Tăng thuế VAT: Rau thịt không ảnh hưởng, dân nghèo đừng lo

Đối với các nước trong khu vực, thuế suất thuế GTGT của một số nước trong khu vực có thể thấp hơn Việt Nam nhưng tỷ lệ thu của các sắc thuế tiêu dùng, bao gồm cả thuế GTGT trong tổng thu ngân sách nhà nước (NSNN) thì lại cao hơn, cụ thể: Ở Việt Nam tỷ trọng của thuế hàng hóa và dịch vụ năm 2016 chiếm khoảng 47,5% tổng thu NSNN, mức tỷ lệ này thấp hơn Thái Lan (53,9%), Lào (55,9%), Campuchia (55,5%), và nhỉnh hơn Philippines (45,6%).

Đối với một số nước châu Âu, mặc dù thuế suất thuế GTGT cao nhưng tổng số thu từ thuế GTGT/tổng thu ngân sách có thể thấp hơn hoặc tương đương với Việt Nam. Qua nghiên cứu, Bộ Tài chính thấy rằng, việc xác định tỷ trọng số thu thuế GTGT trong tổng số thu NSNN phụ thuộc nhiều yếu tố: Cơ cấu hệ thống thuế của các nước, mức độ điều tiết của các sắc thuế khác trong hệ thống thuế, tổng mức động viên từ thuế, phí của một nước,...

Việc tăng thuế GTGT có thể thiết lập một mặt bằng giá mới.

Qua số liệu phân tích, tổng số thu từ thuế GTGT/tổng thu ngân sách có thể thấp hơn hoặc tương đương với Việt Nam nhưng tổng số thu từ thuế, phí của các nước này lại cao hơn (tỷ trọng tổng số thu từ thuế, phí/GDP cao hơn nhiều so với Việt Nam).

Ví dụ: Đan Mạch (tỷ trọng thu GTGT/Tổng thu thuế, phí chỉ 19,24% nhưng tổng thu thuế/GDP chiếm 49,9%). Thế nhưng người dân Đan Mạch vẫn tự bầu là người dân hạnh phúc nhất thế giới.

Trong khi đó, ở Việt Nam tuy tổng số thu thuế GTGT/tổng thu Ngân sách là 24,5% nhưng tổng số thu từ thuế, phí/GDP năm 2016 chỉ chiếm khoảng 21%.

- Việc tăng thuế GTGT có thể thiết lập một mặt bằng giá mới. Vậy việc tăng thuế GTGT có tác động đến tỷ lệ lạm phát hay không? Bộ Tài chính đã có đánh giá tác động của các đề xuất tăng thuế thế nào?

Đề xuất tăng thuế GTGT hiện nay sẽ dẫn đến tăng chỉ số CPI “một lần” trong khoảng 0,06-0,39%. Như vậy, trừ khi Chính phủ nới lỏng chính sách tiền tệ hoặc tăng lương bất thường trùng với giai đoạn tăng thuế GTGT thì mới phát sinh tăng lạm phát. Lạm phát của Việt Nam hiện nay và dự báo trong tương lai vẫn ở mức thấp, do vậy năm 2019 là thời điểm tốt để thực hiện cải cách thuế.

Hiện Bộ Tài chính đã có đánh giá tác động đến lạm phát của đề xuất sửa đổi về thuế GTGT. Tuy nhiên, do giá chi phí đầu vào luôn biến động, thuế nhập khẩu cắt giảm theo cam kết, nên để thận trọng và có đánh giá khách quan Bộ Tài chính tiếp tục phối hợp với Ngân hàng thế giới phân tích đánh chi tiết về nội dung này.

Một tính toán cho thấy, VAT tăng từ 10% lên 12% thì ngân sách có thêm 59.000 tỷ. Ông có bình luận gì con số này?

Bài toán kinh tế không có con số chằn chặn. Kinh tế phát triển thì thu được, không phát triển thì không thu. Muốn tính chính xác phải tính tác động đến sản xuất thế nào. Cùng với thuế tăng, thì giảm thuế thu nhập cá nhân giúp sức mua tăng lên. Nếu chính sách đúng thì sức mua tăng lên, không có chính sách đúng sức mua không tăng lên, không thúc đẩy sản xuất.

Xin cảm ơn ông!