Hiện nay, Úc áp dụng Hệ thống Đảm bảo Chất lượng Chuỗi cung ứng Xuất khẩu (ESCAS) để đảm bảo rằng những gia súc sống được xuất khẩu từ Úc phải được xử lý theo tiêu chuẩn phúc lợi động vật quốc tế, đồng thời cung cấp quy trình xử lý khi xảy ra các vấn đề xâm hại về phúc lợi động vật.
Nhà cung ứng khắt khe…
Trao đổi về thông tin Úc ban hành lệnh cấm xuất khẩu cho một số doanh nghiệp của Việt Nam, ông Lã Văn Thảo – Trưởng phòng gia súc lớn (Cục Chăn nuôi, Bộ NN & PTNT) cho rằng: Việc nhập khẩu bò Úc chỉ bắt đầu từ năm 2012 đến nay và nhập nhiều nhất là năm 2014, 2015 còn trước đó Việt Nam vẫn tự túc được thịt bò, đâu tới mức phải phụ thuộc vào thị trường Úc. Tất nhiên, việc cho phép Úc xuất khẩu vào Việt Nam bò sống chính là bởi quy định của nước này rất khắt khe, đảm bảo quy trình giết mổ hiện đại và cả tính nhân đạo. “Tuy nhiên, năm nay, nhập khẩu thịt bò từ Úc cũng đã giảm, chúng ta không còn phụ thuộc nhiều nguồn cung từ thị trường này nữa” – ông Thảo khẳng định.
Đại diện Cục Thú y cũng cho biết, Úc là quốc gia nằm giữa đại dương, do vậy Úc tổ chức kiểm soát dịch bệnh rất tốt. Các dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở gia súc hầu như không xảy ra ở đất nước này hàng thập kỷ qua và Úc đã được Tổ chức Thú y thế giới công nhận là nước sạch bệnh. Do vậy, thịt bò từ Úc được thế giới rất ưa chuộng trong đó có Việt Nam.
Tuy nhiên, Chính phủ nước này cũng rất khắt khe đối với quy trình giết mổ, với hành vi giết bò bằng búa mà một số DN Việt Nam thực hiện, đất nước này đã phản ứng lại bằng cách ban hành lệnh cấm nói trên.
Được biết, tại Úc, việc giết mổ động vật được tiến hành theo tiêu chuẩn, gồm quá trình sản xuất, vận chuyển thịt và các sản phẩm từ thịt hợp vệ sinh. Ngoài đảm bảo an toàn thực phẩm, mục đích chính của tiêu chuẩn Úc là giảm nguy cơ chấn thương, đau đớn cho con vật.
Tại lò mổ, vào hôm trước hoặc trong ngày giết mổ, các gia súc như trâu, bò, cừu, dê và lợn được cho ăn, uống nước, nghỉ ngơi. Người ta sẽ tách những con bị ốm hoặc bị thương khỏi nhóm để chữa trị hoặc hưởng cái chết nhân đạo.
Trong vòng 24 giờ trước khi con vật bị giết thịt, thanh tra an toàn thực phẩm sẽ kiểm tra nhằm đảm bảo chúng khỏe mạnh, có thể cung cấp thịt đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của con người.
Trước khi bị giết, con bò được lùa vào trong lò mổ và phòng sốc điện. Căn phòng này tách con vật với đồng loại của nó đang đứng bên ngoài. Chỉ vài giây sau khi con vật được đưa vào phòng sốc điện, người ta dùng thiết bị truyền điện phóng thẳng vào não của nó.
Sau khi bị sốc điện và bất tỉnh, bò được treo lên móc. Vài giây sau đó, người ta dùng thiết bị chuyên dụng cắt vào động mạch của nó để “tháo máu”. Vì con vật đã bất tỉnh nên nó không hề cảm nhận được đau đớn trong quá trình này.
Sau quá trình giết mổ, thanh tra an toàn thực phẩm tiếp tục kiểm tra xem thịt của nó có phù hợp với nhu cầu tiêu thụ của con người hay không. Nếu không phù hợp, số thịt này có thể được chế biến làm thức ăn động vật, chế phẩm y tế hoặc bị đem đi tiêu hủy.
 |
| Úc sẽ cấm xuất khẩu bò sang Việt Nam. |
Sẽ cấm xuất khẩu nếu DN Việt giết mổ vô nhân đạo
Đại sứ quán Úc cho biết, cuộc điều tra diễn ra dựa trên thông tin gia súc nhập khẩu từ Úc đã được cung cấp cho những lò mổ không được cấp phép và việc giết mổ và xử lý bò Úc sai quy chuẩn đang diễn ra ở cả những lò mổ được cấp phép và không được cấp phép ở xã Phú Xuyên, Hà Nội, Việt Nam.
Thông tin này được chứng minh bằng các hình ảnh video ghi lại được.
Đại sứ quán Úc cũng cho biết, trước đây đã từng có các báo cáo về việc không tuân thủ quy chuẩn ESCAS và một số cơ sở, nhà nhập khẩu đã bị loại ra khỏi chuỗi cung ứng hợp chuẩn.
“Chúng tôi đã tiến hành cuộc điều tra toàn diện và yêu cầu các nhà xuất khẩu xem xét nguồn cung cho 16 cơ sở giết mổ và 2 cơ sở chăn nuôi tại Việt Nam để chắc chắn rằng bất cứ gia súc Úc nào còn ở các cơ sở này sẽ được rời đi hoặc được giết mổ nhân đạo”, lãnh đạo đại Sứ quán Úc nói.
Cũng theo Đại sứ quán Úc, lệnh cấm xuất khẩu vẫn có hiệu lực cho đến khi cuộc điều tra được hoàn tất hoặc có đủ thông tin cần thiết để đưa ra quyết định chính thức.
Doanh nghiệp không lo lắng
Về việc này, cách đây ít hôm, ông Nguyễn Hồng Phong, Giám đốc kinh doanh và phát triển thị trường Công ty TNHH Thương mại Thực phẩm sạch (thành viên Công ty CP Kết Phát Thịnh ở Long An, chuyên nhập khẩu bò Úc), cho biết công ty có lịch sử tuân thủ tốt quy định từ phía Úc nhưng không loại trừ khả năng bị vạ lây.
Lý do là Việt Nam đã có 2 lần bị cảnh báo về mổ bò bằng búa (lần đầu vào năm 2015), nếu còn tái diễn thì có khả năng Úc sẽ cấm xuất khẩu bò sang Việt Nam như đã từng làm với Indonesia trước đây. Úc làm thương hiệu bò thịt khá tốt, nhiều nước đang xúc tiến nhập khẩu bò từ nước này nên sẽ không ảnh hưởng nhiều nếu mất thị trường Việt Nam.
“Hiện tại, các nhà nhập khẩu và cơ sở giết mổ ở phía Nam vẫn hoạt động bình thường do tuân thủ tốt các quy định về phúc lợi động vật. Ở phía Bắc, sở dĩ xảy ra tình trạng bát nháo như trên là do mặt bằng giá thịt thấp, trong khi biên độ lợi nhuận của việc nhập bò Úc về giết mổ thời gian qua giảm nên một số đầu mối đã bán bò mà không kiểm soát được giết mổ như cam kết ban đầu” - ông Phong nhận xét.
Việc nước Úc ra lệnh cấm xuất khẩu thịt bò đối với một số cơ sở giết mổ gia súc của Việt Nam đang dấy lên trong dư luận những lo ngại về việc giá thịt bò sẽ bị đẩy lên trong thời gian tới, khi mà nguồn cung bị hạn chế. Bên cạnh đó, không ít DN còn lo lắng mình sẽ bị “vạ lây” cho dù không sử dụng những biện pháp giết mổ vi phạm quy định ESCAS.
Mặc dù vậy, theo phản ánh của một số DN lớn, lệnh cấm nói trên của Úc không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động sản xuất kinh doanh của họ, lý do là bởi, khác với trước đây, Úc hiện giờ không còn là quốc gia duy nhất cung ứng bò cho Việt Nam.
Theo chia sẻ của ông Lê Quang – Tổng Giám đốc Công ty cổ phần chăn nuôi Bình Hà (Quảng Trị), việc Úc ban hành lệnh cấm xuất khẩu cho một số DN của Việt Nam đã từng xảy ra và đây không phải là lần đầu tiên. Tuy nhiên, với những công ty làm ăn quy mô lớn như Công ty cổ phần chăn nuôi Bình Hà thì lệnh cấm này của Úc không có tác động gì nhiều. “Trong trường hợp không được nhập khẩu gia súc từ Úc thì cũng còn có nhiều thị trường cung ứng khác”, ông Quang nhận định.
Cũng theo ông Quang, DN của ông theo kết hoạch sẽ nhập 60% lượng bò từ Úc, 40% còn lại sẽ nhập từ các thị trường khác có giá cả cạnh tranh hơn như Achentina, Clombia, Brazil…
Một số DN kinh doanh gia súc, lò giết mổ cho hay, quy trình giết mổ của Úc là đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, và cả tính nhân đạo vì họ chỉ cho phép dùng súng giết bò trước khi mổ thịt, tuy nhiên, cái khó là khi DN được cấp súng lại không có đủ đạn để bắn mà loại súng dùng để bắn bò không thể ra tìm mua được trên thị trường nên một số lò mổ vẫn phải sử dung búa theo cách truyền thống. “Cái khó bó cái khôn”, có lẽ đây chính là lý do khiến cho một số DN Việt Nam đã bị Úc ban hành lệnh cấm xuất khẩu thị bò. Mặc dù vậy, các DN và một số siêu thị cho hay, động thái này của người Úc không đáng ngại lắm vì họ chỉ cấm các doanh nghiệp nhỏ, đồng thời nếu không có nguồn cung ứng bò từ Úc thì hệ thống các siêu thị hoàn toàn có thể nhập thịt bò từ các thị trường khác.
