Ngay sau chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc bình ổn thị trường thịt heo trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, giá heo hơi trên thị trường giảm nhẹ. Nhưng ngày vui ngắn chẳng tày gang, thì giá thịt heo hơi lại tăng mạnh trong 2 ngày trở lại đây. Cụ thể, ngày 10/4, tại miền Bắc, mức giá dao động từ 76.000 – 82.000 đồng/kg. Ở miền Trung, Tây Nguyên và các tỉnh phía Nam, giá heo hơi có thấp hơn nhưng vẫn ở mức 70.000 – 82.000 đồng/kg.
Đặc biệt, tại một số chợ dân sinh, như chợ Đại Từ (Hoàng Mai), chợ Chính Kinh (Thanh Xuân), chợ Phùng Khoang (Nam Từ Liêm)…, thịt heo thành phẩm có giá khá cao, dao động từ 120.000 đồng - 165.000 đồng/kg. Đơn cử như thịt ba dọi có giá dao động từ 150.000 - 160.000 đồng; sườn sụn có giá 160.000 - 165.000 đồng/kg; sườn non có giá 150.000 - 155.000 đồng/kg…
Trong khi đó, tại cửa hàng thịt sạch Meat Deli, T-mart và hệ thống cửa hàng Vinmart…, thịt thăn có giá 139.900 đồng/kg, thịt heo xay là 169.900 đồng/kg, nạc vai có giá là 244.000 đồng/kg, nạc họng heo là 416.000 đồng/kg, bắp giò heo không xương có giá bán lẻ là 243.000 đồng/kg…
Điều đáng nói, nếu như giai đoạn trước, Bộ NN-PTNT còn khăng khăng khẳng định nguồn cung thịt heo không thiếu, bảo đảm nhu cầu thì những ngày qua, lãnh đạo Bộ này đã phải thừa nhận sản lượng trong nước hiện chưa đáp ứng nhu cầu tiêu dùng.
Giá thịt heo vẫn ở mức rất cao.
Hồi giữa tháng 3, tại một hội nghị liên quan đến ngành chăn nuôi heo, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường yêu cầu các doanh nghiệp chăn nuôi lớn hạ giá heo hơi xuất chuồng xuống mức 70.000 đồng/kg. Bởi, ông cho rằng, mức giá 75.000 đồng/kg như hiện tại thì lãi quá cao, dư địa giảm vẫn còn. Song, bất chấp lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ, của Bộ trưởng Bộ NN-PTNT, giá thịt heo hơi xuất chuồng dịp này vẫn cố thủ ở mức cao.
Dù chưa cao đến mức gọi là sốt, là khủng hoảng, nhưng sự chênh lệch giữa giá cam kết, giá mục tiêu và giá thực tế, lại đang cho thấy câu chuyện hiệu quả quản lý nhà nước khi tồn tại một thứ “giá trên giấy” và “giá thực tế”. Tức là, nói như người dân thì giữa “giá tivi” - giá mà cơ quan nhà nước, các doanh nghiệp cam kết và giá ngoài chợ là hoàn toàn khác nhau.
Từ câu chuyện ngành chăn nuôi heo phải giải cứu hàng loạt, cho đến giá thịt heo cao “treo lơ lửng” trên đầu nguời tiêu dùng nhưng lợi nhuận của người nông dân trực tiếp sản xuất lại không cao. Những vấn đề hiện hữu này không phải lỗi thuộc về bà con nông dân. Để thiếu hụt nguồn cung, trách nhiệm đầu tiên hiển nhiên thuộc về Bộ NN-PTNT. Có thể khẳng định, hiệu quả tái đàn, tăng đàn qua gần nửa năm qua là chưa đạt kỳ vọng. Dù Bộ NN-PTNT nhiều lần lên tiếng rằng đã tổ chức nhiều hội nghị với các địa phương, làm việc với nhiều doanh nghiệp để thúc đẩy chăn nuôi. Tuy nhiên, mức tăng chỉ 6,3%/tháng như hiện nay chưa thể đáp ứng nguồn cung cần thiết.
Bên cạnh trách nhiệm của Bộ NN-PTNT, không thể không nhắc tới Bộ Công Thương, cơ quan đầu mối trong việc nhập khẩu thịt heo. Chính phủ định hướng nhập khẩu 100.000 tấn thịt heo trong quý I/2020, tuy nhiên 3 tháng đầu năm, Bộ Công Thương và các đơn vị liên quan mới nhập được khoảng 39.000 tấn.
Ngày 9/4, ông Chu Phú Mỹ, Giám đốc Sở NN-PTNT Hà Nội cho biết: "Nguồn thì hơi khan vì số lượng heo ở Hà Nội giảm rất nhiều, từ 1,6 triệu con giảm xuống còn khoảng 1,1 triệu con (so với năm ngoái).
Trên địa bàn Hà Nội hiện nay đang có 12 đơn vị chăn nuôi cung ứng thực phẩm tươi, cụ thể là thịt heo cho toàn địa bàn Hà Nội. Những hộ chăn nuôi nhỏ lẻ thì cho sản lượng không đáng kể. Giá thịt heo hơi tại Hà Nội mà 12 cơ sở chăn nuôi cung ứng ra thịt trường hiện nay là khoảng 75.000 đồng/kg".
Ông Mỹ cho biết: "Mặc dù đã có các yêu cầu về hạ mức giá heo hơi xuống ngưỡng dưới 70.000 đồng/kg để phục vụ người dân trong mùa dịch nhưng chưa nhận được một kết quả như mong đợi. Với mức giá bán heo hơi 75.000 đồng/kg hoặc kể cả là thấp hơn giá đó thì các doanh nghiệp vẫn lãi rất nhiều".
Theo ông Mỹ: "Giá thành heo chỉ khoảng 40.000 - 42.000 đồng là quá hợp lý. Nếu từ 75.000 đồng/kg heo hơi xuất tại chuồng và qua các khâu trung gian, đến lò mổ rồi phân phối đến thị trường, giá sau cùng đến tay người tiêu dùng từ 140.000 - 160.000 đồng/kg là quá đắt".
Ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho hay, nếu Chính phủ muốn thực sự kiểm soát và không cho tăng giá quá mức mặt hàng này thì phải đề xuất Ủy ban Thường vụ Quốc hội sớm đưa mặt hàng thịt heo vào mặt hàng bình ổn giá.
Có như vậy, các cơ quan quản lý mới đủ công cụ mạnh để kiểm soát giá mặt hàng thịt heo như yêu cầu doanh nghiệp kê khai giá, áp giá trần. Khi đã thừa hoặc đủ nguồn cung, giá thịt heo sẽ tự khắc giảm.
