên toàn thị trường đã tăng gần 67%, với giá trị giao dịch vọt lên 159% so với cùng kỳ năm ngoái.
Ngay cả những khoản chi thường nhật như gửi xe, đi chợ, thanh toán hóa đơn điện – nước cũng dần được số hóa hoàn toàn. Thầy giáo Hòa, một cư dân khu vực Cầu Giấy (Hà Nội), bày tỏ: "Tôi dùng ứng dụng ngân hàng để đóng tiền học cho con, thanh toán điện thoại, chuyển khoản cho người thân trong chớp mắt. Trước đây, việc này tiêu tốn rất nhiều thời gian, phải đến tận nơi và chờ đợi; giờ đây tôi có thể làm mọi thứ tại nhà."
.jpg)
Ảnh minh họa.
Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), tính đến cuối Quý III/2025, ước tính gần 87% người trưởng thành trên cả nước đã sở hữu tài khoản ngân hàng số – một bước nhảy vọt đáng kể so với tỷ lệ dưới 75% vào năm 2022. Sự tăng trưởng ngoạn mục này có được nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngân hàng thương mại và chương trình phổ cập tài chính số tại các thành phố lớn, nơi tầng lớp trung lưu và dân số trẻ, năng động đóng vai trò tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ.
Báo cáo Ngân hàng số Việt Nam 2025 (VNBA) cũng chỉ ra rằng tỷ lệ người dùng smartphone tại khu vực thành thị thực hiện ít nhất một giao dịch số mỗi ngày đã vượt mốc 70%. Đặc biệt, số lượng tài khoản ngân hàng được xác thực bằng sinh trắc học và mã OTP đã tăng gấp đôi chỉ sau 15 tháng triển khai rộng rãi, thể hiện sự tin tưởng và mức độ an toàn ngày càng cao của người dùng.
Mặc dù sự phát triển của ngân hàng số mang lại nhiều lợi ích, các chuyên gia vẫn không ngừng nhấn mạnh tầm quan trọng của yếu tố bảo mật. "Chuyển đổi số là quá trình tất yếu, nhưng với ngành ngân hàng, tốc độ phải đi kèm với chất lượng bảo mật, vì tài sản của khách hàng là ưu tiên tuyệt đối," TS. Nguyễn Quốc Hùng – Phó Chủ tịch Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam – nhận định tại Diễn đàn Smart Banking tháng 9 vừa qua. Ông Hùng nhấn mạnh, việc xây dựng các giải pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân, chuẩn hóa quy trình số và phát triển hệ thống xác thực sinh trắc học đa lớp là nền tảng cốt lõi để tạo dựng niềm tin lâu dài với khách hàng.
Từ góc độ doanh nghiệp công nghệ, ông Lê Quang Hà (Viettel Security) đưa ra một con số đáng báo động: số vụ rao bán dữ liệu ngân hàng đã tăng gấp 4 lần trong vòng một năm, chủ yếu nhắm vào các tài khoản có giá trị giao dịch lớn. Điều này đòi hỏi các ngân hàng phải liên tục cập nhật biện pháp phòng ngừa và hợp tác chặt chẽ để chia sẻ cảnh báo đến khách hàng cuối, giảm thiểu rủi ro.
Hướng tới tài chính số toàn diện và bền vững
Sự phát triển thần tốc của ngân hàng số không thể tách rời khỏi vai trò dẫn dắt và quản lý chặt chẽ của nhà nước. Ngân hàng Nhà nước đã kịp thời ban hành nhiều quy định mới, đặc biệt là yêu cầu các tổ chức tín dụng áp dụng Open API (giao diện lập trình ứng dụng mở) nhằm kết nối thuận tiện giữa hệ thống ngân hàng và các nền tảng Fintech. Đồng thời, việc tăng cường các giải pháp xác thực đa lớp cũng được đẩy mạnh.
.jpg)
Ảnh minh họa.
Nghị định số 85/2025/NĐ-CP về giao dịch điện tử đã thiết lập khung pháp lý vững chắc, yêu cầu các doanh nghiệp tài chính phải thường xuyên đánh giá an toàn hệ thống, báo cáo định kỳ các nguy cơ tiềm ẩn và phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng khi có bất thường về dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng là bảo vệ tối đa quyền lợi của khách hàng số.
Ngoài ra, các chương trình đào tạo về chuyển đổi số, tập huấn nhân sự và phổ biến kiến thức tài chính số cho người dân cũng được triển khai đồng loạt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, tạo tiền đề vững chắc cho một nền kinh tế số phát triển ổn định và bền vững.
Sự kết nối giữa ngân hàng số và mô hình thành phố thông minh ngày càng trở nên rõ nét. Từ thanh toán không chạm cho các dịch vụ công, vé xe buýt, cho đến giải ngân các khoản vay mua bán bất động sản – tốc độ xử lý hồ sơ, dữ liệu và thủ tục hành chính đã được rút ngắn đáng kể. "Chỉ trong vài phút là có thể hoàn thiện hồ sơ online, giúp các doanh nghiệp nhỏ nay có thể nhận vốn kịp thời để khởi nghiệp," anh Bảo, CEO một startup logistics tại Sài Gòn, chia sẻ.
Các đô thị lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, Cần Thơ đã tích hợp ngân hàng số vào các hệ sinh thái quản lý giao thông, dịch vụ y tế và trung tâm thương mại. Việc này không chỉ tối ưu hóa nguồn lực, giảm chi phí vận hành mà còn giúp các địa phương dễ dàng huy động nguồn vốn số cho các chương trình phát triển hạ tầng và dự án đô thị thông minh.
Ngân hàng số còn đóng vai trò quan trọng trong việc xóa mờ khoảng cách tài chính, đưa các dịch vụ hiện đại đến gần hơn với những đối tượng chưa từng sở hữu tài khoản truyền thống. Các gói tài khoản miễn phí, ứng dụng đa ngôn ngữ, và dịch vụ chăm sóc khách hàng 24/7 đang giúp người lao động phổ thông, người cao tuổi, và cả học sinh – sinh viên có thể tự tin sử dụng dịch vụ tài chính một cách an toàn và thuận tiện.
Góc nhìn từ cộng đồng cho thấy, người trẻ ngày càng chủ động hơn trong quản lý tài chính, từ đầu tư cổ phiếu đến gửi tiết kiệm và chi tiêu thông minh – tất cả đều diễn ra trên không gian số. Các khảo sát của VNBA chỉ rõ xu hướng tiết giảm chi phí giao dịch, tích điểm, và nhận ưu đãi qua ngân hàng số đang ngày càng thu hút giới văn phòng.
Trong tương lai gần, ngân hàng số được kỳ vọng sẽ trở thành động lực thúc đẩy các mô hình tài chính xanh, tài chính chia sẻ, và kết nối chặt chẽ hệ sinh thái tiêu dùng thông minh trong các đô thị lớn. Đây là những yếu tố then chốt, không chỉ góp phần phát triển kinh tế số bền vững cho thành phố mà còn tạo ra sự bình đẳng trong việc tiếp cận tài chính giữa mọi tầng lớp xã hội.
