Chất béo chuyển hóa
Chất béo chuyển hóa còn được gọi là dầu hydro hóa một phần, từng được sử dụng rộng rãi trong thực phẩm chế biến sẵn nhờ khả năng cải thiện kết cấu và thời hạn sử dụng. Tuy nhiên, nghiên cứu đã chỉ ra rằng chất béo chuyển hóa làm tăng mức cholesterol LDL ''xấu'' và tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
Năm 2003, Đan Mạch trở thành quốc gia đầu tiên cấm sử dụng chất béo chuyển hóa. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kể từ tháng 5/2020, Bangladesh, Ấn Độ, Paraguay, Philippines và Ukraine cũng đã thông qua các chính sách loại bỏ chất béo chuyển hóa theo phương pháp tốt nhất.
Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Internet)
Thuốc nhuộm thực phẩm nhân tạo
Thuốc nhuộm thực phẩm tổng hợp thường được sử dụng để tăng màu sắc của thực phẩm và đồ uống đã qua chế biến. Một số nghiên cứu đã gợi ý mối liên hệ giữa một số loại thuốc nhuộm thực phẩm và tình trạng hiếu động thái quá ở trẻ em, cũng như các tác dụng gây ung thư tiềm ẩn. Na Uy, Phần Lan, Pháp, Áo và Anh đã cấm sử dụng thuốc nhuộm thực phẩm.
Dầu thực vật brom hóa (BVO)
Dầu thực vật brom hóa được thêm vào một số loại đồ uống, chẳng hạn như soda có hương cam quýt, để giúp nhũ hóa hương liệu và ngăn ngừa sự phân tách. Tuy nhiên, dầu thực vật chứa brom - chất có liên quan đến các vấn đề sức khỏe như triệu chứng thần kinh và rối loạn tuyến giáp. Hơn 100 quốc gia đã cấm hoặc hạn chế sử dụng BVO trong thực phẩm và đồ uống.
Kali bromate
Kali bromate là một chất phụ gia thực phẩm được sử dụng để tăng cường độ đặc của bột và cải thiện kết cấu của các món nướng. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng kali bromat là chất gây ung thư ở động vật và nó cũng có thể gây nguy cơ ung thư cho con người. Việc sử dụng kali bromate đã bị cấm ở Châu Âu, Canada và Trung Quốc...
Hàn the
Được sử dụng để sát khuẩn trong chế biến và bảo quản thực phẩm, nó còn có thể duy trì màu sắc tươi nguyên thủy của thịt, cá do nó có khả năng làm giảm tốc độ khử ôxy của các sắc tố myoglobin trong các sợi cơ của thịt nạc. Đặc biệt, nó còn làm cứng các mạch peptid nên khả năng phân hủy protein thành các axit amin chậm đi cũng như làm cứng các mạch amylose làm cho thực phẩm dẻo, dai và cứng.
Các nghiên cứu gần đây cho thấy, hàn the có khả năng tích tụ trong cơ thể gây tổn thương và thoái hóa cơ quan sinh dục, có thể gây tổn thương hệ thần kinh trung ương, gan, tim... Mặt khác, nó còn cản trở quá trình tiêu hóa hấp thu dẫn đến khó tiêu, chán ăn. Để đề phòng ngộ độc hàn the, chúng ta đã cấm sử dụng nó trong chế biến và bảo quản thực phẩm.
Butylat hydroxyanisole (BHA) và butylat hydroxytoluene (BHT)
BHA và BHT là chất chống oxy hóa tổng hợp được sử dụng để bảo quản thời hạn sử dụng của thực phẩm chế biến sẵn và ngăn ngừa tình trạng ôi thiu trong chất béo và dầu. Mặc dù cả BHA và BHT đều được coi là an toàn khi sử dụng với lượng nhỏ cho con người nhưng một số nghiên cứu lại cho rằng chúng có thể có đặc tính gây ung thư. Một số nước châu Âu, Anh và Nhật Bản đã cấm sử dụng BHA và BHT.
Acesulfame kali (Ace-K)
Acesulfame kali là chất làm ngọt nhân tạo được sử dụng để làm ngọt nhiều loại thực phẩm và đồ uống, bao gồm nước ngọt, món tráng miệng và kẹo cao su. Mặc dù acesulfame kali được chấp thuận sử dụng ở nhiều quốc gia, nhưng một số nghiên cứu đã gây lo ngại về tính an toàn của nó, bao gồm cả khả năng gây ung thư.
Nitrit và nitrat
Chất này hay được sử dụng trong bảo quản thịt nguội, thịt xông khói. Nó có tác dụng giữ cho thịt có màu đỏ, sát khuẩn thịt và cá. Một nguồn khác là do thực phẩm còn tồn dư quá nhiều nitrat do bón nhiều phân đạm...
Bản thân nitrat thì không gây hại nhưng lại dễ biến thành nitrit. Nghiên cứu gần đây cho thấy, nitrit kết hợp với các amin tạo ra nitrosamine là chất gây ung thư thực nghiệm. Khi vào cơ thể, nitrat chuyển nitrit bởi vi khuẩn đường ruột. Nitrit chuyển hemoglobin thành methemoglobin, do đó không vận chuyển được ôxy cho tế bào gây nên các triệu chứng ngộ độc như nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy... Bản thân các loại thực phẩm ướp muối hay ngâm muối như cá muối, đặc biệt là dưa muối bị khú có hàm lượng nitrosamin cao. Các nước thuộc khu vực Đông Nam Á thường dùng loại thực phẩm này có liên quan đến sinh bệnh ung thư ngày càng tăng.
