Căn cứ quy định tại Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Điều 12 Nghị định số 134/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội tự nguyện, người lao động là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc thì thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Người lao động đang nghỉ việc chờ đến tuổi nghỉ hưu, được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để hưởng lương hưu cao hơn. Ảnh minh họa: Internet
Mức hưởng bảo hiểm xã hội được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng và có chia sẻ giữa những người tham gia bảo hiểm xã hội.
Người lao động vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, vừa có thời gian đóng bảo nhiểm xã hội tự nguyện được hưởng chế độ hưu trí và chế độ tử tuất trên cơ sở thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội.
Mức lương hưu hàng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật Bảo hiểm xã hội được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội, tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ, mức tối đa bằng 75%.
Chế độ hưu trí đối với người trước đó đã có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được thực hiện theo quy định tại Điều 5 Nghị định số 134/2015/NĐ-CP của Chính phủ. Cụ thể, thời gian tính hưởng chế độ hưu trí là tổng thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện, không bao gồm thời gian đã tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Riêng điều kiện về tuổi đời được hưởng lương hưu thực hiện theo Điều 4 Nghị định số 135/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định về tuổi nghỉ hưu.
Trường hợp người lao động đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, nay nghỉ việc chờ đến tuổi nghỉ hưu, nếu có nhu cầu tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để được hưởng chế độ hưu trí mức cao hơn thì liên hệ cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc đại lý thu tại nơi cư trú để được hướng dẫn cụ thể.
Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định chế độ hưu trí của bảo hiểm xã hội tự nguyện liên thông với chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc. Theo đó, điều kiện hưởng lương hưu, cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu và mức bình quân tiền lương, thu nhập tháng đã đóng bảo hiểm xã hội là giống nhau. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyên và bảo hiểm xã hội bắt buộc được cộng dồn. Quy định này nhằm tạo điều kiện cho người lao động linh hoạt, tiện lợi trong việc chuyển đổi giữa hai loại hình bảo hiểm xã hội phù hợp với quan hệ lao động, nhu cầu và khả năng tài chính.
Do đó, trong giai đoạn 2016 – 2021 cả nước đã có trên 54.000 người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện nghỉ việc hưởng lương hưu hàng tháng. Bình quân mỗi năm có khoảng 9.000 người hưởng lương hưu mới. Số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện gia tăng lớn tuy nhiên, chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện chưa hấp dẫn như chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Vì thế, dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đã bổ sung quy định chuyển tiếp liên quan tới người tham gia bảo hiểm xã hội trước khi Luật mới có hiệu lực. Theo đó, người lao động bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện từ trước ngày luật này có hiệu lực thi hành và có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện trở lên thì được hưởng lương hưu khi đủ 60 tuổi đối với nam, đủ 55 tuổi đối với nữ. Khi người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện nghỉ hưu ở tuổi này sẽ không bị trừ tỷ lệ lương hưu như với trường hợp nghỉ hưu trước tuổi.
