Khu Đô thị Thương mại và Dịch vụ (KĐT-TM-DV) Tân Phú có diện tích 43 héc ta tại phường Hòa Phú, TP Thủ Dầu Một được giao cho Tổng công ty (TCT) Bình Dương, doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thuộc tỉnh ủy Bình Dương phát triển dự án. Sau “một vòng” liên doanh, rồi chuyển nhượng, dự án này đã thuộc về một công ty tư nhân là… Công ty Kim Oanh.
43ha đất KĐT Tân Phú có nguồn gốc là đất công do TCT Bình Dương chuyển nhượng bất hợp pháp cho Công ty Âu Lạc
Nguồn gốc là đất công sản
Năm 2005, UBND tỉnh Bình Dương chấp thuận cho TCT Bình Dương đầu tư dự án 43 ha đất để xây dựng KĐT-TM-DV Tân Phú. Nhưng khi chưa được giao đất chính thức, đơn vị này đã ký hợp tác liên doanh với nhiều đối tác để thực hiện dự án.
Ngày 01/7/2010, TCT Bình Dương góp 43 héc ta đất được định giá 60 tỷ đồng, chiếm 30% vốn điều lệ, và Công ty Cổ phần Bất động sản Âu Lạc (Công ty Âu lạc) góp 140 tỷ đồng, giữ 70% vốn điều lệ để thành lập Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Tân Phú (Công ty Tân Phú) để thực hiện dự án.
Ngày 08/12/2016, TCT Bình Dương bán lại 30% vốn góp, là 43 héc ta đất dự án, được định giá là 161,1 tỷ đồng (chưa đến 600 nghìn/m2) cho Công ty Âu Lạc.
Công ty Âu Lạc sau đó đã chuyển nhượng 100% vốn Công ty Tân Phú cho Công ty Kim Oanh với giá 250 tỷ đồng. Và Công ty này trở thành chủ đầu tư dự án KĐT-TM-DV Tân Phú cho đến thời điểm hiện tại.
Việc TCT Bình Dương báo cáo không đầy đủ và rõ ràng cho chủ sở hữu và cấp thẩm quyền số vốn đầu tư ra ngoài khi xin thành lập liên doanh. Tỉnh ủy tỉnh Bình Dương đã chỉ đạo thanh tra, do có dấu hiệu trái pháp luật khi TCT Bình Dương chuyển nhượng dự án 43 hec ta này cho Công ty Tân Phú, để sau đó dự án “rơi vào tay” Công ty Kim Oanh do bà Đặng thị Kim Oanh làm tổng giám đốc.
Ngày 16/12/2019 Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Dương đã ra quyết định khởi tố vụ án để điều tra. Cơ quan điều tra khẳng định việc chuyển nhượng này năm 2016, TCT Bình Dương thực hiện không đúng về thẩm định giá, đấu giá tài sản theo quy định về đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp, quản lý sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp, gây thất thoát trên 126,8 tỷ đồng
Ngày 08/4/2020, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Dương có quyết định khởi tố bị can, bắt khẩn cấp các bị can là lãnh đạo TCT Bình Dương, gồm Chủ tịch HĐQT Nguyễn Văn Minh, và Giám đốc Trần Nguyên Vũ do sai phạm nghiêm trọng tại dự án KĐT-TM-DV Tân Phú.
Pháp lý của dự án không rõ ràng nhưng Công ty Kim Oanh đã thế chấp cho Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) Chi nhánh TP Hồ Chí Minh để vay hàng trăm tỷ đồng, sau đó lại tổ chức huy động vốn bất hợp pháp hàng trăm tỷ đồng của khách hàng.
Thu lợi trước khi khởi tố vụ án
Diễn biến vụ việc cho thấy, đến thời điểm này Công ty Kim Oanh chưa có đầy đủ pháp lý để làm chủ đầu tư dự án KĐT-TM-DV Tân Phú. Nhưng ngày 28/1/2018, Công ty Kim Oanh vẫn làm lễ động thổ dự án KĐT-TM-DV Tân Phú. Ngay sau đó, Thanh tra Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương đã buộc dừng thi công, do dự án chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư và chưa có giấy phép.
Thế nhưng, không hiểu vì sao Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) Chi nhánh TP Hồ Chí Minh lại chấp nhận cho Công ty Tân Phú thế chấp tài sản là quyền sử dụng đất của dự án để bảo lãnh cho Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Nam Kim (do con gái bà Đặng Thị Kim Oanh là Nguyễn Thị Nhung đại diện theo pháp luật), vay vốn tại ngân hàng này.
Hơn thế nữa, thông qua nhiều hình thức khác nhau như hợp đồng vay vốn, góp vốn… chủ đầu tư mới đã huy động vốn trá hình của hàng trăm khách hàng. Chỉ tính từ tháng 7/2018 đến hết tháng 10/2019, Công ty Tân Phú đã có 615 giao dịch được chuyển tiền qua ngân hàng theo số tài khoản của Công ty Tân Phú với tổng số tiền hơn 466,4 tỉ đồng (chưa kể lượng giao dịch tiền mặt).
Trong đó, có những giao dịch lên đến 37 tỷ đồng. Riêng tháng 1/2019, có khách hàng đã chuyển cho Công ty Tân Phú hơn 33,3 tỷ đồng cho 7 lô đất với tổng diện tích 856 m2, tương đương mức giá hơn 43,2 triệu đồng/m2.
Quyền lợi khách hàng sẽ ra sao?
Vụ việc này đã khiến quyền lợi của hàng trăm khách hàng đã "lỡ" cho Kim Oanh vay tiền sẽ ra sao?
Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo
Theo Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo, Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh, việc ký kết các hợp đồng hình thức góp vốn chưa hoàn chỉnh như công ty Kim Oanh là ẩn chứa nhiều rủi ro mà người bị thiệt hại chính là người góp vốn.
Theo Bộ luật Dân sự, một giao dịch dân sự khi có mục đích và nội dung vi phạm điều cấm thì giao dịch đó vô hiệu. Hợp đồng góp vốn hay hợp tác kinh doanh nhưng dự án chưa có cơ sở hạ tầng và các điều kiện khác như Luật Kinh doanh Bất động sản 2014 và Luật Nhà ở 2014 qui định sẽ có khả năng bị vô hiệu.
Đối với khách hàng và chủ thể liên quan khi hợp đồng đặt mua đất nền dự án, hoặc đã cho Công ty Kim Oanh vay, phải thông qua khởi kiện tại Tòa án. Khi đó khách hàng mới được đưa vào danh sách bảo vệ quyền lợi.
Trường hợp xấu nhất, nếu lãnh đạo Công ty "..." cũng bị khởi tố theo lãnh đạo TCT Bình Dương, thì sau khi có kết quả điều tra của Cơ quan Công an, vụ án sẽ được xét xử tại Tòa án. Đối với những khách hàng tham gia góp vốn sẽ tham gia vụ án với tư cách là người bị hại và được Tòa án xem xét giải quyết bảo vệ quyền lợi trong vụ án hình sự.
Chánh văn phòng tỉnh ủy Bình Dương Bùi Minh Thạnh cho biết, ngày 17/8/2010, tỉnh ủy Bình Dương mới có chủ trương, thì TCT Bình Dương đã tự ý ký hợp đồng thỏa thuận liên doanh từ ngày 01/7/2010. Hợp đồng thỏa thuận liên doanh, xác định giá đất và chuyển giao quyền sử dụng khu đất 43 ha sang Công ty Tân Phú là chưa đúng với chủ trương, tinh thần hợp tác, góp vốn của tỉnh ủy Bình Dương tại Công văn số 1830-CV/ TU ngày 17/8/2010 là TCT Bình Dương chỉ được góp vốn bằng tiền
