Chiến thuật mới trên thị trường mỳ gói

Theo Hiệp hội Mì ăn liền Thế giới (WINA), ước tính trung bình mỗi người dân Việt Nam tiêu thụ 52 gói mì mỗi năm, doanh thu của ngành này đạt hơn 20.000 tỉ đồng.

Thị trường thu hẹp

Năm 2013, nhu cầu mì gói Việt Nam chạm đỉnh với 5,2 tỉ gói. Tuy nhiên, sức tiêu thụ mì gói liên tục giảm mạnh trong 4 năm trở lại đây và chưa có dấu hiệu ngừng, giảm xuống còn 4,8 tỉ gói năm 2015. Đến năm 2016, Việt Nam đã rơi xuống vị trí thứ 4 trong bảng xếp hạng những quốc gia tiêu thụ mì ăn liền nhiều nhất thế giới.

WINA đánh giá đây là xu hướng chung của thế giới. Ngoại trừ Ấn Độ, các thị trường mì ăn liền lớn nhất gồm Trung Quốc, Indonesia, Ấn Độ, Nhật đều chứng kiến nhu cầu sụt giảm. Riêng tại Việt Nam, những thông tin không chính thống về chất độc hại trong mì ăn liền khiến người tiêu dùng hoang mang, thay đổi thói quen, giảm tiêu thụ mì hoặc chuyển sang các sang sản phẩm gốc gạo như bún, phở, hủ tiếu...

“Người Việt Nam có xu hướng ăn uống để bảo vệ sức khỏe, đồng thời lại có sức tiêu thụ mì gói nhiều. Thói quen này sẽ không mất đi mà sẽ chuyển sang một hình thức mới với đòi hỏi cao hơn về chất lượng và an toàn nên sản phẩm mì của công ty có khả năng cạnh tranh”, ông Takashi Igarashi, Tổng Giám đốc Công ty Igarashi Seimen, cho biết. Igarashi Seimen đã tận dụng hệ thống bán lẻ của Nhật như siêu thị Family Mart, Aeon... để đưa vào thị trường Việt Nam nhiều sản phẩm mì gói Nhật cao cấp.

Ghi nhận thị trường cho thấy, tiêu thụ mì gói giảm phần lớn diễn ra ở phân khúc cấp thấp khi người tiêu dùng giảm mua sắm do khó khăn kinh tế. Trong khi đó, ở thị phần trung và cao cấp diễn ra sự cạnh tranh gay gắt giữa các sản phẩm từ Thái Lan, Hàn Quốc và Nhật.

Thị trường mì gói ước tính có hơn 50 doanh nghiệp đang tham gia, trong đó, dẫn đầu và nắm giữ hơn 70% thị phần là bộ 3 Vina Acecook, Masan Consumer và Asia Foods. Dù nắm giữ tới gần 50% thị phần, nhưng doanh thu của Acecook liên tục giảm, từ 10.000 tỉ đồng từ năm 2013 xuống còn khoảng 9.000 tỉ đồng trong năm 2014 và 2015.

Khi người tiêu dùng e dè trước mì chiên, Masan Consumer đưa ra thị trường mì khoai tây, cá hồi... Mặc dù vậy, lợi nhuận từ mì gói của Masan trong năm 2016 cũng sụt giảm khoảng 20% so với năm 2015. Nhiều chuyên gia trong ngành cho rằng, lượng mì tiêu thụ bị sụt giảm khiến mức độ cạnh tranh trong ngành càng gay gắt hơn. Thậm chí, Kido dù đặt ra nhiều tham vọng nhưng cuối cùng đã buộc phải rút sản phẩm mì Đại Gia Đình ra khỏi thị trường do kết quả kinh doanh không đạt được như kỳ vọng. Ông Trần Lệ Nguyên, Tổng Giám đốc Kido, cho biết, ngành hàng này không chỉ cạnh tranh khốc liệt mà muốn đầu tư phải có vốn lớn. Chỉ mới tham gia thị trường một năm mà chi phí đầu tư cho mảng này đang khá cao nhưng lợi nhuận kiếm được không hề dễ dàng. Không những vậy, thời gian gần đây sức mua trên thị trường sụt giảm mạnh.

Thị phần của thương hiệu mì lâu năm như Colusa Miliket chỉ còn ở mức ít ỏi 2-4%. Kết thúc năm 2016, doanh thu của Colusa Miliket đạt 458 tỉ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 25 tỉ đồng, giảm lần lượt 4% và 39% so với năm trước đó. Con số này ghi nhận đợt giảm doanh thu thấp nhất kể từ năm 2010. Nhiều chuyên gia nhận định, Colusa Miliket vẫn tương đối hiệu quả trong chiến lược giá rẻ để duy trì vị trí trong ngành. Tuy nhiên, xu hướng người tiêu dùng ngày càng khắt khe hơn trong việc lựa chọn sản phẩm, thì cạnh tranh bằng giá rẻ sẽ không còn là chiến lược hiệu quả.