Ngày 16/6, tại TP. Hồ Chí Minh Bộ Khoa học và công nghệ (KH&CN) phối hợp với Hiệp hội Nhãn hiệu quốc tế (INTA) tổ chức hội thảo “Bảo hộ nhãn hiệu nổi tiếng, nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp và giải pháp”.
Tại hội thảo, các chuyên gia, đại diện các ban, ngành đã cùng nhau tháo gỡ những vướng mắc mang tên “công nhận nhãn hiệu nổi tiếng” mà nhiều doanh nghiệp đang trăn trở.
 |
| Đại biểu tham dự hội thảo. |
Doanh nghiệp lo lắng cho thương hiệu
Việc bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu nổi tiếng là nhu cầu, quyền lợi và mong muốn của các doanh nghiệp lớn. Tuy nhiên, trong suốt 10 năm qua, kể từ khi Luật Sở hữu trí tuệ ra đời, vẫn chưa có bất cứ nhãn hiệu nào chính thức được công nhận và đưa vào danh mục nhãn hiệu nổi tiếng. Một số doanh nghiệp lớn tại Việt Nam cũng gặp không ít khó khăn trong việc được công nhận nhãn hiệu nổi tiếng dù thực tế họ đã rất nổi tiếng với người tiêu dùng.
Cụ thể, Vinamilk là nhãn hiệu sữa khá quen thuộc với người Việt Nam nhưng vì một số vướng mắc của Luật Sở hữu trí tuệ nên dù doanh nghiệp này đã có đầy đủ hồ sơ cần thiết nhưng vẫn chưa được công nhận là nhãn hiệu nổi tiếng.
TS. Lê Nam Giang, đại diện theo ủy quyền của Vinamilk chia sẻ: “Vinamilk bây giờ đã đáp ứng đủ các tiêu chí để được công nhận là nhãn hiệu nổi tiếng và đang rất mong muốn được công nhận điều mà lẽ ra Vinamilk phải có. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa được. Nguyên nhân là do những vướng mắc từ pháp luật.
Trong Luật Sở hữu trí tuệ hiện nay, chưa có những quy định cụ thể về việc những chủ thể như Vinamilk được chủ động nộp đơn xin công nhận nhãn hiệu nổi tiếng. Mà nếu Vinamilk có yêu cầu được công nhận nhãn hiệu nổi tiếng thì bản thân Cục Sở hữu trí tuệ cũng sẽ lúng túng vì luật không có một quy trình cụ thể nào để xem xét nhãn hiệu nổi tiếng.
Một khó khăn nữa cho cả doanh nghiệp và cơ quan chức năng là tại Điều 75 của Luật Sở hữu trí tuệ, trong tất cả những tiêu chí được nêu ra, luật không cho biết tiêu chí nào là bắt buộc, tiêu chí nào không bắt buộc hay có bắt buộc tất cả hay không”.
Theo chia sẻ của doanh nghiệp, ngoài chất lượng sản phẩm, sự phát triển bền vững và đóng góp cho xã hội, doanh nghiệp còn tốn chi phí lên đến hàng trăm tỉ đồng trong việc quảng cáo, xây dựng thương hiệu. Tuy nhiên, vì chưa được công nhận nhãn hiệu nổi tiếng nên các doanh nghiệp này vẫn chưa được một hành lang bảo hộ rộng rãi, đúng mực và thường xuyên bị nhái thương hiệu.
Ông Phan Minh Nhựt, đại diện theo ủy quyền của hãng Nike tại Việt Nam thông tin, mỗi năm đơn vị này phát hiện hàng trăm vụ hàng nhái. "Bước ra đường là thấy ngay hàng giả, nhái thương hiệu Nike. Thế nhưng, để chứng minh đó là hàng nhái để yêu cầu các cơ quan chức năng xử lý thì gặp nhiều khó khăn vì thủ tục rườm rà, phức tạp".
Theo ông Nguyễn Văn Kỷ, Tổng Giám đốc, người sáng lập thương hiệu Vinacafe, hiện Vinacafe đang hoàn tất hồ sơ khởi kiện 1 công ty phân bón sử dụng tên Vinacafe cho sản phẩm của họ. Tuy nhiên, sẽ có nhiều khó khăn vì tên thương hiệu giống nhau nhưng 2 sản phẩm này thuộc 2 nhóm ngành khác nhau.
“Vinacafe cũng như những doanh nghiệp có mặt tại hội thảo rất mong mỏi được quyền bảo hộ nhãn hiệu nổi tiếng. Nếu được công nhận rồi thì chúng tôi sẽ có nhiều quyền lợi hơn, cũng sẽ không có trường hợp trùng nhãn hiệu nhưng khác nhóm ngành nghề như vụ việc hiện tại. Lúc đó, tên Vinacafe sẽ được bảo hộ rộng hơn ở các ngành nghề và chúng tôi sẽ vô cùng an tâm”, ông Kỷ chia sẻ.
Cũng theo ông Kỷ, Vinacafe đang gặp khó khăn trong việc được công nhận nhãn hiệu nổi tiếng vì thủ tục pháp lý. Bởi, pháp luật hiện chỉ có những khái niệm về nhãn hiệu nổi tiếng, tiêu chí của nhãn hiệu nổi tiếng nhưng chưa có những quy định, hướng dẫn cụ thể nên doanh nghiệp vẫn còn lúng túng.
 |
| Nhiều nhãn hiệu nổi tiếng vẫn gặp khó khăn... |
Các chuyên gia nói gì?
Các chuyên gia, đại diện các đơn vị có mặt tại hội thảo cho rằng Luật Sở hữu trí tuệ hiện tại không chỉ gây khó khăn cho doanh nghiệp mà cả cơ quan chức năng trong quá trình giải quyết nên cần có sự điều chỉnh trong thời gian tới.
Trước những khó khăn, tồn tại các doanh nghiệp cũng như cơ quan chức năng liên quan đang gặp phải, ông Lê Ngọc Lâm, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ cho biết: “Hiện nay, hệ thống Luật Sở hữu trí tuệ đang được chúng tôi rà soát để xem độ vênh giữa quy định quốc gia và những cam kết khi Việt Nam hội nhập với thế giới, mà đặc biệt là TPP. Những ý kiến phù hợp được ghi nhận hôm nay chắc chắn sẽ được đưa vào hệ thống Luật Sở hữu trí tuệ sắp tới đây. Ngay bây giờ còn gặp nhiều khó khăn nhưng chúng ta hy vọng sẽ vượt qua khi sửa đổi Luật. Lúc đó chắc chắn quyền bảo hộ nhãn hiệu nổi tiếng cũng được vận hành”.
Theo ông Lâm, bên cạnh sự bảo vệ của pháp luật, các chủ sở hữu nhãn hiệu cũng cần phải chủ động tự bảo vệ mình như: Giám sát các hoạt động đăng ký để hủy bỏ hiệu lực của các nhãn hiệu trùng với nhãn hiệu đã đăng ký; phối hợp với cơ quan chức năng cung cấp đầy đủ những thông tin chứng minh quyền sở hữu trí tuệ khi cần thiết...
Bà Nguyễn Minh Hương, đại diện BMW Group dẫn chứng thêm, có đơn vị còn sản xuất phụ tùng ôtô giả nhãn hiệu BMW để xuất khẩu ra nước ngoài mà cũng không bị xử lý.
Đại tá Hoàng Văn Trực - Phó cục trưởng Cục Cảnh sát kinh tế, Phó chánh Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo 389 Quốc gia - thừa nhận việc xử lý vi phạm về sở hữu trí tuệ, hàng giả, hàng nhái hiện nay chưa triệt để là do quy định của pháp luật còn chung chung, rối rắm. "Thực tế thì cứ 7 vụ hàng giả mới xử lý được một vụ thành công, bởi để đủ căn cứ xử lý là rất nhiêu khê và khó khăn", ông Trực cho biết.
Cũng theo Tiến sĩ Nguyễn Như Quỳnh Phó Chánh thanh tra Bộ KH&CN, hiện cơ quan này cũng đã phối hợp với Hiệp hội nhãn hiệu hàng hoá quốc tế - INTA thực hiện dự án "Nhãn hiệu nổi tiếng" từ năm 2015-2017. Mục tiêu là nghiên cứu, đánh giá, thu thập, tổng hợp thông tin, ý kiến từ nhiều cơ quan, các đại diện sở hữu công nghiệp và khối các doanh nghiệp tư nhân về những vướng mắc trong việc thi hành các quy định pháp luật liên quan tới việc công nhận, bảo hộ và thực thi quyền đối với nhãn hiệu nổi tiếng
"Từ đó, sẽ đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật Việt Nam hiện hành về nhãn hiệu nổi tiếng phù hợp thực tiễn, góp phần tháo gỡ những vướng mắc, nâng cao hiệu quả bảo hộ và thực thi quyền đối với nhãn hiệu nổi tiếng tại Việt Nam", TS. Nguyễn Như Quỳnh cho biết.
