Tập đoàn Than mỗi ngày phải trả lãi ngân hàng hơn 12 tỷ đồng

Có một thực tế là than nhập khẩu hiện nay rẻ hơn than trong nước. Chính điều này mà nhiều doanh nghiệp sản xuất nhiệt điện, xi măng, thép… thay vì mua than trong nước đã nhập khẩu than nước ngoài.

Hiện nay có 18 đầu mối được nhập khẩu than vào Việt Nam, trong đó có TKV. Do thuế nhập khẩu mặt hàng này là 0% nên dự báo thời gian tới than sẽ tiếp tục được nhập khẩu mạnh. Do không cạnh tranh được về giá, than trong nước không bán được là một nguyên nhân dẫn đến tồn đọng than.

Thời gian qua, TKV cũng kêu khó vì thuế tài nguyên tăng cao hơn trước. TKV cho rằng thuế tài nguyên ở Việt Nam cao hơn so với một số nước trong khu vực. Theo đó, từ ngày 1/7/2016, thuế tài nguyên được điều chỉnh tăng tương ứng lên 10% với than hầm lò và 12% với than lộ thiên.

Nếu tính cả tiền cấp quyền khai thác (là 2%) thì than hầm lò phải chịu mức thuế tài nguyên là 12% và than lộ thiên phải là 14%. Theo lãnh đạo TKV, việc tăng thuế suất này khiến TKV nộp thêm khoảng 1.400 tỷ đồng tiền thuế trong năm 2016.

Theo giải thích của TKV, khi thuế suất tăng thì sản lượng than khai thác, tiêu thụ giảm và lợi nhuận của TKV cũng giảm theo. Số liệu cho thấy, nếu năm 2011, lợi nhuận trước thuế của TKV là 8.600 tỷ đồng thì đến năm 2015 chỉ còn 839 tỷ đồng, giảm hơn 10 lần.

Từ đó, đóng góp của ngành than cho ngân sách nhà nước cũng giảm theo, từ 16.150 tỷ đồng (năm 2011) xuống còn 13.838 tỷ đồng (năm 2015). Dự báo nộp ngân sách trong năm nay của TKV sẽ giảm so với năm ngoái.

Một số chuyên gia kinh tế cho rằng, khó khăn hiện nay của ngành than là có thật, nhưng nguyên nhân do tăng thuế tài nguyên chỉ là một phần nhỏ. Khó khăn lớn nhất của ngành than là chi phí tăng cao, không cạnh tranh được với than ngoại giá rẻ.  Còn việc lợi nhuận của TKV liên tục giảm, đóng góp cho ngân sách nhà nước chưa tương xứng với tiềm năng là do cách quản lý, khai thác và kinh doanh than của TKV còn nhiều hạn chế, bất cập, cần thay đổi.