Ngày 17/6, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (Vasep) cho biết, đã có công văn “kêu cứu” lên Quốc hội, Chính phủ, lo ngại một nhà máy giấy “khủng” đang nguy cơ “bức tử” sông Hậu, ảnh hưởng lớn ngành nuôi trồng thủy sản Việt Nam.
Theo Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep), thông tin dự án xây dựng nhà máy giấy của Công ty TNHH giấy Lee&Man Việt Nam (thuộc Tập đoàn Lee & Man Paper Hong Kong - Trung Quốc) nằm trên cặp bờ sông Hậu (thuộc tỉnh Hậu Giang) sắp đi vào hoạt động đang khiến người dân cũng như doanh nghiệp thủy sản tại đây hoang mang.
 |
| Vị trí của nhà máy trên bản đồ. |
Theo Vasep, công nghiệp giấy chủ yếu xả thải xút (NaOH) là nhiều nhất, đứng thứ hai sau cyanuya, thạch tín. Trong khi đó, khu vực này không có hệ thống xử lý nước thải trung tâm đảm bảo yêu cầu an toàn.
Để ngăn chặn nguy cơ ô nhiễm có thể xảy ra, mới đây, Vasep đã gửi công văn khẩn cấp tới Quốc hội và Chính phủ đề nghị chỉ đạo gấp việc kiểm tra, rà soát công nghệ xử lý nước thải của dự án trên.
Dự án này chuyên sản xuất, gia công, mua bán các loại giấy, bao bì bột giấy và sản phẩm từ giấy, diện tích sử dụng là 200ha, nay đã giảm xuống còn khoảng 82,8ha. Trong đó, khoảng 41ha hoạt động sản xuất giấy, còn lại dành cho sản xuất bột giấy.
Tháng 3/2015, dự án nhà máy giấy Lee &Man Việt Nam đã chính thức khởi công và dự kiến đi vào hoạt động từ tháng 8/2016 tại Cụm công nghiệp Phú Hữu A, thị trấn Mái Dầm, huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang.
Từ năm 2007, sau khi biết thông tin Dự án xây dựng nhà máy giấy và bột giấy Lee&Man đang xin cấp phép thành lập tại Cụm công nghiệp Nam Sông Hậu, Hiệp hội Chế biến và XK Thủy sản Việt Nam (VASEP) đã gửi văn bản báo cáo tới Bộ NN và PTNT đề nghị Bộ có ý kiến với Chính phủ và các Bộ ngành liên quan về việc này. Các DN thủy sản rất lo ngại vì dự án này có thể hủy hoại nguồn lợi thủy sản vùng ĐBSCL.
Sau khi nhận được kiến nghị của VASEP và được sự chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ NN và PTNT, ngày 6/9/2007, Cục Lâm Nghiệp (Bộ NN và PTNT) đã có công văn trả lời về vụ việc trên. Trong đó Cục nêu rõ theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Quy hoạch tổng thể phát triển công nghiệp giấy đến năm 2010” thì không quy hoạch xây dựng nhà máy giấy ở Hậu Giang và theo Quy hoạch điều chỉnh phát triển ngành công nghiệp giấy Việt Nam đến năm 2010 - tầm nhìn 2020 cũng không quy hoạch vùng nguyên liệu giấy tại ĐBSCL.
Tháng 5-2008, UBND tỉnh Hậu Giang tổ chức họp với một số bộ, ngành trung ương, các nhà khoa học, tư vấn và nhà đầu tư… để ghi nhận ý kiến đóng góp. Phía tỉnh khẳng định thực hiện nghiêm túc và đầy đủ trình tự, thủ tục. Những lo ngại về hoạt động và nước thải của dự án này được mổ xẻ. Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) của nhà đầu tư cũng khẳng định không gây ảnh hưởng nguồn nước sinh hoạt và nuôi trồng thủy sản.
Sau tám năm, khi dự án dự kiến đi vào hoạt động với công suất 420.000 tấn/năm, dư luận lại tiếp tục đặt vấn đề khu vực nhà máy giấy không có hệ thống xử lý nước thải trung tâm đảm bảo yêu cầu an toàn.
Theo thông tin được biết, nhà máy này được đặt ở vùng trũng nhất khu vực nên rất khó rửa trôi một khối lượng xút lớn (để sản xuất 1 tấn giấy hoặc bột giấy cần 50kg xút làm chất tẩy). Khi hoạt động, Vasep cho rằng công trình này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, đặc biệt là thải ra khoảng 28.500 tấn xút (NaOH) một năm xuống sông Hậu. "Với công suất khổng lồ, nhà máy này có nguy cơ gây "bức tử" dòng sông Hậu", Hiệp hội này nhận định.
 |
| Một góc nhà máy giấy... |
Vì vậy nếu lượng xút này đổ ra sông Hậu và biển thì sẽ hủy hoại nguồn lợi thủy sản ở sông và biển, đồng thời ảnh hưởng lớn tới việc nuôi trồng thủy sản ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Cục Lâm nghiệp đã đề nghị Bộ NN và PTNT báo cáo với Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giải quyết vụ việc trên.
Cách đây không lâu, vụ cá chết bất thường tại 4 tỉnh miền Trung: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế đã và đang ảnh hưởng lớn đến sản xuất thủy sản của ngư dân nói riêng, đến các sức ép ngày càng lớn từ thị trường nhập khẩu nói chung mà ngành thủy sản và các DN hải sản khu vực miền Trung đang phải nỗ lực từng ngày để vượt qua.
Đây quả thực là một vấn đề đáng lo ngại cho vùng sản xuất thủy sản trọng điểm của cả nước – ĐBSCL, khu vực chiếm trên 70% diện tích thủy sản, 40% sản lượng nuôi trồng và 60% sản lượng XK của cả nước.
