Điều gì xảy ra khi đông lạnh thực phẩm?
Khi làm đông thực phẩm, các tinh thể băng hình thành trong miếng thịt, miếng cá hay rau trái. Các tinh thể này sẽ phá vỡ cấu trúc tế bào của một số loại vi khuẩn, và tiêu diệt chúng. Tuy nhiên, một số vi khuẩn có lớp màng dày và không bị ảnh hưởng, quá trình làm lạnh chỉ làm chậm sự tăng trưởng của chúng. Những con vi khuẩn này sẽ ở trạng thái “ngủ đông”.
Điều gì xảy ra trong quá trình rã đông?
Khi rã đông thực phẩm, những con vi khuẩn còn sống sót có nhiều điều kiện thuận lợi cho sự phát triển nhanh chóng. Nhiệt độ tăng lên mức phù hợp cho sự sinh sôi, nảy nở. Nhiều chất dinh dưỡng cho sự phát triển của chúng vì số lượng vi khuẩn đã giảm trong quá trình làm đông và ít sự cạnh tranh hơn. Thời gian đủ lâu cho sự sinh trưởng mạnh mẽ vì để rã đông toàn bộ phần bên ngoài và bên trong thực phẩm cần nhiều thời gian.
Quá trình sinh sôi, nảy nở này càng thuận lợi khi rã đông ở nhiệt độ thường hay ví dụ chỉ nấu nhanh ở nhiệt độ không quá cao thực phẩm sau rã đông.
Điều gì sẽ xảy ra khi làm đông thực phẩm đã rã đông?
Quá trình làm lạnh trong loại tủ đông có ở các gia đình là chậm: vi khuẩn sẽ có thời gian để sinh sôi nảy nở trong vài giờ trước khi thực phẩm – đặc biệt là phần ruột bên trong thực phẩm – được làm lạnh lại đủ để hạn chế sự tăng trưởng của chúng. Khi làm đông thực phẩm, các tinh thể băng hình thành trong miếng thịt, miếng cá hay rau trái. Các tinh thể này sẽ phá vỡ cấu trúc tế bào của một số loại vi khuẩn, và tiêu diệt chúng.
Tuy nhiên, một số vi khuẩn có lớp màng dày và không bị ảnh hưởng, quá trình làm lạnh chỉ làm chậm sự tăng trưởng của chúng. Những con vi khuẩn này sẽ ở trạng thái “ngủ đông”.
Vậy tại sao không nên làm đông lại thực phẩm đã rã đông?
Bạn không nên làm việc này là quá trình rã đông và làm đông lặp đi lặp lại sẽ biến đổi cấu trúc, vi khuẩn 'ngủ đông' khi tiếp xúc với nhiệt độ phòng sẽ tiếp tục tan ra và phát triển nhiều hơn nữa, làm cho hương vị các loại thực phẩm của ta không còn ngon lành nữa.
Lấy ví dụ một con vi khuẩn có khả năng sinh đôi sau mỗi 20 phút. Nó trải qua 2 giờ ở nhiệt độ phòng (trong lúc rã đông) và thêm 2 giờ để được hoàn toàn đông lạnh một lần nữa, tổng cộng là 4 giờ = 12 lần khoảng thời gian 20 phút.
Nếu quá trình làm đông đã tiêu diệt được vô số vi khuẩn, nhưng vẫn còn sót lại 100 con “ngủ đông” thì trải qua việc rã đông và làm đông lại này, số lượng đã nhân lên thành 410.000 con. Và con số này sẽ còn tiếp tăng mạnh nếu quá trình làm đông/rã đông/làm đông diễn ra nhiều lần.
Đến lúc nấu ăn, thì sẽ không thể tiêu diệt hết số vi khuẩn này và chúng ở đấy để gây hại cho sức khỏe của bạn. Vì vậy không nên làm đông lại thực phẩm đã rã đông.
Một vài lưu ý cho bạn
Sản phẩm rã đông trong ngăn mát tủ lạnh có thể để được tới 3 – 5 ngày trước khi chế biến vì vậy nếu chưa thể chế biến ngay bạn vẫn có thể sử dụng chúng đến hôm sau mà không sợ lãng phí. Không nên rã đông ở môi trường không khí vì dễ bị vi khuẩn xâm hại. Thời gian rã đông bằng phương pháp này cũng lâu hơn rất nhiều.
Nhiều bạn vì vội vã thích sử dụng lò vi sóng để rã đông, tuy nhiên cách làm này sẽ khiến đồ ăn bị chín bên ngoài, mất độ thơm ngon. Nếu phải dùng đến cách này, bạn nên chế biến ngay sau khi lấy ở lò ra. Nếu đã rã đông đồ ăn, tốt nhất bạn không nên cho chúng tái đông trong tủ lạnh vì rất dễ sinh ra các vi khuẩn có hại cho cơ thể.