Dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương và phụ cấp đặc thù cho nhà giáo do Bộ GD&ĐT đề xuất đang thu hút sự quan tâm lớn của dư luận. Theo dự thảo, giáo viên mầm non công lập được hưởng hệ số 1,25; giáo viên phổ thông 1,15; giáo viên dạy học sinh khuyết tật, hòa nhập hoặc trường nội trú có hệ số 1,2 - 1,3. Với mức tính mới này, thu nhập của một số giáo viên có thể đạt gần 19 triệu đồng mỗi tháng, chưa kể các khoản phụ cấp khác. Bộ GD&ĐT ước tính, tổng ngân sách phát sinh để chi trả hệ số lương đặc thù là khoảng 1.652 tỷ đồng mỗi tháng, trong đó phần lớn dành cho giáo viên mầm non và phổ thông - nhóm chiếm gần 90% tổng biên chế toàn ngành.
Đây là con số không nhỏ, nhưng là khoản đầu tư xứng đáng cho tương lai. Trong nhiều năm qua, đội ngũ giáo viên, đặc biệt ở bậc mầm non và vùng sâu vùng xa, là những người chịu nhiều thiệt thòi nhất. Đồng lương thấp khiến họ phải chật vật mưu sinh, nhiều người buộc phải làm thêm hoặc rời bỏ nghề. Chính sách tiền lương mới được kỳ vọng sẽ giúp họ “an cư”, bớt nỗi lo cơm áo, để có thể toàn tâm toàn ý với nghề dạy học, một nghề đòi hỏi sự kiên nhẫn, tận tụy và tình yêu thương.
Việc điều chỉnh lương lần này không chỉ là cải thiện thu nhập, mà còn là sự ghi nhận muộn màng nhưng cần thiết của Nhà nước đối với những người đang gánh trọng trách nuôi dưỡng và đào tạo thế hệ tương lai. Khi giáo viên được trả công tương xứng, xã hội cũng gửi đi thông điệp mạnh mẽ: nghề dạy học là nghề cao quý, và công sức của người thầy xứng đáng được đền đáp bằng sự tôn trọng và đãi ngộ thực chất.
Tuy nhiên, cần nhìn nhận thẳng thắn rằng, tăng lương chỉ là điều kiện cần, không phải điều kiện đủ để nâng cao chất lượng giáo dục. Tiền lương cao chưa chắc tạo ra giáo viên giỏi, nếu môi trường làm việc vẫn nặng hành chính, nếu người thầy vẫn phải chạy theo sổ sách, báo cáo, thi đua hình thức. Khi thời gian, năng lượng và trí tuệ của giáo viên bị tiêu hao cho những công việc ngoài chuyên môn, thì đam mê, sáng tạo của người thầy khó mà được khơi dậy.
Một chính sách tốt chỉ thật sự có giá trị khi đi kèm cơ chế thực thi công bằng, minh bạch và bền vững. 1.652 tỷ đồng mỗi tháng là một khoản chi lớn đối với ngân sách Nhà nước, đặc biệt trong bối cảnh nhiều địa phương còn khó khăn về nguồn chi thường xuyên. Nếu không có kế hoạch tài chính ổn định và cơ chế phân bổ hợp lý, chính sách tăng lương có nguy cơ gặp trục trặc hoặc thiếu đồng bộ khi đi vào thực tế.
Bên cạnh yếu tố vật chất, điều giáo viên cần hơn là một môi trường làm việc nhân văn và tôn trọng chuyên môn. Họ cần được tự do sáng tạo trong giảng dạy, được bảo vệ khỏi những áp lực từ phụ huynh và bệnh thành tích của ngành giáo dục. Khi đó, tăng lương mới mang ý nghĩa trọn vẹn, vừa là phần thưởng xứng đáng, vừa là động lực để thầy cô cống hiến nhiều hơn.
Chính sách tăng lương cho giáo viên là một tín hiệu đáng mừng, thể hiện nỗ lực cải thiện vị thế của nghề giáo trong xã hội. Nhưng cần song hành với cải cách toàn diện, từ cách tuyển dụng, đánh giá, đào tạo giáo viên đến việc giảm tải hành chính và tăng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục.
Và, để nền giáo dục Việt Nam phát triển bền vững, điều cốt yếu là cần một cuộc cải cách toàn diện, tạo nền tảng vững chắc cho sự đổi thay lâu dài.
