Nhu cầu nhân sự tăng trưởng mạnh mẽ
Hiện nay và trong vài năm tới, nhu cầu nhân lực của ngành Du lịch Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực, đi kèm với sự chuyển dịch về chất lượng và yêu cầu chuyên môn. Những tháng cuối năm 2025, thị trường lao động ngành Du lịch hết sức sôi động bởi đây là mùa cao điểm khách quốc tế cho nên nhu cầu nhân lực tại Hà Nội tăng khoảng 3%. Nhiều DN du lịch, nhà hàng - khách sạn đã tham gia phiên giao dịch việc làm do Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội phối hợp thực hiện để tuyển dụng nhân sự.
Viện trưởng Viện Phát triển Du lịch châu Á Phạm Hải Quỳnh cho hay: mỗi năm ngành Du lịch cần bổ sung khoảng 40.000 - 60.000 người lao động. Lĩnh vực Hướng dẫn du lịch và lữ hành, các DN có nhu cầu cực kỳ lớn, đặc biệt là hướng dẫn viên có khả năng sử dụng các ngoại ngữ hiếm (tiếng Tây Ban Nha, Italia, Nga, Hàn Quốc, Nhật Bản...) và hướng dẫn viên nội địa am hiểu sâu sắc về văn hóa, lịch sử địa phương. Các DN cần hướng dẫn viên đa năng, có khả năng tổ chức tour nhỏ; am hiểu công nghệ (marketing số, livestream) và chuyên biệt hóa theo từng loại hình du lịch (du lịch chữa lành, du lịch MICE, du lịch golf...).
Viện trưởng Viện Phát triển du lịch châu Á Phạm Hải Quỳnh đang kết nối các đơn vị lữ hành sau khi xây dựng thành công mô hình du lịch cộng đồng tại bản Miền (xã Ba Vì, thành phố Hà Nội). Ảnh: ATI.
Đối với lĩnh vực Quản trị Khách sạn và Nhà hàng (lễ tân, buồng, ẩm thực), các DN, du lịch, khách sạn luôn luôn “khát” nhân sự ở mọi cấp độ, từ nhân viên cấp cơ sở (nhân viên buồng, phụ bếp, phục vụ) đến quản lý cấp trung và cấp cao. Các DN và nhà hàng - khách sạn có xu hướng tập trung tuyển dụng nhân sự có kỹ năng phục vụ cấp cao để đáp ứng phân khúc khách hạng sang. Đặc biệt, các nhà hàng - khách sạn cần những vị trí Bếp trưởng/Quản lý Ẩm thực và Giám sát/Quản lý Bộ phận buồng/Lễ tân được đào tạo bài bản theo tiêu chuẩn quốc tế.
Với lĩnh vực Dịch vụ Du lịch, các DN có nhu cầu tăng mạnh đối với các vị trí liên quan đến Marketing Du lịch số, Phân tích dữ liệu khách hàng (Data Analyst) và Quản lý trải nghiệm khách hàng (Customer Experience Manager) - đây là những vị trí mới nổi do sự phát triển du lịch thông minh.
Nhu cầu chung về nhân lực của các DN du lịch, nhà hàng - khách sạn là rất lớn nhưng vấn đề lớn nhất là thiếu nhân lực chất lượng cao, đáp ứng được yêu cầu về ngoại ngữ và kỹ năng mềm. Mặc dù mỗi năm ngành Du lịch cần 40.000 đến 60.000 lao động nhưng các cơ sở đào tạo chỉ cung cấp được khoảng 15.000 đến 20.000 sinh viên, học viên/năm. Nếu tính cả yếu tố chất lượng thì tỷ lệ nhân sự đáp ứng còn thấp hơn nhiều, ước tính chỉ khoảng 10% đến 20% sinh viên tốt nghiệp có khả năng đáp ứng ngay yêu cầu của công việc, đặc biệt là các vị trí đòi hỏi ngoại ngữ và nghiệp vụ chuyên sâu. Vì thế, DN thường phải mất thêm thời gian và chi phí để đào tạo lại.
Học du lịch ngắn hạn, kỹ năng số và ngoại ngữ nâng cao
Trong thời kỳ hiện nay, có hai xu hướng học nghề, phát triển kỹ năng chính trong ngành du lịch. Đó là xu hướng học chuyên môn nghiệp vụ ngắn hạn/cấp tốc ở các lĩnh vực như: Bartender, Barista, Kỹ thuật chế biến món ăn (đặc biệt là Bếp Âu, Á), Nghiệp vụ Lễ tân/Buồng phòng theo tiêu chuẩn 4 - 5 sao. Đây là những nghề có nhu cầu tuyển dụng cấp thiết và có thể kiếm được thu nhập ổn định ngay sau khóa học. Các khóa học này giúp người lao động nhanh chóng lấp đầy khoảng trống kỹ năng mà thị trường đang cần.
Một xu hướng nữa được nhiều người lựa chọn là học kỹ năng số và ngoại ngữ nâng cao, ở các lĩnh vực: Marketing Du lịch số (SEO, quảng cáo Google/Facebook, Content Creator Du lịch), Quản lý kênh Social Media hoặc học ngoại ngữ thứ hai (như tiếng Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc) để làm hướng dẫn viên hoặc phục vụ khách quốc tế cao cấp. Bởi vì, công nghệ số đang thay đổi cách thức làm du lịch (du lịch thông minh). Khi học những kỹ năng này giúp sinh viên, người làm nghề tạo ra lợi thế cạnh tranh lớn, có khả năng làm việc từ xa hoặc đảm nhiệm các vị trí quản lý, marketing trong các công ty lữ hành.
Ông Phạm Hải Quỳnh – Viện trưởng Viện Phát triển du lịch châu Á đang tư vấn hoàn thiện sản phẩm sinh kế bản địa nông nghiệp cho các bạn thí sinh khởi nghiệp là thanh niên.Ảnh: ATI
Để đáp ứng kỷ nguyên số và nhu cầu tuyển dụng nhân sự của DN du lịch và nhà hàng - khách sạn, Viện trưởng Viện Phát triển Du lịch châu Á Phạm Hải Quỳnh cho rằng, trường đào tạo ngành du lịch cần có 4 điều chỉnh chiến lược. Theo đó, các trường tích hợp kỹ năng số vào mọi môn học; không chỉ dạy Tin học mà phải tích hợp việc sử dụng AI, Big Data, SEO/Marketing số vào cả môn Quản trị Khách sạn (ví dụ: tối ưu hóa công suất phòng bằng thuật toán), Quản trị Lữ hành (ví dụ: xây dựng tour thực tế ảo 3D). Đồng thời, các trường đưa vào chương trình các môn chuyên sâu như: "Digital Marketing Du lịch," "Quản lý dữ liệu khách hàng (CRM) Khách sạn," "Sáng tạo nội dung số cho Du lịch”.
Cùng với việc tích hợp kỹ năng số vào mọi môn học, các trường đẩy mạnh mô hình đào tạo kép (hợp tác với DN). Cụ thể là xây dựng các phòng thực hành/mô hình khách sạn ảo hoặc đưa sinh viên đi thực tập dài hạn ngay tại DN. DN tham gia vào quá trình xây dựng giáo trình và đánh giá sinh viên. Nâng cao chuẩn ngoại ngữ và kỹ năng mềm cũng là nội dung các trường đào tạo du lịch cần điều chỉnh. Các trường đào tạo ngoại ngữ gắn liền với các thuật ngữ chuyên môn, giao tiếp xử lý tình hướng thực tế. Kỹ năng mềm 4C tập trung vào Critical Thinking (Tư duy phản biện), Creativity (Sáng tạo), Communication (Giao tiếp), và Collaboration (Hợp tác), bởi máy móc chưa thể thay thế được. Một nội dung nữa mà các trường đào tạo ngành du lịch cần điều chỉnh là đào tạo tư duy dịch vụ chuyên nghiệp. Trong đó, nhấn mạnh văn hóa dịch vụ, khả năng giải quyết xung đột và xây dựng trải nghiệm cá nhân hóa cho khách hàng - đây là yếu tố quyết định sự khác biệt của du lịch Việt Nam.
|
Dịch vụ du lịch được xem là một trong những ngành có lộ trình thăng tiến rõ ràng và nhanh nhất nếu bạn có đủ đam mê, nỗ lực và thái độ tốt. Một nhân viên phục vụ bàn/phụ bếp có thể tiến lên vị trí Trưởng nhóm, Giám sát, Trợ lý Quản lý, Quản lý Nhà hàng/Bếp, Giám đốc Bộ phận Ẩm thực. Thậm chí, nhiều giám đốc khách sạn 5 sao nổi tiếng trên thế giới và ở Việt Nam đều bắt đầu từ vị trí cấp thấp nhất (nhân viên rửa chén, nhân viên buồng) nhưng đã vươn lên nhờ nỗ lực và đào tạo liên tục. Giá trị cốt lõi là kinh nghiệm làm việc từ cấp cơ sở (phục vụ, phụ bếp) là nền tảng vô cùng quý giá. Vấn đề không phải là bạn bắt đầu từ đâu, mà là bạn học hỏi và phát triển như thế nào. Thái độ, khả năng học hỏi và tinh thần phục vụ chuyên nghiệp sẽ là yếu tố quyết định tốc độ thăng tiến của bạn. Viện trưởng Viện Phát triển Du lịch châu Á Phạm Hải Quỳnh |








