Theo thống kê dư nợ cho vay của Ngân hàng CB vào năm 2013 có đóng dấu mộc và chữ ký của các cán bộ cấp cao thời điểm đó là ông Phan Thanh Mai, Phạm Văn Thường, Lê Hoàng Minh, có 3 nhóm danh mục tài sản Công ty cổ phần Đầu tư Phương Trang (Phương Trang) và đối tác thế chấp tại ngân hàng này.
Cụ thể, 39 danh mục tài sản là khế ước đất tại Đà Nẵng (quận Sơn Trà, Liên Chiểu), TP HCM (quận 1, 2, 3, 7, Thủ Đức), Long An, Bình Định và Quảng Nam, được xác định giá 10.661 tỷ đồng. Nhóm tài sản thế chấp là ôtô ghi nhận 211 chiếc, giá trị 239 tỷ đồng. Danh mục tài sản thế chấp cuối cùng trong hồ sơ này là trái phiếu của các dự án tại TP HCM trị hơn 3.335 tỷ. Như vậy, theo hồ sơ xử lý thu hồi nợ của Ngân hàng CB thực hiện năm 2013, tổng giá trị tài sản thế chấp của Phương Trang ước tính 14.236 tỷ đồng, số tiền vay đảm bảo là 9.437 tỷ đồng.
Tuy nhiên, trong các hồ sơ làm việc giữa Ngân hàng CB và doanh nghiệp, Phương Trang một mực khẳng định chỉ được giải ngân và nhận khoản tiền vay là 3.436 tỷ đồng trên tổng số ghi nợ là 9.437 tỷ đồng. Theo đơn thư cầu cứu của Phương Trang gửi lên Chính phủ liên tục từ năm 2012 đến năm 2014, Phương Trang tố Ngân hàng Đại Tín (tên trước đây của Ngân hàng CB) đã không giải ngân hợp đồng mua bán trái phiếu, hợp đồng vay và gian dối ghi dư nợ đối với hợp đồng đã tất toán cho doanh nghiệp. Công ty này cũng tố cáo ngân hàng chiếm giữ trái phép tài sản thế chấp của mình.
Mới đây nhất, CB có công văn gửi cho Phương Trang bàn về hướng xử lý nợ. Công văn ghi rõ, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước yêu cầu kiểm tra các tài sản đảm bảo của Phương Trang và các đối tác thành viên có bị kê biên hay không? Nếu không thuộc diện bị kê biên thì chủ động xử lý dần tài sản, cụ thể là hơn 200 ôtô.
Ngày 13/6, Tổng giám đốc Công ty Phương Trang, Phạm Đăng Quan cho biết: “Dù 211 ôtô bị Ngân hàng CB giam lỏng 4 năm nay đã gỉ sét và thành sắt vụn nhưng chúng tôi vẫn chấp thuận phương án hoán đổi bằng sổ tiết kiệm”.
 |
| Hơn 200 chiếc xe của Phương Trang bị "giam lỏng" từ 2012 đã bị hư hỏng. |
Theo ông Quan, sở dĩ doanh nghiệp chấp nhận nộp tiền để xử lý những ôtô đang trong tình trạng phế liệu vì muốn tạo tiền đề làm cơ sở thu hồi dần khối tài sản đang bị giam lỏng về. Hiện nay, trong tổng số 14.500 tỷ đồng tài sản Phương Trang thế chấp tại CB (được định giá tại thời điểm vay vốn), chỉ có khoảng 200 tỷ đồng là ôtô các loại, còn lại là các quyền sử dụng đất (có sổ đỏ) và trái phiếu (dự án bất động sản) chiếm đến 98% giá trị tài sản.
Ông Quan giải thích, Phương Trang mong muốn khối tài sản của mình ngày càng tăng trưởng về quy mô và giá trị nên doanh nghiệp mới chọn phương án thế chấp để vay vốn làm ăn. Tuy nhiên, bên cạnh việc bị kê khống các khoản vay, các tài sản bị giam lỏng trong 4 năm qua đã khiến doanh nghiệp gần như "cụt mất một cánh tay". Ôtô đã thành sắt vụn và các khu đất cỏ hoang mọc đầy, không thể đầu tư xây dựng, khai thác, sang nhượng gì được. “Tôi hy vọng cuộc họp ngày 14/6 có thể gút được phương án giải chấp lần lượt các tài sản để doanh nghiệp giảm bớt những thiệt hại”, ông Quan nói.
Trong khi đó, một lãnh đạo cấp cao của Ngân hàng CB cho biết: "Từ khi ban lãnh đạo mới tiếp nhận ngân hàng, CB chỉ tiến hành kiểm tra, hạch toán chủ yếu dựa trên sổ sách, còn tài sản đảm bảo thì Phương Trang vẫn sử dụng bình thường, chúng tôi không quản lý".
Vị này cho hay, về giá trị tài sản đảm bảo, việc định giá không quan trọng bằng việc hai bên hợp tác cùng tìm cách xử lý nợ (trả tiền mặt). Bởi định giá chỉ mang tính tương đối, có thể biến động qua từng giai đoạn, mặt khác, cũng rất khó để thanh lý được. "Đây là nhóm nợ khá phức tạp, cần phải có sự vào cuộc và hỗ trợ từ phía cơ quan Nhà nước chứ bản thân ngân hàng khó xử lý được", vị lãnh đạo này nói.
Tuy nhiên, có một điểm mâu thuẫn về quyền tài sản đã tồn tại nhiều năm trong vụ tranh chấp này. Đó là Phương Trang khẳng định không thể khai thác các tài sản đang thế chấp và bị giam lỏng tại CB, nhưng lãnh đạo ngân hàng lại tuyên bố doanh nghiệp vẫn sử dụng bình thường. Cụ thể là các quyền sử dụng đất của doanh nghiệp và những đối tác đang bị phong toả từ năm 2013 đến nay. Ngân hàng Đại Tín (tên cũ của CB) đã gửi công văn cho nhiều nơi khẳng định các bất động sản của doanh nghiệp đang là tài sản thế chấp của ngân hàng. Mọi hoạt động làm thay đổi mục đích sử dụng, thay đổi hiện trạng, đầu tư thêm vào tài sản mà không có sự đồng ý của ngân hàng đều là vi phạm hợp đồng thế chấp.
Sự bất nhất về dư nợ và số tiền vay thực nhận giữa Ngân hàng Xây dựng và Phương Trang cũng như giải pháp xử lý tài sản thế chấp đã kéo dài từ năm 2012 hứa hẹn sẽ tìm ra giải pháp thoả đáng trong cuộc họp ngày 14/6 hôm nay.
Nguyên nhân của những tranh chấp, khiếu kiện, tố cáo triền miên là doanh nghiệp khẳng định không vay, không nhận hơn số tiền 3.436 tỷ đồng và bị quản thúc tài sản trái phép. Còn ngân hàng lại công bố Phương Trang đang có nợ gốc hơn 9.400 tỷ đồng, chưa kể khoản lãi phát sinh.
Trước đó, Ngân hàng CB đã phát đi thông cáo tiến hành khởi kiện Công ty cổ phần Xe khách Phương Trang trả 3.000 tỷ đồng nợ xấu phát sinh từ ngân hàng "tiền nhiệm". 3.000 tỷ đồng nợ xấu này liên quan đến 10 bộ hồ sơ vay của Phương Trang (giai đoạn vay 2010-2011 dưới thời Ngân hàng Đại Tín), được nhà băng khởi kiện từ tháng 3/2015 đến tháng 5/2015. Đồng thời CB cho biết, từ nay đến hết năm 2016 sẽ củng cố hồ sơ, tiến hành khởi kiện và xử lý tài sản toàn bộ khách hàng vay thuộc nhóm Công ty Phương Trang theo đúng quy định của pháp luật căn cứ trên quyền chủ nợ đầy đủ và hợp pháp của Ngân hàng CB.
Ngay sau thông cáo của Ngân hàng CB, Công ty cổ phần Đầu tư Phương Trang cũng đã có văn bản phản pháo chính Ngân hàng CB đã im lặng trước đề nghị xử lý nợ của doanh nghiệp, khiến khối tài sản trị giá 14.500 tỷ đồng của công ty nằm "chết" từ năm 2012 đến nay.
