 |
| Khám cho trẻ tại Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội - Ảnh: Chiến Công. |
Mất nước
Mất nước làm giảm khả năng điều hòa thân nhiệt, do đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh do nắng nóng khác. Các biểu hiện của mất nước: Môi khô, khát nước, tiểu ít hoặc không tiểu, nước tiểu cô đặc, sẫm màu, khóc không có nước mắt, trẻ quấy khóc, khó chịu, có vẻ ủ rũ, lờ đờ, mệt mỏi. Trường hợp nặng, trẻ có biểu hiện mắt trũng, thóp trũng, buồn nôn, nôn, lờ đờ hay hôn mê.
Cách xử trí: Nếu nghi ngờ bé bị thiếu nước, cần chuyển bé vào nơi thoáng mát, cho bé uống nước. Nếu bé không cảm thấy dễ chịu hơn thì cần tìm sự trợ giúp y tế.
Chuột rút do nóng
Đây là tình trạng đau cơ hay co cứng cơ, thường xuất hiện ở vùng bụng, cánh tay hay cẳng chân khi vận động quá mức trong thời tiết nóng. Trẻ hay vã mồ hôi nhiều khiến cơ thể mất nước và muối, hàm lượng muối thấp trong cơ khiến cơ co rút, đau đớn. Chuột rút do nóng cũng có thể là biểu hiện của kiệt sức do nóng.
Cách xử trí: Ngừng hoạt động thể lực và ngồi yên ở nơi râm mát, uống nhiều nước, tìm trợ giúp y tế nếu tình trạng không cải thiện sau một giờ.
Say nắng
Đây là căn bệnh nghiêm trọng nhất do nắng nóng. Bệnh xuất hiện khi cơ thể không còn khả năng kiểm soát nhiệt độ. Thân nhiệt gia tăng nhanh, ra mồi hôi không đủ để giải tỏa nhiệt, cơ thể không thể tự làm mát. Thân nhiệt có thể lên tới 39,5oC hoặc cao hơn trong vòng 10 - 15 phút. Say nắng có thể dẫn tới tử vong hoặc tàn phế vĩnh viễn nếu không được cấp cứu, điều trị kịp thời.
Các dấu hiệu cảnh báo: Thân nhiệt lên cao (trên 39,5oC), da nóng, đỏ và khô (không ra mồ hôi), mạch nhanh, mạnh, đau đầu nhức nhối, chóng mặt, buồn nôn, mê sảng, mất ý thức
Cách xử trí: Say nắng là tình trạng cấp cứu, có thể dẫn tới tử vong. Khi thấy trẻ có những dấu hiệu nêu trên, cần nhờ người gọi xe cấp cứu trong khi tìm cách hạ thân nhiệt của trẻ. Cần chuyển trẻ tới khu vực râm mát, nhanh chóng hạ thân nhiệt bằng bất cứ biện pháp nào, chẳng hạn dùng vòi nước mát hay xô nước mát xối lên người, dùng khăn ướt lau người. Nếu độ ẩm không khí thấp, cần bọc trẻ trong một tấm vải ướt và mát rồi quạt thật mạnh. Theo dõi thân nhiệt và tiếp tục các biện pháp làm mát cho tới khi nhiệt độ xuống còn 38,5 hay 39oC.
Nguy cơ mắc bệnh do nắng nóng tăng cao ở các nhóm trẻ sau: Trẻ dưới 4 tuổi; trẻ bị bệnh cấp tính, đặc biệt là sốt và bệnh đường tiêu hóa; trẻ vận động quá nhiều, trẻ quá mập hoặc không thật khỏe mạnh; trẻ đang dùng các loại thuốc làm giảm khả năng điều hòa nhiệt của cơ thể; trẻ từng có tiền sử bị bệnh liên quan tới nắng nóng.
Phòng bệnh
Tham khảo dự báo thời tiết để lập kế hoạch cho các hoạt động ngoài trời của trẻ. Đội mũ rộng vành, mặc quần áo thoáng mát, rộng rãi, sáng màu, bôi kem chống nắng 30 phút trước khi ra đường. Tránh những nơi nắng gắt, không đứng trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời hay đứng ở nơi đông người. Hạn chế hoạt động thể lực mạnh, tranh thủ tìm chỗ trú ở nơi có bóng râm. Uống đủ nước, dùng các loại dịch không gây lợi tiểu, ví dụ nước lọc, tránh các loại nước có cồn vì chúng càng làm gia tăng tình trạng mất nước. Khi hoạt động thể lực trong môi trường nóng bức, trẻ có thể uống 0,5 - 1 lít nước mát mỗi giờ.
