Sự thật phía sau chiến dịch diệt tour 0 đồng tại Quảng Ninh: Bài 3: Đúng hay sai?

Để ngăn chặn những tác động tiêu cực của tour giá rẻ, ngày 6/11/2011, Hiệp hội Du lịch Quảng Ninh đã ra Quyết định thành lập câu lạc bộ 849 Móng Cái với 15 thành viên. Sau đó, chuyển đổi thành Câu lạc bộ Lữ hành Móng Cái tồn tại cho đến ngày nay với hơn 20 DN. Tuy nhiên, mô hình này hoạt động chưa thực sự hiệu quả. Theo Công văn số 33/TTr, ngày 19/3/2012 của Thanh tra Bộ VHTT&DL về việc báo cáo kết quả đợt kiểm tra các DN lữ hành đón khách du lịch qua cửa khẩu Móng Cái viết rõ: “Nhìn chung, hiệu quả từ hoạt động kinh doanh lữ hành đối với thị trường khách du lịch Trung Quốc không cao. DN Việt Nam chưa phát huy được vai trò làm chủ trong quan hệ với đối tác Trung Quốc, vẫn bị đối tác ép giá”. Cũng theo văn bản này, đơn vị có giá tour trọn gói cao nhất chỉ đạt 70% mức giá sàn do câu lạc bộ đưa ra. Đặc biệt, không có đơn vị nào thực hiện được việc tăng giá tour theo như mức giá do câu lạc bộ đề ra.

Điều đáng nói là, dù vẫn vô tư phạm luật, nhưng câu lạc bộ này lại đưa ra vấn đề phân bổ hạng ngạch, khiến một số công ty không tham gia rất bức xúc vì không được đón khách Trung Quốc. Về vấn đề này, ông Trịnh Đăng Thanh – Phó Giám đốc Sở Du lịch Quảng Ninh cho biết: Thực tiễn hoạt động của du lịch rất khác các DN kinh doanh khác. Các công ty lữ hành phải xác định con người đi theo các công ty lữ hành là một hàng hóa rất đặc biệt. Cho nên, các cơ chế để làm sao ứng xử với chủ thể đặc biệt này cũng phải có những quy định mang tính chất đặc thù.

Quảng Ninh có gần 50 công ty lữ hành, khi họ hạ giá, đương nhiên chất lượng dịch vụ kém, nên phải quy định các DN này phải tham gia các câu lạc bộ. Chúng tôi muốn thông qua các câu lạc bộ để các công ty tự thỏa thuận, đàm phán, bảo ban nhau trên cơ sở của pháp luật. Vừa qua, Quảng Ninh thành lập một số mô hình, có mô hình thành công, cũng có mô hình chưa thành công.

“Sắp tới, tỉnh Quảng Ninh mong muốn các cơ quan T.Ư tạo điều kiện cho chúng tôi được quyết định các DN tham gia đón khách qua cửa khẩu Móng Cái bằng hộ chiếu. Bởi, khi Quảng Ninh được quyết định lựa chọn thì các hoạt động của DN mới đi vào trật tự. Chúng ta thấy di căn của việc đón khách tại cửa khẩu Móng Cái đang gây ra nhiều bức xúc trong xã hội và khó khăn trong công tác quản lý Nhà nước. Tôi đồng ý các quy định của Luật Du lịch cần phải tuân thủ nhưng cũng có những cái cần cơ chế đặc thù thì mới quản lý được” - ông Thanh bày tỏ. Lập luận này của ông Trịnh Đăng Thanh bị giới chuyên môn đánh giá là chưa thỏa đáng. Các cơ quan quản lý ngành du lịch vì thấy khó quản nên cấm đoán, tiêu diệt DN.

Mặt khác, điều này cũng cho thấy sự yếu kém của cơ quan quản lý Nhà nước, bởi, từ rất nhiều năm nay, các cơ quan chức năng của Quảng Ninh không kiểm soát những vấn đề ở gốc như giá cả, chất lượng hàng hóa sản phẩm. Về vấn đề này, ông Thanh cho biết: Quảng Ninh đã có Ban chỉ đạo 389, trong đó các ngành cũng tham gia quyết liệt để xử lý việc này. Chúng tôi đã xử lý DN Ngôi nhà mơ ước trên 500 triệu đồng và gần đây xử tiếp một điểm bán hàng cho khách Trung Quốc trên 400 triệu đồng. Như vậy, việc tỉnh Quảng Ninh vào cuộc là có từ trước. Hiện tượng vừa rồi xảy ra là hiện tượng lạ và xuất hiện khá ồn ào nên Quảng Ninh lấy điểm nhấn đó để xử lý quyết liệt hơn. Mặt khác, thường nhật các cơ quan chức năng cũng đã kiểm soát đúng phạm vi và quyền hạn của họ. Thực tiễn cuộc sống luôn luôn có những biến động và bất ngờ dù cho các cơ quan quản lý Nhà nước đã có những kế hoạch chủ động.

Đánh giá một cách khách quan, một mặt, chiến dịch chấn chỉnh hoạt động “Tour 0 đồng” của Quảng Ninh thời gian qua thể hiện sự kiên quyết làm sạch môi trường du lịch. Tuy nhiên, lượng khách Trung Quốc chiếm thị phần lớn trong tổng lượng khách nước ngoài vào Việt Nam, nếu khó khăn, họ sẽ chuyển sang thị trường khác. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến chỉ tiêu đón khách quốc tế của tỉnh Quảng Ninh nói riêng và Việt Nam nói chung. Chiến dịch diệt tour 0 đồng cần phải có những biện pháp đúng đắn, nhằm đảm bảo lợi ích chung cho đất nước và tạo lực để phát triển ngành du lịch. Tránh tình trạng khó quản thì cấm đoán, thực hiện máy móc giống như chuyện “đánh chuột vỡ bình”.

(Còn nữa)