Diễn đàn do Tổ Công tác 970 - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) tổ chức với sự tham gia của các hiệp hội, hợp tác xã (HTX), doanh nghiệp và 19 tỉnh, thành phía Nam theo hình thức trực tuyến.
Công nhân tại các cơ sở giết mổ cần được ưu tiên tiêm vacxin Covid-19. Ảnh: Quang Minh (ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)
Thông tin từ các Sở NN&PTNT chó thấy, sản lượng sản phẩm chăn nuôi, thủy sản ở các tỉnh Nam Bộ hiện đang khá dồi dào. Tuy nhiên, nhiều sản phẩm đang bị giảm giá mạnh, bị tồn đọng với khối lượng lớn.
Cả triệu con gà phải đốt bỏ
Ông Nguyễn Đình Xuân – Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Tây Ninh cho biết, ngành nông nghiệp của tỉnh này đang gặp nhiều khó khăn, tương tự các tỉnh thành khác. Dù các bộ ngành Trung ương đã có rất nhiều văn bản hỗ trợ và hướng dẫn tiêu thụ nông sản nhưng vẫn có hàng nghìn trạm chốt trên các tuyến đường. Lực lượng làm nhiệm vụ tại các chốt này không thể nào đọc hết các văn bản. Nếu có đọc hết chăng nữa thì cách hiểu và thực hành cũng không thống nhất.
Ở Tây Ninh hiện tồn khoảng 1 triệu con gà lông trắng, tương đương 2.500 tấn thịt nhưng đang không tiêu thụ được. Thông tin ông Xuân vừa mới nhận được là đã có hàng triệu con gà trên địa bàn Tây Ninh đã bị đốt bỏ do không có chuồng nuôi và không tiêu thụ được. Hiện giá gà trắng chỉ còn 7.000 đồng/kg, nông dân đang thua lỗ nặng.
Lãnh đạo Sở NN&PNT Tây Ninh đánh giá, khâu chăn nuôi cần phải tính cả bài toán tái đàn, và phục vụ sản xuất sau dịch Covid-19. "Hôm nay có 1 triệu con phải đốt bỏ thì sau dịch sẽ thiếu 1 triệu con gà", ông Xuân nói.
Phát biểu tại Diễn đàn, bà Phạm Thị Ngọc Hà, Giám đốc Công ty San Hà (đơn vị chiếm thị phần lớn về thịt gà tại TP Hồ Chí Minh), không giấu nổi những giọt nước mắt, vì San Hà nói riêng và người nuôi gà nói chung đang phải “khóc với giá gà”.
Bà Hà cho biết, năm nay, do giá thức ăn tăng cao, nên giá thành gà trắng nuôi trong chuỗi liên kết của San Hà lên tới 25.000-26.000 đồng/kg. Khi dịch bệnh bùng phát, TP.HCM và các tỉnh trong khu vực phải giãn cách xã hội, nhu cầu tiêu thụ gà trắng giảm tới một nửa bởi hàng loạt nhà máy đóng cửa, sinh viên, học sinh cũng đang phải nghỉ ở nhà. Cộng với những khó khăn trong khâu lưu thông, giá gà trắng trên thị trường đã giảm mạnh xuống còn 8.000 đồng/kg.
Trong khi đó, mỗi con gà mà San Hà thu mua trong chuỗi liên kết vẫn theo mức giá ấn định trong hợp đồng, vào khoảng 40.000 đồng/con. Cộng với các chi phí giết mổ, vận chuyển, giá thành một con gà thành phẩm là 60.000 đồng/con. Nhưng do giá gà hơi trên thị trường giảm mạnh, San Hà phải bán ra với giá khoảng 40.000 đồng/con. Mỗi ngày San Hà đưa ra thị trường khoảng 50.000 con gà nên đang bị lỗ khoảng 1 tỷ đồng/ngày.
Ông Nguyễn Đình Xuân cho biết giá gà lông trắng ở Tây Ninh hiện chỉ còn 7.000 đồng/kg.
Bà Đinh Thị Phương Khanh – Phó Giám đốc Sở NN&PNT tỉnh Long An cho biết, tổng đàn gia súc, gia cầm của tỉnh tăng nhưng giá thức ăn cũng tăng, trong khi giá bán giảm. Nguyên nhân chính là do các mặt hàng nông sản nội tỉnh thiếu kênh tiêu thụ vì chợ truyền thống và chợ đầu mối đóng cửa. Hiện Long An chỉ còn 28/44 cơ sở giết mổ heo, gà hoạt động.
Tỉnh có 1 doanh nghiệp ở huyện Thạnh Hóa đang tồn 200.000 con gà ri cần kết nối tiêu thụ. Long An cũng có khoảng 500 tấn tôm/tuần nhưng không có thương lái đến thu mua. Hàng hóa không thiết yếu nhưng nó tạo ra thứ thiết yếu thì phải được coi là thiết yếu.
Do yêu cầu phòng chống dịch, nhiều địa phương đề cao việc bảo vệ "vùng xanh". Lực lượng chức năng của xã, huyện ở các tỉnh làm rất khác nhau, gây khó khăn cho lưu thông, tiêu thụ nông sản. Vấn đề xác nhận thông tin thì các đơn vị không thể nào về hết Sở NN&PTNT, trong khi xác nhận để qua chốt ở các xã, các huyện còn nhiều nhiêu khê.
Bà Khanh cho biết, Long An sẽ có văn bản đề nghị hỗ trợ cụ thể cho nông dân trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, đại diện Sở NN&PTNT đề xuất Trung ương cần có văn bản hướng dẫn để các tỉnh thành, cũng như các xã, huyện trong tỉnh thống nhất cách thực hiện. Giờ đây, việc giải quyết từng vấn đề mang tính sự vụ là rất khó khăn. "Nên chăng, tại ranh giới các tỉnh cần tổ chức điểm giao nhận hàng hóa", bà Khanh đề nghị.
Ghi nhận ý kiến từ các tỉnh, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết, các cơ sở giết mổ có vai trò rất lớn trong cung ứng thực phẩm chăn nuôi. Long An cũng như các địa phương khác cần quan tâm, hỗ trợ để đảm bảo an toàn dịch cho các cơ sở giết mổ.
TS. Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Gia cầm Việt Nam, cho biết, gà trắng ở Nam Bộ đang ứ đọng với số lượng rất lớn, nếu kéo dài nhiều doanh nghiệp sẽ phá sản. Do đó, để tháo gỡ khó khăn trong tiêu thụ gà trắng cần phải giải quyết ngay những điểm nghẽn trong khâu lưu thông và giết mổ. Bênh cạnh gà trắng, giá gà màu và nhiều sản phẩm chăn nuôi, thủy sản khác ở phía Nam cũng đang giảm và gặp nhiều khó khăn trong tiêu thụ do ảnh hưởng của Covid-19.
Vướng ở khâu lưu thông
Theo phản ánh của đại diện ngành nông nghiệp các tỉnh, thành phố và các doanh nghiệp, tuy Chính phủ đã có văn bản tạo điều kiện, nhưng các sản phẩm chăn nuôi, thủy sản vẫn gặp nhiều khó khăn, trở ngại khi lưu thông.
Đại diện các Sở NN&PTNT đều cho rằng, cái vướng nhất hiện nay trong khâu lưu thông nông sản, vật tư nông nghiệp, vẫn là chưa có sự thống nhất giữa các tỉnh trong việc kiểm soát các phương tiện vận tải hàng hóa. Việc nhiều địa phương xiết chặt các biện pháp phòng chống dịch để bảo vệ các "vùng xanh", "vùng vàng", cộng với cách xử lý của các chốt kiểm soát mỗi nơi mỗi khác, cũng đang làm cho việc lưu thông gặp phải không ít khó khăn, thách thức.
Ông Nguyễn Đình Xuân, Giám đốc Sở NN&PTNT Tây Ninh, cho biết, mặc dù Chính phủ có chỉ đạo về việc tạo điều kiện thuận lợi trong lưu thông cho các phương tiện vận tải hành hóa phục vụ xây dựng, sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng, xuất nhập khẩu có mã QR code, nhưng với hàng nghìn trạm kiểm soát dịch bệnh trên đường, mà trong đó, nhiều trạm vẫn yêu cầu giấy chứng nhận xét nghiệm Covid-19 với các xe đã có QR code nên vẫn gây nhiều khó khăn cho việc vận chuyển nông sản.
Còn theo bà Trương Thị Lệ Khanh, Chủ tịch Công ty Vĩnh Hoàn (Đồng Tháp), lâu nay chúng ta nói nhiều tới việc tạo điều kiện thuận lợi để vận chuyển nông sản, vật tư nông nghiệp, hàng hóa… trên đường bộ, nhưng lại quên mất đường thủy.
Trong khi đó, với các doanh nghiệp thủy sản ở đồng bằng sông Cửu Long, nhất là doanh nghiệp cá tra, giao thông thủy rất quan trọng trong việc cung cấp con giống, thức ăn… cho các ao nuôi và thu mua cá tra nguyên liệu, do đó cũng cần phải tạo điều kiện cho các phương tiện vận tải đường thủy.
Giao quyền chủ động cho các Sở NN&PTNT
Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đã chia sẻ với những khó khăn mà các doanh nghiệp, HTX đang gặp phải, khi họ vừa chiến đấu với dịch bệnh, vừa nỗ lực duy trì sản xuất.
Do tác động của dịch bệnh, nhiều mặt hàng nông sản phía Nam bị giảm giá mạnh, sản lượng tồn đọng nhiều. Tổ công tác 970 của Bộ NN&PTNT đã ghi nhận và sẽ đề xuất lên Bộ NN&PTNT kiến nghị Chính phủ xem xét một số chính sách hỗ trợ, kích cầu sản xuất nông nghiệp để đảm bảo nguồn cung lâu dài.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho rằng, do dịch bệnh diễn biến căng thẳng, nên các địa phương đã có chỉ đạo phải thắt chặt việc hạn chế đi lại, do đó sẽ ảnh hưởng vận chuyển hàng hóa. Tuy nhiên, đến nay, nhiều Sở NN&PTNT đã thành lập đường dây nóng phối hợp với Sở Giao thông vận tải, Sở Y tế để tháo gỡ khó khăn khi có yêu cầu của doanh nghiệp, theo tinh thần vướng chỗ nào, gỡ chỗ đó, kể cả 12 giờ đêm.
Cập nhật các doanh nghiệp, HTX, trang trại sản xuất, tiêu thụ thủy sản: nguồn Tổ Công tác 970
Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết, Bộ NN&PTNT đã có văn bản gửi lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phía Nam đề nghị giao quyền chủ động cho Sở NN&PTNT để cùng phòng nông nghiệp các huyện lập danh sách các công nhân lao động tại các nhà máy chế biến nông sản, thực phẩm, nông dân tham gia thu hoạch trên đồng ruộng, tạo điều kiện để họ tiếp tục tham gia sản xuất bình thường, đảm bảo các yêu cầu chống dịch. Qua đó, giúp cho việc thu hoạch nông sản ở các địa phương không bị gián đoạn, các cơ sở giết mổ, nhà máy chế biến, đóng gói thực phẩm tiếp tục duy trì sản xuất. Bên cạnh đó, tạo điều kiện cho các cơ sở giết mổ, nhà máy chế biến thực phẩm được ưu tiên tiêm vacxin phòng Covid-19 cho người lao động.
“Sản xuất nông nghiệp, đảm bảo an ninh lương thực, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh, là không thể ngừng lại. Do đó, chúng ta phải động viên nông dân, công nhân, các cơ sở, doanh nghiệp tiếp tục duy trì sản xuất để đảm bảo nguồn cung lương thực, thực phẩm, đồng thời phải tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, lưu thông”. Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhấn mạnh.
