Vụ tranh chấp nhãn hiệu giữa Nhựa Bình Minh và Nhựa Bình Minh Việt vừa qua, dù chỉ xoay quanh một chi tiết "tưởng chừng nhỏ", đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về những bài học đắt giá mà doanh nghiệp Việt cần khắc cốt ghi tâm.
Để soi chiếu rõ hơn tầm quan trọng của vấn đề này, phóng viên Báo Kinh tế & Đô thị đã có cuộc trao đổi cùng luật sư Trương Anh Tú - Chủ tịch TAT Law Firm, một chuyên gia dày dạn kinh nghiệm trong lĩnh vực giải quyết tranh chấp sở hữu trí tuệ.
Luật sư Trương Anh Tú - Chủ tịch TAT Law Firm
Nhãn hiệu – tấm hộ chiếu vô hình của doanh nghiệp
"Nhãn hiệu, thương hiệu là tài sản vô hình, nhưng giá trị của nó lại là hữu hình, thậm chí vô hạn” - luật sư Trương Anh Tú nhấn mạnh. Theo ông, trong nền kinh tế toàn cầu hóa, một nhãn hiệu mạnh mẽ chính là tấm hộ chiếu mở ra cánh cửa thị trường quốc tế, là lời cam kết về chất lượng và uy tín với người tiêu dùng. Việc để xảy ra sự xâm phạm, dù chỉ bằng một dấu hiệu nhỏ, một từ thêm vào, sẽ không chỉ làm tổn hại nghiêm trọng đến doanh thu, uy tín, mà còn bào mòn lòng tin mà người tiêu dùng đã đặt vào thương hiệu. Sâu xa hơn, đó là sự đánh đổi niềm tin vào chính những giá trị được kiến tạo bởi doanh nghiệp Việt.
Luật sư Trương Anh Tú ví von, bảo vệ nhãn hiệu chính là bảo vệ "đứa con tinh thần" được thai nghén bằng biết bao công sức, trí tuệ và sự đầu tư miệt mài. Khi bị "ăn theo", doanh nghiệp không chỉ mất đi khách hàng trực tiếp, mà còn chứng kiến giá trị thị trường của thương hiệu mình bị giảm sút không phanh, những cơ hội cạnh tranh quốc tế cũng vụt bay.
"Thậm chí, điều nghiêm trọng hơn là doanh nghiệp có thể lún sâu vào vòng xoáy tranh chấp pháp lý kéo dài, vừa hao tổn tài chính, nhân lực, vừa làm xấu đi hình ảnh trong mắt công chúng. Bởi vậy, hành động nhanh chóng, kiên quyết để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ không chỉ là một lựa chọn, mà là nguyên tắc sống còn” – luật sư Trương Anh Tú khẳng định.
Khi vụ việc Nhựa Bình Minh được đặt lên bàn cân so sánh với cách xử lý rất nghiêm khắc trong vụ Sabeco trước đây, câu hỏi về tính nhất quán của pháp luật lại nổi lên. Luật sư Trương Anh Tú bày tỏ sự lo ngại, việc xử lý thiếu nhất quán là con dao hai lưỡi, tạo ra sự bất ổn đáng báo động trong môi trường kinh doanh. Nếu cùng một hành vi xâm phạm mà nơi này được xử lý nghiêm minh, nơi khác lại dễ dãi bao che, doanh nghiệp chân chính sẽ dần mất niềm tin vào sự bảo hộ của pháp luật.
Luật sư Trương Anh Tú phân tích, một khi niềm tin bị xói mòn, những kẻ "lách luật", "ăn cắp chất xám" sẽ được hưởng lợi, tạo ra một tiền lệ nguy hiểm: "Môi trường đầu tư chỉ có thể thực sự lành mạnh, công bằng khi luật pháp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ một cách mạnh mẽ, minh bạch và nhất quán, bất kể quy mô doanh nghiệp hay lĩnh vực hoạt động. Đó là nền tảng để mọi doanh nghiệp đều được đối xử bình đẳng dưới bóng cây pháp lý” - luật sư Trương Anh nói.
Sản phẩm nhựa Bình Minh Việt (hình trên) và sản phẩm nhựa Bình Minh (hình dưới)
5 chiến lược cho sở hữu trí tuệ Việt Nam
Từ thực tiễn những vụ việc đã diễn ra, luật sư Trương Anh Tú đưa ra những kiến nghị mang tính chiến lược để nâng cao hiệu quả bảo vệ nhãn hiệu và thương hiệu cho doanh nghiệp Việt, gồm:
Đăng ký sớm, chủ động: Đừng đợi đến khi bị xâm phạm mới vội vàng đi bảo vệ. Hãy đẩy mạnh công tác đăng ký quyền sở hữu trí tuệ ngay từ đầu, coi đó là nền tảng khởi nghiệp, là viên gạch đầu tiên xây dựng thương hiệu.
Quản lý và xử lý kịp thời: Cơ quan quản lý cần chủ động phát hiện hành vi vi phạm và xử lý dứt điểm từ sớm, tránh để tình trạng kéo dài gây ra những thiệt hại không thể phục hồi cho doanh nghiệp.
Nâng cao năng lực tư pháp: Hệ thống tư pháp cần không ngừng nâng cao năng lực xét xử các vụ án sở hữu trí tuệ, đảm bảo nguyên tắc bảo vệ sáng tạo và doanh nghiệp một cách công bằng, kịp thời.
Thay đổi tư duy doanh nghiệp: Cần truyền thông mạnh mẽ trong cộng đồng doanh nghiệp để thay đổi tận gốc tư duy: coi bảo hộ nhãn hiệu không phải là một khoản chi phí phát sinh, mà là một khoản đầu tư chiến lược, mang lại lợi nhuận bền vững.
Theo luật sư Trương Anh Tú, mỗi vụ tranh chấp không chỉ cần am hiểu pháp luật mà còn đòi hỏi một chiến lược tổng thể về bảo vệ thương hiệu, từ giám sát thị trường, cảnh báo rủi ro, tư vấn đăng ký, đến đại diện tranh tụng, tất cả phải đồng bộ và nhanh chóng.
"Chúng tôi theo đuổi triết lý: Bảo vệ doanh nghiệp không chỉ ở phòng xử án, mà ngay từ việc ngăn chặn nguy cơ xâm phạm từ sớm nhất” - luật sư Trương Anh Tú chia sẻ.
"Hãy bảo vệ tài sản trí tuệ như chính sinh mệnh doanh nghiệp mình. Đừng bao giờ coi nhẹ một dấu hiệu nhỏ, một chi tiết tưởng chừng không đáng kể, bởi từ đó có thể mất đi cả một thương hiệu lớn, một di sản được xây dựng qua nhiều năm. Một môi trường pháp lý minh bạch, một hành lang bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ mạnh mẽ, sẽ không chỉ là nơi ẩn trú an toàn mà còn là bệ phóng vững chắc để doanh nghiệp Việt Nam tự tin bay xa, vươn mình trong thời đại kinh tế sáng tạo, khẳng định vị thế trên bản đồ thế giới” - luật sư Trương Anh Tú - Chủ tịch TAT Law Firm |