Liên quan đến Quyết định 13/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính Phủ ban hành ngày 6/4/2020 về cơ chế khuyến khích phát triển điện Mặt Trời tại Việt Nam sẽ hết hiệu lực sau ngày 31/12/2020, Ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) xác nhận những dự án, công trình điện mặt trời mái nhà nào làm đúng hạn định trong năm nay thì Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) vẫn sẽ mua điện; còn hoàn thành sau năm 2020 thì phải chờ chính sách mới.
.jpg)
Ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương).
Về chính sách mới, ông Dũng cho biết, Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) đang phối hợp với các đơn vị tư vấn nghiên cứu các mô hình, quy mô và giá mua bán điện tương ứng cho từng loại hình điện mặt trời mái nhà và dự kiến trong quý I/2021 sẽ báo cáo Bộ Công Thương xem xét, trình Thủ tướng Chính phủ.
“ Cục Điện lực và NLTT cũng đang đề xuất trong thời gian tới vẫn mua điện mặt trời mái nhà theo giá cố định nhưng mức giá có thể sẽ thấp hơn. Còn thấp hơn bao nhiêu thì chưa có con số cụ thể và cần phải được nghiên cứu kỹ lưỡng”, ông Dũng chia sẻ.
Về thực tiễn phát triển điện mặt trời mái nhà, Ông Huỳnh Ngọc Việt, Giám đốc Công ty Điện lực Bình Định cho biết, đơn vị đang gấp rút nghiệm thu, đóng điện và ký hợp đồng mua bán điện với nhiều dự án điện mặt trời mái nhà trước thời điểm ngày 31/12/2020 để khách hàng được hưởng cơ chế giá 1.943 đồng/kWh, theo Quyết định số 13.
Theo ông Việt, để giải quyết khối lượng lớn các dự án điện mặt trời mái nhà đăng ký thỏa thuận đấu nối, nghiệm thu, đóng điện và ký hợp đồng mua bán, Công ty Điện lực Bình Định phải tăng cường cán bộ nhân viên làm việc xuyên suốt, kể cả những ngày nghỉ cuối tuần để đảm bảo nghiệm thu, đóng điện trước năm 2021.
Từ đầu tháng 10/2020 đến nay, đã có 379 dự án điện mặt trời mái nhà, với công suất hơn 35 MWp được Điện lực Bình Định nghiệm thu, đóng điện đưa vào vận hành.
Đến cuối năm nay, Điện lực Bình Định đã có 1.709 dự án điện mặt trời mái nhà, với tổng công suất hơn 200 MWp. Trong đó, 150 dự án điện mặt trời mái nhà có công suất lớn 150 MWp đã thỏa thuận đấu nối, dự kiến sẽ vận hành vào cuối năm 2020.
(1).jpg)
Số lượng dự án điện mặt trời mái nhà tăng đột biến trong năm 2020 vì muốn được hưởng cơ chế giá cao theo Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Năm 2020, Công ty Điện lực Bình Định đề ra kế hoạch phát triển hệ thống điện mặt trời áp mái nhà với tổng công suất 15 MWp. Tuy nhiên, số lượng dự án điện mặt trời mái nhà ở tỉnh này đã tăng đột biến, tổng công suất lên tới hơn 200 MWp, vượt kế hoạch hơn 1.333%.
Về phía nhà đầu tư, đánh giá về quyết định của EVN khi dừng không ghi nhận điện năng phát lên lưới và không mua điện khi chưa có Quyết định mới của Thủ tướng Chính phủ từ ngày 1/1/2021, ông Lê Mạnh Linh, Chủ tịch HĐQT Amber Group cho rằng: "Tập đoàn EVN đang làm đúng chức năng, nhiệm vụ, khi chưa có giá mới thì họ dừng mua điện để đảm bảo về mặt tài chính".
Tuy nhiên, điểm đáng lưu ý của văn bản trên là trước đây, khi chính sách về giá ưu đãi theo Quyết định 13 hết thời điểm hiệu lực thì tập đoàn EVN vẫn sẽ tiếp tục mua điện, ghi nhận công suất điện phát ra. Chưa có giá mới thì áp giá tạm tính bằng khoảng 80-90% giá cũ, rồi sau khi có quy định giá mới sẽ cấn trừ nếu giá mua thấp hơn. Còn theo văn bản mới này EVN sẽ dừng hẳn không mua nữa để chờ quy định mới.
“Về mặt bản chất thì EVN không sai. Tuy nhiên, việc này sẽ tạo áp lực lên Chính phủ để chốt sớm phương án cho giai đoạn mới”, ông Linh nói.
Về thực trạng phát triển điện mặt trời mái nhà, ông Linh cho biết, có nhiều người dù biết quy định áp dụng đến 31/12/2020 nhưng họ vẫn kỳ vọng rằng cứ lắp, cứ sản xuất, cứ hoà lưới và khi nào có giá mới thì sẽ được trả lại tiền.
Vì vậy, đến thời điểm hiện tại nếu EVN dừng mua sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới những người đã xây dựng xong rồi nhưng vì chậm tiến độ mà không thể kịp hoà lưới trước ngày 1/1/2021.
Về khoảng trống chính sách khi Quyết định 13 hết hiệu vào cuối năm nay, ông Dũng chia sẻ, bản thân Cục Điện lực cũng chưa biết phải làm thế nào. Còn ông Linh nhận định đây là một “điểm gẫy”, điều này gây ra tâm lý lo ngại, e sợ khi chính sách đang thực hiện thì bị dừng.
Trước lo ngại của nhà đầu tư, lãnh đạo Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo đưa lời khuyên: “Chính sách tới đâu thì làm tới đó, không nên mạo hiểm, khi chưa có chính sách mới sẽ chịu rủi ro. Không phải là vô cảm mà văn bản ra là để cảnh báo cho nhà đầu tư. Doanh nghiệp, người dân không thể cứ nghĩ là chắc sẽ được gia hạn, sẽ được kéo dài khi chưa có quyết định mới nên cứ làm, rồi nhà nước sẽ xử lý. Điều này là không nên và không đúng”.
.jpg)
Ông Hoàng Mạnh Tân – Phó Tổng giám đốc Tập đoàn, giám đốc Công ty Cổ phần phát triển năng lượng Sơn Hà.
Đồng quan điểm với ông Linh, ông Hoàng Mạnh Tân, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Sơn Hà cho biết: “Chính sách mà cứ giật cục thì doanh nghiệp rất mệt mỏi”.
Theo ông Tân, Chính phủ đã có chủ trương khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng sạch thì chính sách phải xuyên suốt, liên tục mới thu hút được nhà đầu tư bỏ công sức, nguồn lực. Còn như hiện tại, chính sách bỏ lửng chỉ tạo cơ hội cho những nhà đầu tư chộp giựt, cơ hội.
“Khi EVN tạm dừng mua điện với các dự án hoàn thành sau 31/12/2020, điều này sẽ tác động sẽ rất lớn và ảnh hưởng tới nhiều bên, từ kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp, hộ dân, tới dòng tiền, nguồn vốn từ ngân hàng.... Cùng với đó là ảnh hưởng tới tâm lý của nhà đầu tư, sẽ thiên về đầu tư theo phong trào, mang tính chất đầu cơ nhiều hơn”, ông Tân chia sẻ thêm.
Đề xuất giải pháp và mong muốn từ phía doanh nghiệp, ông Tân cho rằng, khi chưa có quyết định thay thế Quyết định 13, Chính phủ nên gia hạn Quyết định 13 thêm từ 3-6 tháng và trong thời gian đó sẽ hoàn thiện quyết định mới thay thế.
Trước đó, ngày 6/4/2020, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời ở Việt Nam; trong đó, quy định giá mua điện với cả 3 loại hình, gồm điện mặt trời mặt đất, điện nổi và điện trên mái nhà.
Cụ thể, giá mua điện với dự án điện mặt trời trên mái nhà 1.943 đồng/kWh, tương đương 8,38 cent/kWh. Thời hạn áp dụng mức giá này chỉ đối với các dự án đấu nối, vận hành thương mại đến hết ngày 31/12/2020 và được kéo dài 20 năm kể từ ngày vận hành thương mại.
