“Hết xăng”…doanh nghiệp bảo là do công tác điều hành bất ổn?

Nghịch lý “chiết khấu âm”

Theo đó, các doanh nghiệp này cho biết, việc điều hành của Liên Bộ Công thương - Tài chính thời gian qua có vấn đề gây ra bất ổn thị trường kinh doanh xăng dầu.

Các doanh nghiệp xăng dầu kiến nghị về phía Liên bộ điều hành xăng dầu cần lắng nghe phản ánh của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp bán lẻ. Ảnh: Tiểu Thúy

Cụ thể, các doanh nghiệp này dẫn chứng bằng Nghị định 95/2021/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu: "Thương nhân đầu mối và thương nhân phân phối bán xăng dầu ra không cao hơn giá bán lẻ do cơ quan nhà nước công bố". Nhưng Liên bộ quản lý đã để xảy ra tình trạng chiết khấu âm. Tức là các doanh nghiệp phân phối đã tìm cách "lách" quy định để bán ra cho doanh nghiệp bán lẻ với giá cao hơn giá bán lẻ quy định bằng cách thu thêm phí vận chuyển vào một hóa đơn khác theo bảng kê của các hóa đơn xăng dầu đã xuất với chiết khấu bằng không (0 đồng). Nghĩa là khi cộng phí vận chuyển thì doanh nghiệp bán lẻ mua vào với giá cao hơn giá bán lẻ quy định.

"Thiết nghĩ, việc bình ổn giá đối với các mặt hàng thiết yếu là cần thiết, đặc biệt là lĩnh vực xăng dầu. Tuy nhiên, không phải làm theo tư duy luôn kìm hãm giá theo kiểu muốn người dân xài hàng giá thấp hơn giá thị trường là không phù hợp với tình hình hiện nay. Chúng tôi thấy, với quan điểm đè giá, chẳng hạn như giá xăng dầu theo thị trường là 20.000 đồng nhưng muốn điều hành giá còn 19.000 đồng; giá thị trường 50.000 đồng thì muốn đè xuống còn 49.000 đồng lấy đó làm thành tích quản lý thì chúng tôi cho rằng việc bất ổn sẽ còn kéo dài. Bởi vì, từ quan điểm đó dẫn đến không tính đúng tính đủ chi phí trong giá cơ sở, dẫn đến doanh nghiệp bán lẻ phải chịu tình trạng giá mua vào cao hơn giá bán ra. Nếu tiếp tục điều hành đi trái lại với quy luật giá trị, cung cầu thì sẽ phải trả giá bằng sự bất ổn" - các doanh nghiệp cho hay.

Điều đáng nói là Liên bộ vẫn đang để tình trạng nghịch lý này tồn tại trong thời gian dài mà chưa có động thái nào khắc phục. Có rất nhiều giai đoạn doanh nghiệp bán lẻ càng bán ra càng lỗ mà vẫn phải "chịu" bán nhưng không ai bù lỗ. Điều này dẫn đến một số doanh nghiệp bị âm vổn, khó có thể trụ nổi nếu tiếp tục với việc giá mua vào bằng hoặc cao hơn giá bán ra mà doanh nghiệp không được ngưng bán do Bộ Công thương dùng mệnh lệnh hành chính để bắt buộc doanh nghiệp bán lẻ duy trì hoạt động và bán lỗ để ổn định thị trường.

Thay đổi công thức tính giá cơ sở xăng dầu

Cũng tại văn bản nói trên, các doanh nghiệp đề nghị khi kinh doanh xăng dầu chưa theo quy luật thị trường một cách hoàn toàn, cần áp dụng chiết khấu cố định theo định mức đối với doanh nghiệp bán lẻ, tránh tình trạng "thả nổi" chiết khấu. 

Việc điều chỉnh tăng chi phí vận chuyển xăng dầu trong khi giá cơ sở không thay đổi, theo các doanh nghiệp sẽ không giải quyết tận gốc vấn đề bất ổn của thị trường xăng dầu. Ảnh: Tân Tiến

Việc không quy định rõ ràng doanh nghiệp bán lẻ được hưởng bao nhiêu trong chi phí kinh doanh định mức, dẫn đến phía đầu mối tự do điều chỉnh mức chiết khấu và là nguyên nhân chính dẫn đến doanh nghiệp bán lẻ luôn chịu thua thiệt, âm vốn.