 |
Bắc - Trung - Nam đều kiêng kỵ
Nhà thơ, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Dương Thuấn với vốn sống phong phú, nhìn nhận vấn đề kiêng kỵ dưới cái nhìn khá sắc bén: Kiêng kỵ xuất phát từ nhiều yếu tố, có thể do ăn cái gì đó xảy ra chuyện không vui nhiều lần, người xưa rút kinh nghiệm thành kiêng.
Có thể ban đầu chỉ là sự kiêng kỵ của một người, một nhóm người nhưng sau đó trở thành ký ức của cả một cộng đồng, một dân tộc. Thậm chí, phần lớn không hiểu gì về nguồn gốc nhưng rồi họ cứ thế kiêng theo.
Cả ba miền Bắc - Trung - Nam đều kiêng ăn thịt chó, ăn mực vào những ngày đầu năm vì sợ “đen” cả năm, kiêng ăn thịt vịt vì sợ tán đàn cả năm kêu quạc quạc… Người miền Trung kiêng ăn trứng vịt lộn, cá mè,… vì sợ đen đủi, hãm tài. Người miền Nam kiêng ăn tôm vì sợ đi… giật lùi như tôm, công việc sang năm sẽ lùi chứ không tiến tới, không ăn cua vì sợ ngang như cua, con cái khó dạy, công việc cũng không tiến tới được…
Món kiêng kỵ nhiều khi chỉ đơn thuần xuất phát từ âm đọc chệch của mỗi vùng miền, như người miến Nam kiêng chuối vì có âm đọc chệch là chúi (chúc xuống chứ không tiến lên). Vì vậy bàn thờ ngày Tết, người miền Nam không bày chuối trên mâm ngũ quả. Người miền Trung không chọn quả đu đủ vì phát âm vùng này nghe như “thù đủ”. Người miền Nam tránh cam vì cho rằng “quýt làm cam chịu” - oan sai cả năm; kiêng quả lê vì sợ lê lết…
Mực
Một loại thực phẩm mà người dân cả ba miền Bắc, Trung, Nam đều rất kiêng kỵ trong ngày Tết đó là mực. Bởi dân gian thường có câu "đen như mực". nên theo quan niệm ăn mực ngày đầu năm sẽ gặp phải đen đủi trong cả năm đó.
Thịt chó
Cùng với thịt chó, thịt vịt cũng là biểu tượng cho sự đen đủi. Thường đầu năm hoặc đầu tháng, mọi người thường kiêng sử dụng món ăn này trong bữa ăn của gia đình mình, đặc biệt là đối với người dân miền Trung đó là thịt vịt. Vì họ sợ tán đàn.
Tôm
Người miền Bắc thường thêm tôm vào các món ăn ngày Tết. Nhưng người dân cả hai miền Trung và miền Nam đều kiêng ăn tôm trong những ngày Tết. Bởi theo quan niệm, tôm thường đi giật lùi, nếu ăn tôm đầu năm thì công việc trong cả năm đó sẽ bị thụt lùi, không thể thăg tiến được.
