Nghề làm tôm khô Cà Mau: Đưa di sản tiền nhân vào phát triển kinh tế

Trước kia, nghề làm tôm khô chủ yếu từ khai thác con tôm trong môi trường tự nhiên. Sau đó, nghề này sử dụng nguồn nguyên liệu chủ yếu từ nuôi tôm trong vuông, ao, bể lót bạt hay bằng nhiều hình thức như nuôi thâm canh, quảng canh, quảng canh cải tiến... Đến nay, nghề làm tôm khô phát triển mạnh ở các địa phương trong tỉnh, nhất là ở các khóm, ấp ven sông biển của tỉnh Cà Mau. Nghề đã thu hút và tạo việc làm cho hàng ngàn lao động, mỗi năm cung cấp cho thị trường khoảng 50 tấn, trong đó có hàng chục tấn sản phẩm giá trị cao.

Giữ nghề để phát triển

Trong sản lượng tôm nuôi hàng năm, mặt hàng tôm sú chiếm chủ yếu, số còn lại một số ít là tôm đất, tôm bạc và tôm thẻ chân trắng. Muốn làm được món tôm khô ngon, người làm khô thường chọn tôm tươi, còn sống. Tôm khô được làm từ nhiều loại tôm khác nhau như tôm biển, tôm sú, tôm đất... Tuy nhiên, đối với thói quen người tiêu dùng, thì tôm khô được làm từ tôm đất được cho là ngon nhất vì thịt tôm chắc, vị ngọt và mềm hơn các loại tôm khác.

Trao đổi với phóng viên, bà Trương Kim Loan - chủ cơ sở Giang Loan ở xã Tam Giang Tây, huyện Ngọc Hiển cho biết, người Cà Mau ai cũng có thể làm tôm khô. Nhưng để đúng theo cách truyền thồng thì rất kỳ công. Theo bà, tôm nguyên liệu sau khi đánh bắt hoặc thu mua đem về mang đi rửa sạch rồi luộc với nước muối vừa đủ độ mặn (không được luộc nước ngọt) cho vừa chín tới rồi vớt ra để ráo nước. Sau đó đem phơi khô hoặc sấy khô theo cách thủ công hoặc bằng lò sấy trong dây chuyền công nghệ.

Khi tôm đạt độ khô vừa đủ sẽ được tách vỏ bỏ đầu để lấy phần thịt. Hiện nay ở Cà Mau đã có thêm loại sản phẩm mới, là tôm khô để nguyên con cả vỏ và đầu (tôm bóc vỏ khi ăn). Cuối cùng thành phẩm tôm khô được phân loại và đóng gói. Trong các công đoạn nói trên, luộc chín và phơi hoặc sấy khô rất quan trọng, quyết định chất lượng và giá trị của thành phẩm làm ra.

“Nếu tôm không được luộc chín tới, tôm sẽ mau bị hư, mốc không thơm mùi đặc trưng, còn luộc quá chín tôm sẽ mất độ ngọt, độ dai không ngon. Phơi hoặc sấy không đạt đủ độ khô, tôm dễ bị hư, mốc. Còn phơi hoặc sấy khô quá thì tôm sẽ bị cứng dòn, dễ vỡ nát, bạc màu giá trị kinh tế sẽ bị giảm…” – bà Loan nói.

Chia sẻ với báo Kinh tế và Đô thị, ông Phạm Chí Công, Bí thư xã Tam Giang Tây huyện Ngọc Hiển cho biết: " Nghề làm tôm khô ở đây đã có từ lâu đời, hiện nay xã đang hỗ trợ nhiều hộ dân giữ nghề với cách làm bằng kỹ thuật hiện đại, qua đó đã tạo việc làm cho hàng trăm lao động địa phương. Nghề này đã góp phần không nhỏ vào công cuộc xây dựng nông thôn mới của xã."

Cà Mau đang phát triển thương hiệu nghề làm tôm khô, dự kiến mỗi năm cung cấp cho thị trường ít nhất 50 tấn sản phẩm. Ngoài bảo tồn làng nghề truyền thống, còn giải quyết công ăn việc làm cho hàng ngàn người dân.

"Cà Mau có nhiều sản vật, làng nghề độc đáo có từ hàng trăm năm qua như: tôm, cua, cá khô, mật ong... mang trong mình sứ mệnh lịch sử văn hóa, ẩm thực của con người Cà Mau nghĩa tình. Cũng như con cua và nghề làm cua Cà Mau, con tôm và nghề làm tôm khô ở Cà Mau là một di sản tiền nhân đã gửi gắm lại cho con cháu. Hôm nay, những nghề đó đã và đang giúp những người con Cà Mau ngày càng no ấm, quê hương thêm giàu đẹp. Vậy nên, nghề làm tôm khô ở Cà Mau từ lâu đã là một di sản phi vật thể quý giá" - Ông Trần Hiếu Hùng, Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Cà Mau nói.