Nhận biết methanol trong rượu
Theo TS. Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, rượu giả không được kiểm soát trên thị trường Việt Nam đa phần là loại rượu có pha chế methanol, một loại dung môi phổ biến. Methanol là một loại cồn công nghiệp.
Bản thân Methanol là chất độc có độc tính thấp nhưng khi được đưa vào cơ thể người, nó sẽ được chuyển hóa thành formaldehyde nhờ men alchoholdehydrogenase và sau đó thành formic acid nhờ men acetaldehyde dehydrogenase.
Chính những chất này gây độc cho gan, thận gây suy thận cấp, viêm gan nhiễm độc, đặc biệt là gây toan hóa máu nặng nề. Có những người uống rượu này lâu ngày có thể mờ mắt dẫn đến mù lòa.
Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Internet)
Về nguyên tắc, nếu nhìn bằng mắt, ngửi hoặc nếm thì khó biết được rượu chứa hàm lượng methanol cao hay không. Theo đúng quy trình thì rượu phải được cất thành cồn rồi mới được pha chế thành rượu thực phẩm.
TS. Thịnh cho biết, có một cách có thể áp dụng khá chính xác là đổ một ít rượu ra lòng bàn tay rồi xoa xoa hai bàn tay vào nhau. Nếu hai bàn tay còn dính dính là rượu không tốt vì andehit dầu Fugien còn đọng lại trong rượu. Rượu tốt sẽ bay hơi hết khi có tác động ma sát. Các loại độc tố chưa lọc hết này uống vào gây đau đầu, tác hại lớn đến hệ thần kinh. Có thể ngửi, nếu mùi cồn thơm cay nồng là tốt hoặc nếm để biết vị của rượu.
"Nếu phân biệt bằng cách nếm thì rượu có chứa methanol thường có vị hơi ngọt, người dân cũng có thể thử với lửa. Nếu mẫu thử tạo ra ngọn lửa màu vàng khi đốt trên lửa, đồ uống này không an toàn. Hoặc nhúng giấy quỳ đỏ vào trong mẫu rượu nghi ngờ có methanol cao khoảng 2-3 phút. Nếu giấy quỳ chuyển sang màu xanh, loại rượu này chứa lượng methanol nguy hiểm cho sức khỏe. Giấy quỳ có bán rất phổ biến tại các hiệu thuốc, có thể tích trữ sẵn trong ví để thử khi cần thiết", PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cho hay.
Biểu hiện ngộ độc methanol
Các triệu chứng nhiễm độc do methanol có thể xuất hiện trong vòng 30 phút, 1 giờ đến 3 ngày, tùy thuộc vào số lượng và tình trạng bệnh nhân có uống cả ethanol hay không.
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Về nhận diện, methanol rất giống với rượu ethanol thông thường, thậm chí còn ngọt, dễ uống hơn. Khi mới uống, người uống cũng có cảm giác giống với say rượu nên dễ bị nhầm lẫn. Tuy nhiên, sau uống, bệnh nhân sẽ có biểu hiện mờ mắt, lơ mơ, thở nhanh và thở sâu giống như khó thở do nhiễm toan chuyển hóa, co giật, hôn mê. Khi đến viện, hầu hết các trường hợp này đã tổn thương não, mù mắt và tụt huyết áp, ở trong tình trạng nguy kịch.
Ngộ độc methanol thường có 2 giai đoạn, giai đoạn kín đáo trong vòng vài giờ đến khoảng 30 giờ (ức chế thần kinh nhẹ, an thần, vô cảm) và sau đó là giai đoạn ngộ độc rõ. Biểu hiện thường gặp là:
+ Thần kinh: Nhiều bệnh nhân khi đến bệnh viện còn tỉnh táo nhưng rất đau đầu, chóng mặt sau đó có thể gặp các triệu chứng: quên, bồn chồn, hưng cảm, ngủ lịm, lẫn lộn, hôn mê, co giật. Khi ngộ độc nặng có thể có xuất huyết hoặc nhồi máu nhân bèo, tụt não.
+ Mắt: Lúc đầu nhìn bình thường, sau đó 12-14h nhìn mờ, nhìn đôi, cảm giác như có mây che trước mắt, sợ ánh sáng, đau mắt, giảm hoặc mất thị lực, ảo thị…
+ Các di chứng thần kinh: Rối loạn ý thức, hôn mê, hội chứng Parkinson, thiếu hụt nhận thức, viêm tủy cắt ngang, bệnh lý đa dây thần kinh, teo đĩa thị giác, giả liệt vận nhãn…
+ Tim mạch: Giãn mạch, tụt huyết áp và suy tim.
+ Hô hấp: Thở yếu, ngừng thở; thở nhanh, sâu nếu có nhiễm toan chuyển hóa.
+ Tiêu hóa: Viêm dạ dày xuất huyết, viêm tụy cấp biểu hiện đau thượng vị, nôn, tiêu chảy. Ngộ độc trung bình hoặc nặng có thể thay đổi chức năng gan.
+ Thận: Suy thận cấp, biểu hiện đái ít, vô niệu, nước tiểu đỏ hoặc sẫm màu nếu có tiêu cơ vân.
Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể bị đau lưng, thân mình, cứng gáy (giống xuất huyết màng não), cứng cơ, da có thể lạnh, vã mồ hôi.
Để không ngộ độc methanol do rượu
Cách tốt nhất để phòng ngộ độc methanol do uống rượu là không uống rượu.
Nếu không thể từ chối thì uống hạn chế và chỉ uống rượu có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, không uống các loại rượu trôi nổi, rượu giả, rượu không chứng minh được nguồn gốc xuất xứ.
