TP. Hồ Chí Minh: Cần định danh 'Taxi công nghệ' là hoạt động taxi

Nhiều hạn chế và hệ lụy

Theo Hiệp hội Taxi TP. Hồ Chí Minh, đề án theo Quyết định số 24 của Bộ GTVT về thí điểm loại hình vận tải xe hợp đồng điện tử được triển khai ồ ạt, nhưng không xác định rõ các nội dung phân cấp, phân quyền, không ấn định số lượng xe thí điểm, dẫn đến việc bùng nổ về số lượng. Cụ thể, hiện trên cả nước có trên 50.000 xe được cấp phù hiệu xe hợp đồng từ 9 chỗ trở xuống đã phá vỡ mọi cơ cấu và quy hoạch vận tải của các địa phương.

Văn bản kiến nghị của Hiệp hội Taxi TP. Hồ Chí Minh gửi lên Chính phủ Việt Nam và Bộ GTVT.

Tính đến hết tháng 9/2017, tại Hà Nội đã cấp 21.800 phù hiệu, TP. Hồ Chí Minh đã cấp 28.355 phù hiệu xe hợp đồng 9 chỗ ngồi trở xuống (chưa kể 3 tháng tiếp theo).

Việc quản lý, kiểm tra, xử lý đối với loại hình vận tải này theo các địa phương thì gần như bất lực vì các xe này đa phần không dán phù hiệu, logo để (tàng hình) tránh mọi sự kiểm tra, phát hiện của cơ quan chức năng, có thể đón khách ở nhưng nơi cấm taxi, những nơi các hãng taxi phải đấu thầu mới có quyền đỗ xe chờ đón khách.

Uber và Grab là xe taxi

Theo Hiệp hội Taxi TP. Hồ Chí Minh, loại hình vận tải mà Uber và Grab đang triển khai và điều hành chính là taxi. Bởi xét trên nhiều góc độ đều thấy tương đồng với taxi, không khác gì hoạt động của taxi. Cụ thể, cùng sử dụng ô tô 9 chỗ ngồi trở xuống, cùng đối tượng khách hàng, cùng thu tiền cước cho từng chuyến đi, cùng sử dụng phần mềm gọi xe để kết nối lái xe với khách hàng.

Trên thực tế, lĩnh vực vận tải có nhiều hình thức thanh toán như: tiền mặt, coupon, cà thẻ, thỏa thuận trước…, nhưng các hình thức thanh toán chỉ là phương tiện, không làm thay đổi bản chất và điều kiện kinh doanh vận tải. Vì vậy, việc Uber và Grab thanh toán qua thỏa thuận không thể coi đó là xe hợp đồng.

Trước thực tế này, Hiệp hội Taxi TP. Hồ Chí Minh kiến nghị Chính phủ Việt Nam và Bộ GTVT cần xác định loại hình vận tải mà Uber và Grab đang kinh doanh chính là taxi, từ đó có cơ sở để điều chỉnh chính sách phù hợp, công bằng với taxi chính thống.

Bên cạnh đó, theo Hiệp hội taxi TP. Hồ Chí Minh, mặc dù với danh nghĩa là đơn vị cung cấp phần mềm gọi xe, nhưng thực tế Uber và Grab đã, đang thực hiện tất cả chức năng, nhiệm vụ của một đơn vị kinh doanh vận tải. Cụ thể như: tuyển dụng, điều hành, xử lý vi phạm lái xe; quy định giá cước, trực tiếp thu cước; trực tiếp thỏa thuận giá cước với khách hàng; quyết định hành trình chạy xe; quyết định việc khuyến mãi, phân chia lợi nhuận…

Trong Hội nghị tổng kết thí điểm 2 năm thực hiện đề án loại hình vận tải xe hợp đồng điện tử dưới 9 chỗ do Bộ GTVT tổ chức tại Hà Nội vừa qua, các Sở GTVT Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Khánh Hòa…, đều cho rằng hoạt động của Uber và Grab như taxi, cần có chính sách quản lý như taxi. Trước đó, Bộ Công thương cũng đã khẳng định tương tự như trên.

Vi phạm pháp luật

Theo Hiệp hội Taxi TP. Hồ Chí Minh, cần phải nhìn nhận Uber và Grab đã và đang vi phạm, rất coi thường pháp luật của Việt Nam. Đơn cử, cung cấp phần mềm kết nối sai đối tượng. Theo đó, theo Quyết định số 24 quy định chỉ được ký hợp đồng kết nối với các doanh nghiệp, hợp tác xã vận tải. Nhưng trên thực tế, phần mềm được cung cấp cho đa phần là xe cá nhân. Từ đó dẫn đến việc không chỉ xe ở địa phương đó mà xe từ các địa phương khác cũng kéo về các thành phố nộp lệ phí cho hợp tác xã để có phù hiệu xe hợp đồng chạy cho Uber và Grab.

Cũng theo Hiệp hội Taxi TP. Hồ Chí Minh, Sở GTVT TP. Hồ Chí Minh đưa ra con số trên 4.000 xe ô tô từ các tỉnh lân cận lấy danh nghĩa hợp tác xã để chạy Uber và Grab trên địa bàn thành phố. Theo luật hợp tác xã thì chỉ khi nào có đóng góp tài chính hoặc tài sản thực sự mới đúng nghĩa trở thành xã viên. Việc đánh trống ghi tên cốt để có phù hiệu chạy xe cho Uber và Grab đã, đang làm méo mó, biến chất ý nghĩa của các hợp tác xã. Điều này cũng khiến cho nhiều người đổ xô đi mua xe để chạy cho Uber và Grab, dẫn đến sự bùng nổ số lượng và tăng tình trạng ùn tắc giao thông ở các đô thị.

Từ thực tế trên, Hiệp hội Taxi TP. Hồ Chí Minh kiến nghị, chấm dứt và không gia hạn việc thí điểm đối với loại hình vận tải xe hợp đồng điện tử. Vì chưa định danh, chưa có chính sách quản lý hợp lý, chưa có quy định về điều kiện vận tải phù hợp, chưa kiểm điểm, chấn chỉnh và xử lý các sai phạm, vi phạm pháp luật của Uber và Grab trong thời gian tham gia thí điểm.

Đồng thời, chấm dứt việc cấp thêm phù hiệu cho xe hợp đồng từ 9 chỗ trở xuống trên phạm vi cả nước; kiến nghị các địa phương tham gia thí điểm xem xét, cân đối lại quy hoạch để tiến tới thu hồi bớt phù hiệu, giảm bớt số lượng xe tham gia loại hình này, nhằm giảm ùn tắc giao thông.

Kiến nghị lực lượng Thanh tra giao thông phối hợp với lực lượng Cảnh sát giao thông tăng cường kiểm tra, xử lý đối với các xe chạy thí điểm nhưng không chấp hành dán logo, phù hiệu để tránh né sự kiểm tra quản lý của nhà nước.