 |
Thực tế, rất nhiều chị em lo lắng sợ thai nhi không đủ cân, suy dinh dưỡng nên cố gắng ăn rất nhiều trong thời gian mang thai và ngay cả trong thời kỳ hậu sản. Thực ra, không có mối liên quan tỷ lệ thuận giữa mức độ tăng cân của mẹ và trọng lượng thai nhi, có nghĩa trường hợp mẹ tăng cân rất nhiều nhưng thai lại nhẹ cân suy dinh dưỡng, ngược lại có những trường hợp mẹ tăng cân ít nhưng con lại khá to.
Điển hình là hai trường hợp sản phụ đã từng theo dõi thai và sinh con tại khoa phụ sản Bệnh viện đại học y dược TP.HCM. Trường hợp đầu tiên là chị Trần Nguyễn M., 35 tuổi, TP.HCM. Chị M. chia sẻ: “Vợ chồng tôi lấy nhau 8 năm tôi mới có thai. Vì khó có con nên lúc mang thai tôi được chăm sóc rất kỹ, bồi dưỡng đủ chất dinh dưỡng với mong muốn cho con khỏe, không đi lại nhiều vì sợ động thai, suốt thời kỳ mang thai tôi lên 22 kg. Cuối thai kỳ, tôi bị tiền sản giật nặng nên phải mổ, bé sinh ra chỉ nặng 2.500 g. Sau sinh mổ, tôi cho con bú nên cần phải ăn nhiều để có sữa cũng như vì sợ đau vết mổ nên không dám tập bất cứ môn thể thao nào. Hiện tại, sau sinh 1 năm, tôi không sụt cân được nhiều, chỉ ít hơn lúc mang thai khoảng 4 kg (so với lúc trước khi mang thai là tăng 18 kg). Tôi rất buồn và lo lắng với vóc dáng của mình, để đến giờ tôi cảm thấy rất khó xuống cân, đặc biệt là vùng bụng”.
Trường hợp thứ hai là chị Lê Thị N., 30 tuổi, TP.HCM. Khác với trường hợp một, trong suốt thời kỳ mang thai, chị N. chỉ tăng 8 kg. Lúc đó, chị rất sợ con sinh ra ốm yếu và không đủ cân nặng. Tuy nhiên, sau khi sinh thì bé được 3,5 kg, sau sinh 6 tháng thì chị đã lấy lại vóc dáng trước khi mang thai.
Theo ThS.BS. Lê Thị Kiều Dung - trưởng khoa phụ sản Bệnh viện đại học y dược TP.HCM, muốn giữ được vóc dáng như trước khi sinh, phụ nữ cần lưu ý một số vấn đề sau:
Thứ nhất là không để tăng cân quá mức trong khi mang thai. Muốn thai nhi phát triển tốt để trở thành một bé thông minh khỏe mạnh, thai phụ cần phải có chế độ ăn hợp lý, đủ chất, chứ không phải ăn nhiều (tăng cường thịt, cá, trứng, sữa, rau quả tươi; hạn chế đường, tinh bột và chất béo), không để tăng cân quá nhiều. Mục tiêu tăng cân hợp lý là từ 8 - 12 kg/thai kỳ (trung bình 1 - 1,5 kg/tháng).
Việc tăng cân quá nhiều trong thai kỳ sẽ làm khó giảm cân, da giãn nhanh, rạn da, bụng nhão chảy xệ, hông to, eo to, khó lấy lại vóc dáng cân đối sau sinh.
Thứ hai là giảm cân sau sinh, nên có kế hoạch để có thể trở về cân nặng như trước khi có thai trong vòng 6 tháng sau sinh. Thông thường, sau sinh 6 tuần, hầu hết chị em đã giảm được 1/2 số cân đã tăng trong lúc mang thai. Một nửa còn lại sẽ giảm tiếp trong vài tháng sau đó.
Trong thời gian hậu sản (6 tuần đầu), cơ thể cần thời gian để hồi phục, hãy tự cho phép mình nghỉ ngơi 6 tuần trước khi bắt đầu cố gắng lấy lại vóc dáng. Nếu cho con bú, nên chờ sau 2 tháng hãy giảm cân. Mục tiêu giảm 500 - 700 g/tuần là hợp lý.
Chị em cần có chế độ ăn uống hợp lý (giảm 500 calori/ngày) kết hợp với tập thể dục hàng ngày. Một số bí quyết về dinh dưỡng giúp giảm cân an toàn như không bỏ bữa; nên chia thành 5 - 6 bữa ăn nhỏ mỗi ngày với những thức ăn đủ dinh dưỡng nhưng ít năng lượng thay vì chỉ ăn 3 bữa chính nhưng ăn nhiều.
Cách chia làm nhiều bữa nhỏ ít năng lượng sẽ giúp ổn định lượng đường trong máu, tránh nguy cơ bị tiểu đường, béo phì sẽ tốt hơn nhiều so với ăn ít bữa nhưng ăn nhiều, nên tập thói quen ăn sáng (giúp cung cấp năng lượng khởi đầu ngày mới, giúp tránh cảm giác mệt mỏi sau đó); ăn chậm; chọn thực phẩm và sữa ít chất béo; chọn đồ ăn vặt như trái cây, rau quả (táo, cam, bưởi, ổi, chuối, cà rốt... là những thực phẩm vừa ít béo, vừa giàu sinh tố và chất xơ); uống nhiều nước, khoảng 8 - 9 ly nước mỗi ngày. Uống nước giúp cơ thể tống xuất chất béo (hạn chế nước có gas, nước ép trái cây, nước có đường và năng lượng); chọn món luộc/nướng thay vì đồ chiên/xào và hạn chế ăn nhiều tinh bột, đồ ngọt và béo.
Việc cho con bú giúp cơ thể đốt calori nên giúp giảm cân, giảm 500 - 700 g/tuần không ảnh hưởng tới lượng sữa mẹ cũng như sức khỏe của mẹ. Tuy nhiên, giảm cân không nên vội vàng, đừng thực hiện chế độ ăn không đủ hay hạn chế một số loại thức ăn và chất dinh dưỡng. Vấn đề về vóc dáng sau sinh thường gặp như bụng nhão, hông to, eo to hơn trước khi có thai. Trên thực tế, tùy thuộc vào yếu tố cơ địa, một số phụ nữ có thể không trở về chính xác cân nặng hay vóc dáng như trước khi mang thai. Chính vì vậy hãy đặt mục tiêu phù hợp với thực tế của mình.
Bên cạnh đó, việc tập thể dục thể thao luôn được khuyến cáo để chị em phụ nữ giữ được sức khỏe, vóc dáng. Tuy nhiên, nhiều chị em do luyện tập với cường độ cao nên gây ra tình trạng mệt mỏi hoặc đau nhức xương khớp. Theo BS. Kiều Dung, một chế độ ăn hợp lý kết hợp với tập thể dục đều đặn là cách giảm cân tốt nhất. Tập thể dục sẽ giúp giảm mỡ thay vì giảm cơ, ăn ít hơn một chút nhưng vận động nhiều hơn một chút mỗi ngày là cách tuyệt vời để giảm cân. Chị em cũng có thể tập thể dục buổi sáng đều đặn hay chọn một môn thể thao nhẹ nhàng, phù hợp mà mình yêu thích, ví dụ như tập yoga.
