Lo ô tô “made in Việt Nam” thất thế
Trước đó, Bộ Công Thương đề xuất thay đổi giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xe sản xuất trong nước theo hướng không tính thuế tính thuế tiêu thụ đặc biệt đối với phần giá trị gia tăng tạo ra trong nước (linh kiện, phụ tùng).
 |
Điều này giúp giảm giá xe “made in Việt Nam”, khuyến khích các hãng xe nâng cao hàm lượng giá trị gia tăng được sản xuất trong nước.
Tuy nhiên, mới đây, Bộ Tài chính không đồng tình vì phương án này chưa phù hợp với các Quy tắc đối xử quốc gia (NT) nêu tại Điều III, Hiệp định chung về thuế quan và thương mại - GATT.
Chia sẻ với PV. VietNamNet, ông Lê Ngọc Đức, Tổng giám đốc Công ty ô tô Huyndai Thành Công, cho hay: "Đây là một tin không vui. Tập đoàn Thành Công, Trường Hải,... đang có nhiều chiến lược sản xuất ô tô trong nước, kêu gọi các tập đoàn ô tô chuyển giao công nghệ, cấp bản quyền sản xuất linh kiện ở Việt Nam từ đó tạo ra một nền công nghiệp ô tô, biến giấc mơ xuất khẩu ô tô Việt Nam ra ASEAN. Tại Thành Công, chúng tôi cũng đã hoạch định ra chiến lược cho việc đó, đặt mục tiêu tăng tỷ lệ nội địa hóa lên tối thiểu 40% vào 2019 để xuất khẩu".
Nói đến điều xấu nhất có thể xảy ra, ông Đức cho rằng: "Chúng tôi đã có kế hoạch đầu tư sản xuất những linh kiện có hàm lượng giá trị lớn, như kế hoạch đầu tư nhà máy dập thân vỏ xe, hay sản xuất một số chi tiết trong động cơ hộp số. Chi phí đầu tư các linh kiện này là rất lớn. Nếu không được trừ phần thuế tiêu thụ đặc biệt cho linh kiện sản xuất trong nước, chúng tôi sẽ phải rà soát lại việc đầu tư, chỉ có thể đầu tư sản xuất các chi tiết có giá trị thấp và đầu tư nhỏ. Như vậy khó thành hiện thực tỷ lệ nội địa hóa".
Trong văn bản gửi Bộ Tài chính ngày 12/1, Bộ Công Thương tiếp tục đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu, bổ sung nội dung thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô 9 chỗ ngồi trở xuống như đề nghị của Bộ này trước đây. Đó là giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống sản xuất trong nước được trừ đi giá linh kiện, phụ tùng sản xuất trong nước.
Ông Lê Ngọc Đức cho rằng: Đây là chính sách các nước áp dụng rất nhiều như Malaysia, Indonesia, Thái Lan, Ấn Độ. Không có chính sách đó thì sản xuất linh kiện trong nước không thể cạnh tranh được với linh kiện của các nhà sản xuất lớn trên thế giới; không gắn kết được nhà sản xuất linh kiện trong nước với các nhà sản xuất lắp ráp ô tô. Bởi nhiều khi, linh kiện mua của nước ngoài rẻ hơn do sản xuất số lượng lớn.
Hiệp hội các nhà sản xuất lắp ráp ô tô Việt Nam (VAMA) quan ngại rằng chính sách này sẽ tạo ra một sân chơi không bình đẳng đối với các nhà sản xuất ô tô nói chung và không tuân thủ những cam kết của Việt Nam với WTO.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư thừa nhận rằng việc xác định giá tính thuế như trên sẽ khuyến khích sản xuất lắp ráp, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa ô tô trong nước. Tuy nhiên, Bộ này đề nghị cần nghiên cứu quy định trên để không vi phạm nguyên tắc không phân biệt đối xử WTO và các Hiệp định thương mại mà Việt Nam đã ký kết, nhất là những Hiệp định có hiệu lực liên quan đến lĩnh vực ô tô.
"Cạn kiệt" nguồn xe nhập mới
Tính từ đầu năm đến hết ngày 15/1, cả nước chỉ có đúng 6 chiếc ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống được nhập khẩu về. Với xe thương mại, gồm xe tải và xe trên 9 chỗ ngồi, lượng nhập về là 37 chiếc.
Tổng giá trị những chiếc xe dưới 10 chỗ nhập về nửa tháng đầu năm đạt 282.708 USD, tức mỗi chiếc có giá khai báo trước thuế trung bình khoảng 47.118 USD (tương đương 1,07 tỷ đồng). Nhiều khả năng, đây đều là những chiếc xe con hạng sang.
Nửa tháng trước đó (16/12-32/12), lượng ô tô con nguyên chiếc nhập khẩu còn đạt 2.866 chiếc, với tổng giá trị 59.720.032 USD. Như vậy, giá trung bình mỗi chiếc xe nhập về cuối năm ngoái thấp hơn hẳn so với đầu năm nay (20.837 USD so với 47.118 USD).
So với cùng kỳ năm ngoái, xe nhập khẩu đầu năm 2018 giảm về lượng nhưng tăng về giá trị. Ô tô từ 9 chỗ trở xuống nửa đầu tháng 1/2017 đạt 3.704 chiếc, còn giá trị trung bình chỉ 21.254 USD.
Nguyên nhân của sự biến mất bất ngờ của xe nhập khẩu khỏi cảng đầu năm nay được cho là bởi Nghị định 116 ban hành vào tháng 10/2017. Nghị định bắt đầu có hiệu lực kể từ ngày ký nhưng quy định chuyển tiếp đối với hoạt động kinh doanh ô tô bắt đầu từ sau ngày 31/12/2017. Do đó, nhiều doanh nghiệp đã tranh thủ đợt cuối năm để nhập về thêm xe, trước khi cánh cửa hẹp tạm khép lại đầu năm 2018.
Những mẫu xe nhập khẩu ăn khách như Toyota Fortuner, Ford Ranger hay Chevrolet Colorado không thể về thêm xe từ 2018, còn mẫu khác bán túc tắc vẫn còn xe tồn từ 2017. Một số mẫu xe đã phải ngừng nhập từ tháng 11, 12 năm ngoái, trong khi xe lắp ráp vẫn được xuất xưởng đều.
Mới đây, Bộ GTVT có đưa Thông tư 03 hướng dẫn thực hiện Nghị định 116 nhưng về bản chất chỉ là "làm rõ vấn đề" và được giới chuyên gia đánh giá là khiến các thủ tục trở nên rườm rà hơn. Ngoài giấy chứng nhận kiểu loại xe (VTA) đang khiến các doanh nghiệp đau đầu, quy định mới về chứng nhận kiểu loại linh kiện càng tạo thêm khó khăn. Xe nhập khó có thể về nước sớm.
