Theo quan niệm dân gian, Tết Đoan ngọ (mùng 5/5 âm lịch) hay còn gọi là Tết diệt sâu bọ, người Việt thường chuẩn bị lễ cúng, thắp hương tạ ơn trời đất ban cho mùa màng bội thu, đồng thời bày tỏ mong ước sâu bọ không phát triển để cây cối đơm hoa kết quả tươi tốt. Dịp này, lá xông, bánh ú nước tro, cơm rượu gạo nếp, trầu cau, hoa tươi, trái cây, vàng mã… là món đồ được người dân đổ xô tìm mua.
Theo ghi nhận tại TP Hồ Chí Minh, thị trường hàng hoá cho Tết Đoan Ngọ sắp tới đã bắt đầu rục rịch, các chợ, siêu thị lên kế hoạch sẵn sàng cung ứng hàng hoá cho dịp lễ truyền thống này.
Ghé một sạp hàng chuyên bán các loại lá xông, lá, rễ cây nấu nước uống để làm mát cơ thể, nằm yên bình trong chợ Bà Chiểu (Q.Bình Thạnh), anh Trần Văn Tèo (45 tuổi), chia sẻ nghề bán lá mà anh đang theo có từ đời ông bà ngoại, sau đó truyền đến đời ba má và đến anh kế nghiệp.
Mỗi năm đến dịp mùng 5/5, lượng khách hàng mua lá xông tăng cao, cả anh Tèo lẫn người làm cùng đều tất tả buôn bán cả ngày lấn sang đêm. Tuy nhiên năm nay nhuận hai tháng tư âm lịch, nên anh Tèo không đoán chính xác được tình hình mua bán sẽ như thế nào.
"Năm nay nhập về khoảng 100kg lá xông. Ngày 29 âm lịch tới sẽ điện thoại cho đầu mối cung cấp để nhập lá. Tầm mùng 2, mùng 3 tháng 5 âm lịch họ sẽ gửi cho mình để bán mùng 5 tháng 5" - anh Tèo dự tính.
Anh cho biết ngoài xương rồng, lá bưởi thì trong dịp mùng 5-5 người dân còn ưa chuộng mua các bó lá xông. Chỉ từ 15.000 đồng, khách hàng đã có trong tay một bó lá xông đem về nhà. Thông thường một bó lá xông bao gồm nhiều loại lá khác nhau như ngải cứu, ngũ trảo, khuynh diệp, liễu đỏ…
Ngoài lá xông thì nhiều mặt hàng khác cũng được người dân tìm mua. Thời điểm này, một khay trầu cau nhỏ được đính kết, trang trí có giá dao động từ 40.000-100.000 đồng. Riêng bánh ú nước tro đến cận ngày 5-5 âm lịch sẽ được bày bán nhiều hơn, mức giá trước đó dao động từ 40.000-70.000 đồng/chục.
Hệ thống siêu thị Co.opmart và Co.opXtra tăng cường số lượng hàng phục vụ Tết Đoan ngọ, riêng trái cây sẽ tăng từ 50% - 60% so với ngày thường.
Các siêu thị hiện nay cũng đã rục rịch chuẩn bị nhập lượng hàng lớn phục vụ Tết Đoan Ngọ. Đại diện Saigon Co.op cho biết để phục vụ nhu cầu mua sắm tăng mạnh của người dân trong dịp này, hệ thống siêu thị Co.opmart và Co.opXtra sẽ tập trung tăng cường số lượng hàng, riêng trái cây sẽ tăng từ 50% - 60% so với ngày thường.
Mua sắm tại siêu thị đang trở thành thói quen của nhiều người dân, đặc biệt trong các dịp lễ đặc biệt bởi giá cả ổn định, nhiều khách hàng cho biết vào những dịp lễ Tết như vầy, giá hàng hóa tại siêu thị thường rẻ so với giá ở chợ, không tăng giá bất ngờ.
Đứng tại quầy trái cây ở siêu thị, chăm chú chọn lựa dưa lưới vàng giống Hà Lan đang áp dụng khuyến mãi giảm từ 59.000 đồng xuống chỉ còn 46.500 đồng/kg, chị Trần Thị Ngọc (25 tuổi, Q.Phú Nhuận) bày tỏ là khách quen của siêu thị nên bên cạnh ngày thường thì các dịp lễ chị cũng ưu tiên tới đây mua hoa, trái cây.
"Nhà gần nên tôi thường tới siêu thị để mua đồ dùng, mua trái cây về ăn. Nhiều khi tôi mua trái cây ở đây vì ngon, có nguồn gốc rõ ràng, không cần trả giá, chứ không nghĩ đến chuyện giảm giá. Dĩ nhiên ở siêu thị thường xuyên giảm giá nên mình cũng có lợi. Các ngày lễ tới siêu thị mua hàng đều có sẵn nên mình không cần chuẩn bị gì nhiều", chị Ngọc cho hay.
Đúng như chị Ngọc nói, dịp này hệ thống siêu thị Co.opmart và Co.opXtra thuộc Saigon Co.op đã chuẩn bị đầy đủ các mặt hàng đặc biệt chuyên dùng trong ngày tết Đoan Ngọ như bánh ú, bánh tro, cơm rượu... từ các cơ sở sản xuất uy tín trong nước với mức giá phải chăng.
Khảo sát trên “chợ“ mạng, dịch vụ bán đồ cúng online cũng đang được quảng cáo rầm rộ, nhu cầu khách hàng đặt mua ngày càng nhiều vì sự tiện lợi.
Theo ghi nhận của PV, rất nhiều trang mạng bán đồ cúng online đã rao hàng từ vài tuần nay với đầy đủ các mâm cúng mặn gồm các loại món ăn truyền thống, kèm theo đó lá các phương án về thực đơn, mức giá khác nhau tùy theo nhu cầu đặt của khách hàng.
Một trang dịch vụ Đồ cúng Việt online đã đưa ra 2 phương án mâm cúng cụ thể với giá từ 1.156.000 đồng đến hơn 3 triệu đồng/mâm cúng.
Ngoài ra, đồ lễ của dịch vụ online trên các trang mạng mua sắm điện tử như Shopee, Lazada,... đang rao bán rất sôi động như hương 7.000 đồng/bó, giấy cúng ông bà 14.000 đồng/bộ, tiền vàng 25.000 đồng/bộ, trọn bộ đồ bánh cổ truyền 280.000 đồng/bộ,...
Đồ cúng bán trên các trang thương mại điện tử.
Còn tại trang mạng xã hội facebook, rất nhiều tài khoản cá nhân rao bán các mặt hàng phục vụ cho dịp Tết Đoan Ngọ năm nay với nhiều mức giá khác nhau. Cụ thể, rượu nếp có giá 60.000 đồng/hộp nặng 500 gram, bánh tro mật mía 85.000 đồng/5 cái, bánh ít lá gai 50.000 đồng/10 cái, cơm rượu 45.000 đồng/hũ nặng 500ml,...
Chị Thu Hà – chủ một cửa hàng cung cấp dịch vụ mâm cúng online chia sẻ: “Năm nào dịp Tết Đoan Ngọ lượt đặt hàng mâm cúng qua điện thoại và online cũng rất nhiều. Trên trang chính, cửa hàng cũng lên thực đơn, phương án với các mức giá khác nhau, nhưng thông thường khách hàng chỉ sử dụng gói dịch vụ từ 800.000 - 1 triệu đồng/mâm. Đối với những mâm cúng giá trên 3 triệu đồng, thường các nhà có điều kiện mới đặt. Và thông thường các đơn hàng phải được đặt trước ngày cúng từ 1-2 ngày thì cửa hàng mới có đủ thời gian chuẩn bị.”
Mâm đồ cúng giá cả hợp lý nên được nhiều người lựa chọn vì không có thời gian chuẩn bị.
Chị Vân (ngụ 5, TP Hồ Chí Minh ) chia sẻ: “Ban đầu khi thấy quảng cáo dịch vụ này trên facebook, tôi không quan tâm lắm, nhưng nghe chị đồng nghiệp làm chung cơ quan giới thiệu, trước giờ gia đình chị do không có thời gian chuẩn bị nên toàn đặt mâm cúng qua mạng, bên dịch vụ họ giao tới tận nhà, đầy đủ lễ cúng hơn cả mình tự chuẩn bị, giá cả phải chăng. Tin lời đồng nghiệp, tôi đặt thử một lần, quả thật ưng ý vô cùng”.
Tết Đoan Ngọ là tín ngưỡng dân gian Phương Đông nhằm đánh dấu một giai đoạn mới mở đầu cho những điều tốt đẹp, cầu cho mùa màng bội thu, sinh nhai thuận lợi. Trong ngày Tết Đoan Ngọ người ta thường có những tục lệ khác nhau như: Tục chiết sâu bọ, Tục nhuộm móng chân và móng tay, Tục tắm nước lá mùi, Tục khảo cây lấy quả, Tục hái thuốc vào giờ Ngọ…
Tại mỗi nước khác nhau những tục lệ và nghi thức cho ngày Tết Đoan Ngọ lại khác nhau. Ở Đông Á có Việt Nam, Triều Tiên và Trung Quốc ngày Tết này được bảo tồn và chân trọng lưu giữ.