Ung thư tuyến tụy là gì?
 |
Ung thư tuyến tụy (tên tiếng Anh là Pancreatic cancer) là một dạng ung thư liên quan đến các mô ở tuyến tụy, một cơ quan nội tiết quan trọng nằm phía sau dạ dày, gần túi mật. Tuyến tụy có vai trò sản xuất các enzyme hỗ trợ tiêu hoá và các hormone (glucagon và insulin) điều hòa đường huyết. Ở dạng ung thư này, các tế bào xuất phát từ tuyến tuỵ sẽ phân chia và nhân lên không kiểm soát, lây lan sang các mô xung quanh, hình thành các khối u ác tính và gây tử vong cho người bệnh.
Đây là căn bệnh tuy ít gặp nhưng lại rất nguy hiểm vì khó phát hiện ở giai đoạn sớm, thường phát hiện muộn, dẫn đến tỉ lệ tử vong cao. Đa số các bệnh nhân ung thư sau khi điều trị bằng phẫu thuật chỉ sống được từ 2-3 năm, tỷ lệ tái phát ung thư cũng khá lớn. Còn đối với những bệnh nhân giai đoạn cuối, không thể can thiệp bằng phẫu thuật thì đa số không sống quá một năm.
Nguyên nhân bệnh Ung thư tuyến tụy
Hiện nay các nhà khoa học vẫn chưa biết rõ nguyên nhân ung thư tuyến tụy. Nhưng có rất nhiều yếu tố nguy cơ liên quan mật thiết tới loại ung thư này đã được xác định:
Yếu tố di truyền và tiền sử gia đình: Các đột biến gene có thể dẫn tới sự phân chia mất kiểm soát của các tế bào tuyến tụy, gây nên ung thư. Các đột biến gene này có thể di truyền qua các thế hệ. Có khoảng 5-10% trường hợp bệnh nhân ung thư tuyến tụy sinh ra trong các gia đình có người thân mắc bệnh.
Yếu tố tuổi tác: Tuổi đời càng cao nguy cơ mắc bệnh càng lớn. Theo thống kê, hơn một nửa số ca ung thư biểu mô tuyến tụy bắt gặp ở những người trên 70 tuổi nhưng bệnh này lại hiếm khi xảy ra trước tuổi 40.
Yếu tố độc hại từ môi trường: Những người hút thuốc lá hoặc tiếp xúc nhiều với khói thuốc có nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy cao hơn 20-30% so với người bình thường. Nguy cơ này tăng theo số lượng và thời gian hút thuốc. Bên cạnh đó, việc tiếp xúc với các chất độc hại như dung môi, xăng dầu, thuốc trừ sâu, benzidine, thuốc diệt cỏ,... cũng có khả năng cao gây ung thư tuyến tụy.
Yếu tố giới tính: Ung thư tuyến tụy gặp phổ biến ở nam giới hơn nữ giới. Có thể là điều này là do nam hút thuốc nhiều hơn nữ.
Các yếu tố khác: Viêm tụy mãn tính, tiểu đường và thừa cân (chỉ số BMI, Body Mass Index, lớn hơn 35) cũng là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy.
Dấu hiệu của ung thư tuyến tụy
Đột ngột phát bệnh tiểu đường
Ung thư tuyến tụy ảnh hưởng đến tuyến tụy, là cơ quan hỗ trợ duy trì lượng đường trong máu và tiêu hóa. Do đó, nếu một người đang khỏe mạnh, bỗng dưng phát bệnh tiểu đường đột ngột, có thể là có gì đó không ổn.
Đột ngột phát bệnh tiểu đường ở người lớn, đặc biệt là bệnh tiểu đường loại 2, thường vẫn chưa đủ dấu hiệu cảnh báo. Nhưng nếu kèm theo các triệu chứng khác, đó có thể là dấu hiệu rõ ràng của ung thư tuyến tụy, cần gặp bác sĩ để chẩn đoán thêm, theo ET.
Vàng da
Thường vàng da là do vấn đề về gan. Nhưng một khối u ung thư trong hệ tiêu hóa có thể nhanh chóng chặn ống dẫn mật, gây ra sự tích tụ mật và dẫn đến vàng da.
Vàng da và vàng mắt có thể là dấu hiệu rõ ràng cho thấy có điều gì đó không ổn, liên quan đến ung thư tuyến tụy.
Sụt cân và chán ăn
Hầu hết các bệnh ung thư đều gây sụt cân và chán ăn.
Nhiều bệnh nhân ung thư chán ăn một cách kinh hoàng do khối u, và giảm cân đột ngột và đáng sợ. Cần phải cho bác sĩ biết.
Phân nhạt màu
Nếu phân có màu xám hoặc trắng, cần đi gặp bác sĩ ngay. Lượng mật hoặc bilirubin dư thừa trong cơ thể do ống mật bị tắc, dẫn đến sự đổi màu này. Đây có thể là một dấu chỉ rõ ràng về một khối u ung thư ngăn chặn các bộ phận của hệ tiêu hóa, theo ET.
Ngoài ra, chất béo không được tiêu hóa có thể khiến phân nổi lên và cần phải báo ngay cho bác sĩ biết.
Ngứa da
Ung thư tuyến tụy và các khối u làm tắc nghẽn ống mật có thể gây ngứa. Sự tích tụ mật cũng có thể gây ra sự tích tụ muối trong cơ thể, tạo ra cảm giác ngứa.
Nếu đã giữ đủ nước và giảm lượng natri mà vẫn không bớt ngứa. Đó có thể là dấu hiệu cảnh báo rằng đã đến lúc phải đi khám.
Cục máu đông
Một số người sẽ gặp phải cục máu đông đi kèm với đỏ, đau và sưng ở chân trước khi xuất hiện các triệu chứng.
Cục máu đông có thể là một trong những triệu chứng sớm nhất của ung thư tuyến tụy và việc phát hiện sớm có thể là điều tuyệt vời giúp sống sót, theo ET.
Đau lưng
Như với hầu hết các khối u ung thư, áp lực từ khối u đang phát triển có thể gây khó chịu, dẫn đến một cơn đau ở giữa lưng khi khối u đè lên các cơ quan trong khu vực đó.
Đau dạ dày
Khi đau dạ dày kèm theo các triệu chứng khác kể trên, tuyệt đối không nên bỏ qua, đặc biệt là nếu đau kéo dài hơn bình thường.
Đổi màu nước tiểu
Có thể có nhiều lý do cho nước tiểu đổi màu. Ví dụ nước tiểu có màu sẫm có thể do loét dạ dày, hoặc tiểu đường, thiếu nước.
Nhưng nếu nước tiểu có màu nâu sẫm, đặc biệt là khi kèm theo các triệu chứng khác kể trên, cần đi gặp bác sĩ ngay lập tức. Việc chẩn đoán sớm hơn có thể cứu sống bệnh nhân, theo ET.
