Ô tô ngoại rẻ hơn xe nội 20%: Chờ 2018 mua xe xịn?

Các DN ô tô phải nhập khẩu hầu hết các linh kiện sản xuất lắp ráp.

Số lượng nhà cung cấp ít, lại bất lợi về quy mô, nên các DN ô tô phải nhập khẩu hầu hết các linh kiện sản xuất lắp ráp. Ngoài việc trả tiền mua linh kiện, các nhà sản xuất còn phải thanh toán các chi phí liên quan đến vận chuyển, đóng gói và thuế nhập khẩu. Chính vì vậy, chi phí sản xuất trong nước thường cao hơn chi phí sản xuất của xe lắp ráp tại Thái Lan hay Indonesia.

Chênh lệch chi phí sản xuất sẽ lên đến 20% sau năm 2018. Do đó, các nhà sản xuất ô tô trong nước phải đối mặt với một tình huống khó khăn để tiếp tục sản xuất, khi mà nhiều mẫu xe có sức cạnh tranh cao về chi phí nhập khẩu từ Thái Lan, Indonesia.

Lo ngại rủi ro

Tiền đề cơ bản nhất cho sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô là đòi hỏi mở rộng thị trường trong nước. Quy mô thị trường ô tô Việt Nam năm 2016, dự đoán sẽ đạt con số 300.000 xe (tăng hơn 22%).

Tuy vậy, sự phát triển của toàn ngành công nghiệp ô tô với hơn 20 công ty và 40 thương hiệu ở Việt Nam vẫn chưa đạt mức mong đợi của các nhà đầu tư. Tổng công suất lắp ráp hiện tại là gần 500.000 xe/năm. Với tỉ lệ xe ô tô sản xuất lắp ráp trong nước khoảng 74%, chỉ đạt khoảng 45% tổng công suất thiết kế. Việc không tận dụng được công suất ngành, có thể làm các nhà đầu tư lo ngại và thậm chí đặt dấu hỏi đối với khả năng đầu tư mới trong tương lai.

Tỉ lệ xe ô tô sản xuất lắp ráp trong nước khoảng 74%, chỉ đạt khoảng 45% tổng công suất thiết kế.

Một số DN ô tô cho biết họ rất quan tâm đến sản xuất dòng xe ưu tiên và cũng hiểu rằng, Chính phủ sẽ có ưu đãi đặc biệt cho các dự án quy mô lớn. Song, như đã nói, đến nay các DN vẫn không rõ ưu đãi đó như thế nào, nên ngập ngừng. Đến 2018, thuế suất thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ ASEAN về Việt Nam giảm còn 0%. Khi đó, giá xe nhập khẩu sẽ thấp hơn xe lắp ráp trong nước 20%, nếu đầu tư mà không khỏa lấp được chênh lệch này, sẽ chịu rủi ro rất lớn.

Philippines là ví dụ. Từ năm 2010 khi thực hiện cam kết giảm thuế suất thuế nhập khẩu ô tô từ ASEAN về 0%, sản lượng xe sản xuất trong nước của nước này giảm liên tục, hiện chỉ còn 100.000 xe/năm. Các DN rất chật vật cạnh tranh với xe nhập khẩu, mặc dù Chính phủ Philippines đã có chính sách hỗ trợ cho mỗi ô tô sản suất trong nước khoảng 600 USD thông qua việc giảm thuế và từ 2016 nâng lên 1.000 USD.

Tuy nhiên, đến nay chỉ còn 3 DN ô tô có vốn đầu tư nước ngoài trụ lại. Tập đoàn Ford sau một thời gian vật lộn đã tuyên bố rút lui từ đầu năm 2016, chuyển sang nhập khẩu xe về phân phối. Trong số 3 DN ô tô còn tồn tại, thì Toyota có sản lượng lớn nhất, nhưng cũng chỉ sản xuất 2 mẫu xe là Innova và Vios và không hiệu quả, vẫn lấy lợi nhuận từ xe nhập khẩu để bù đắp. Các nhà sản xuất khác như Mitsubishi và Nissan gặp khó khăn không kém.