Taxi truyền thống: Đổi thay hay lụi tàn?

Đứng trước áp lực phải đổi thay hoặc chấp nhận sụp đổ và biến mất khỏi thị trường, taxi truyền thống cần hơn bao giờ hết một đầu tàu đúng nghĩa, có thể dẫn dắt họ đi đúng hướng để tồn tại và phát triển bền vững.

Gánh nặng đua đường trường

Sau Grab, đến lượt Uber vừa được Bộ GTVT chấp thuận cho thí điểm Đề án ứng dụng công nghệ, sử dụng hợp đồng điện tử trong vận chuyển hành khách tại một số TP lớn. Mặc dù các xe của Grab và Uber, trên giấy tờ đều là “xe hợp đồng” nhưng ai cũng biết, thực chất lực lượng này hoạt động như xe taxi. Điều đáng nói là, từ trước khi Grab và Uber được cấp phép thí điểm, số lượng xe đầu quân cho 2 ứng dụng này đã tăng chóng mặt từng ngày; thị phần của taxi truyền thống dần dần bị thu hẹp. Chuyên gia giao thông Nguyễn Mạnh Thắng nhận định: “Nói ví von thì việc cấp phép thí điểm chỉ như chiếu đèn để hai gã khổng lồ bước ra từ bóng tối mà thôi. Giai đoạn chưa được cấp phép thì họ vẫn “thí điểm”, vẫn lớn mạnh từng ngày”.

Taxi đón khách trên đường Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân. Ảnh: Phạm Hùng

Thực tế cho thấy, sở dĩ Grab, Uber có khả năng nhanh chóng trở thành cơn bão, tàn phá thị trường taxi truyền thống là bởi họ có quá nhiều lợi thế cạnh tranh. Trong cuộc đua giành giật thị phần, taxi công nghệ giống như một người chạy sau nhưng chẳng phải mang vác gì; còn taxi truyền thống, dù đi trước nhưng lại gánh quá nặng. Với hàng loạt các khoản thuế phí phải nộp, thị trường bị bó buộc cục bộ bởi những khu vực cấm lưu thông theo giờ, giới hạn về số lượng... Taxi truyền thống dần dần đuối sức và tụt lại phía sau.

Điều dễ nhận thấy là cơ chế quản lý còn nhiều bất cập. Trong khi các quy định về kinh doanh đang ngày càng được siết chặt hơn với taxi truyền thống thì lỗ hổng để Grab, Uber tràn qua lại gần như không được để ý đến suốt thời gian qua. Ngay cả việc chấp thuận cho 2 hãng taxi công nghệ này thí điểm Đề án cũng chỉ là giải pháp cho một sự đã rồi, “không cấm được thì cấp phép để quản lý”. Đại diện một hãng taxi tại Hà Nội chua chát nói: “Nếu Uber, Grab ngay từ đầu cũng phải chịu sự quản lý về số lượng, khu vực hoạt động và nộp các loại thuế phí như chúng tôi thì không bao giờ họ có thể là đối thủ cạnh tranh xứng tầm”.

Hệ lụy của chậm thay đổi

Công bằng mà nói, taxi truyền thống đã thể hiện sự yếu đuối, lạc hậu và thậm chí là phản ứng tiêu cực với những khó khăn gặp phải khi thị trường bị xáo trộn. Chuyên gia giao thông Đặng Chí Nga đặt câu hỏi: “Ngay khi Grab, Uber mới xuất hiện, các hãng taxi truyền thống đã làm gì ngoài việc lớn tiếng đòi hỏi cơ quan quản lý phải triệt tiêu loại hình này”. Ứng dụng công nghệ hiện đại vào mọi mặt của đời sống xã hội là một xu thế tất yếu, cạnh tranh cũng là một đặc tính cơ bản của kinh tế thị trường. Nhiều năm qua, đối diện với thực trạng mất dần thị trường nhưng các hãng taxi truyền thống lại chuyển mình quá chậm, chậm từ trong nhận thức cho đến hành động, và hệ quả tất yếu là bị bỏ lại sau trong cuộc đua sống còn.

Đại đa số hành khách của loại hình taxi là những người trong độ tuổi lao động, dễ dàng tiếp thu tiến bộ khoa học. Được trang bị một chiếc điện thoại thông minh, cài đặt một phần mềm, đặt xe nhanh chóng, giá thành rẻ hơn, chất lượng phục vụ tốt hơn thì tất yếu hành khách sẽ lựa chọn Grab và Uber hơn là taxi truyền thống vừa đắt vừa thiếu vệ sinh. Cơ quan quản lý Nhà nước có trách nhiệm giữ gìn sự cân bằng, lành mạnh của thị trường, nhưng họ không thể làm thay taxi truyền thống việc giữ vững thị phần chỉ bằng những mệnh lệnh hành chính.