Thứ 3, 25/03/2025, 09:42 AM
Bạn đọc đăng tin
Hotline: 0918658465

Ý nghĩa đặc biệt của mâm ngũ quả ngày Tết

Ý nghĩa đặc biệt của mâm ngũ quả ngày Tết
(Tieudung.vn) - Mâm ngũ quả là một phần không thể thiếu trên bàn thờ của mỗi gia đình người Việt trong mỗi dịp Tết. Người Việt dành nhiều thời gian và tâm sức để bày mâm ngũ quả bởi đó không chỉ mang ý nghĩa về mặt thẩm mỹ mà còn hàm chứa nhiều hy vọng về một năm mới sung túc, nhiều sức khỏe và may mắn.

Lễ vật không thể thiếu trên bàn thờ của mỗi gia đình Việt

Theo phong tục truyền thống của người Việt, cứ vào dịp Tết Nguyên đán, hầu như nhà nào cũng chuẩn bị một mâm ngũ quả để cúng trên bàn thờ tổ tiên hoặc để trưng trong phòng khách. Ðêm 30 Tết, sau khi đã hoàn thành việc dọn dẹp, vệ sinh, trang hoàng nhà cửa, cũng là lúc mọi người sửa soạn mâm ngũ quả để kịp cúng giao thừa... Có lẽ vậy, mà gia đình nào cũng cố thể hiện sao cho mâm ngũ quả ngày Tết vừa đẹp mắt, vừa làm cho Tết Nguyên đán thêm sinh động, thiêng liêng, đặc biệt hơn là mang hàm ý những điều ước nguyện của gia đình mình trong năm mới.

Mâm ngũ quả có nguồn gốc từ đạo Phật, được nhắc đến trong kinh Vu-lan-bồn (Ullambana Sutra) với hình ảnh "trái cây năm màu". Năm màu tượng trưng cho "ngũ thiện căn" theo quan niệm nhà Phật, gồm: tín căn (lòng tin), tấn căn (ý chí kiên trì), niệm căn (ghi nhớ), định căn (tâm không loạn), huệ căn (sáng suốt).

Ý nghĩa đặc biệt của mâm ngũ quả ngày Tết

Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Internet)

Với triết lý sống “Uống nước nhớ nguồn”, người dân Việt Nam luôn muốn hiến dâng những thành quả của mình lên tổ tiên, không chỉ các thứ bánh ngon mà còn cả các loài hoa thơm trái ngọt để bày tỏ tấm lòng thành. Mâm ngũ quả là nơi kết tinh những giá trị tốt đẹp ấy với những sản vật được cúng dâng vào các ngày lễ nói chung và trong dịp Tết nói riêng.

Mỗi loại quả được lựa chọn để sắp xếp trong mâm ngũ quả đều mang những ý nghĩa riêng nhất định. Do điều kiện ở các khu vực sinh sống của người Việt có khác biệt nên có nhiều cách bày mâm ngũ quả khác nhau. Gọi là ngũ quả nhưng thật ra, việc lựa chọn và bày biện những loại quả gì trên mâm tùy thuộc vào từng địa phương với những đặc thù về khí hậu, sản vật và quan niệm văn hóa riêng. Thông thường, mâm ngũ quả miền Bắc chú trọng ngũ hành gồm Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ tương ứng với các màu trắng, xanh, đen, đỏ, vàng thì mâm ngũ quả miền Trung và miền Nam coi trọng nghĩa của quả, thể hiện khí chất, sự thuận lợi về thiên nhiên.

Đặc trưng mâm ngũ quả ngày Tết ba miền

Tùy vào điều kiện hoàn cảnh mỗi gia đình, mỗi vùng miền mà có cách bày biện, sắp xếp mâm ngũ quả khác nhau. Nhưng nhìn chung mâm ngũ quả trên bàn thờ ngày Tết vẫn là nơi hội tụ của hồn quả, hương cây và ý nguyện cầu hòa, an, đủ mà người dân Việt gửi gắm.

Người miền Bắc bày mâm ngũ quả theo thuyết Ngũ hành trong văn hóa phương Đông là vạn vật dung hòa cùng trời đất. Vì thế, mâm ngũ quả cũng phải phối theo 5 màu: Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng. Theo đó, các loại quả không thể thiếu là chuối, bưởi (hoặc quả phật thủ), cam, quất, xoài, hồng, táo, lựu…

Ý nghĩa đặc biệt của mâm ngũ quả ngày Tết

Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Internet)

Cách trình bày truyền thống thường phải theo ngũ hành, trước hết là nải chuối đặt ở dưới cùng để đỡ lấy toàn bộ những loại quả khác. Chính giữa nải chuối xanh thẫm là quả bưởi tròn căng mọng hoặc quả phật thủ có màu vàng đẹp mắt. Những quả nhỏ hơn như cam, quất, hồng… sẽ xếp xen kẽ xung quanh. Sự sắp xếp khá tinh tế và chi tiết giữa màu sắc và kích thước của các loại quả sẽ mang lại sự hài hòa đẹp mắt.

Trong khi đó, người miền Nam lại trọng về ý nghĩa các loại quả hơn nên mâm ngũ quả thường bao gồm mãng cầu, sung, dừa xiêm, đu đủ, xoài. Trong đó, mãng cầu là cầu chúc cho mọi điều đều như ý; quả dừa, phát âm tương tự như "vừa", có nghĩa là không thiếu; quả sung - sung mãn về sức khỏe, tiền bạc; quả đu đủ có nghĩa mang đến một năm mới được đầy đủ, thịnh vượng; quả xoài, phát âm na ná như là "xài" - cầu mong cho tiêu xài không thiếu thốn. Khi đọc phát âm của những loại quả này tương tự câu “cầu sung vừa đủ xài” hay “cầu vừa đủ xài sung".

Người miền Trung lại không quá câu nệ về hình thức hay ý nghĩa của các loại quả, nên mâm ngũ quả ngày Tết của mỗi nhà lại khác nhau, quả gì cũng được miễn tươi ngon và gia chủ thành tâm dâng kính tổ tiên. Có thể kể đến một số loại quả thường thấy như thanh long, dưa hấu, dứa, mãng cầu, cam, quýt, hồng, na...

Cho dù cách lựa chọn cũng như trình bày mâm ngũ quả của ba miền có khác nhau nhưng trên hết đều thể hiện sự thành kính hướng về nguồn cội tổ tiên và ước mong một năm mới sum họp, an khang, hạnh phúc, đủ đầy.

Ngày nay hoa quả ngày càng phong phú, vì thế mâm ngũ quả theo đó cũng có nhiều loại quả hơn. Thế nhưng, tên gọi thì vẫn giữ nguyên - “ngũ quả”. Mâm ngũ quả vẫn luôn tạo cho không gian thờ cúng gia tiên thêm phần tươi vui, ấm áp, rực rỡ. Nó thể hiện sinh động cho ý tưởng, triết lý-tín ngưỡng-thẩm mỹ ngày Tết. Tìm hiểu về mâm ngũ quả cũng là tìm hiểu về nguồn gốc, lịch sử, truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Ý nghĩa một vài loại quả thường được bày trên mâm ngũ quả:

- Lê: vị ngọt thanh, ngụ ý việc gì cũng trơn tru, suôn sẻ.

- Lựu: nhiều hạt, tượng trưng cho con đàn cháu đống.

- Đào: thể hiện sự thăng tiến.

- Phật thủ: giống như bàn tay của Phật, chở che cho con người.

- Táo (loại trái to màu đỏ tươi): có nghĩa là phú quý.

- Hồng, quýt: rực lên màu sắc mạnh mẽ, tượng trưng cho sự thành đạt.

- Thanh long: mang ý nghĩa rồng mây gặp hội.

- Bưởi, dưa hấu: căng tròn, mát lành, hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn.

- Nải chuối: như bàn tay ngửa, hứng lấy nắng sương đọng thành quả ngọt, mang ý nghĩa che chở, bao bọc.

- Quả trứng gà: có hình trái đào tiên, mang ý nghĩa là lộc trời.

- Dừa: có âm tương tự như là “vừa”, có nghĩa là không thiếu.

- Sung: gắn với biểu tượng sung mãn về sức khỏe hay tiền bạc.

- Đu đủ: mang đến sự đầy đủ thịnh vượng.

- Xoài: có âm na ná như là “xài”, để cầu mong cho tiêu xài không thiếu thốn...

Tags:
4.7 21 5 Nhấn vào đây để đánh giá
Tỷ giá

Pháp luật

Vụ Quang linh Vlogs và Hằng Du Mục quảng cáo lố kẹo rau củ Kera: Công an Đắk Lắk vào cuộc!
(Tieudung.vn) Liên quan đến vụ việc kẹo rau củ Kera do Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục và Hoa...
 
Lập biên bản việc Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục tổ chức họp báo
(Tieudung.vn) Sở Văn hóa và Thể thao (VH&TT) Hà Nội, UBND quận Hoàn Kiếm, UBND phường Tràng Tiền và...
 
Bệnh viện Nhi đồng 2 tiếp tục cảnh báo về việc giả mạo kêu gọi từ thiện
(Tieudung.vn) Sáng 14/3, Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP Hồ Chí Minh) tiếp tục phát đi cảnh báo mạo...

Muôn màu

Tử vi ngày 25/3/2025 của 12 cung hoàng đạo: Thiên Bình sức khỏe cần được chú ý
(Tieudung.vn) Tử vi hàng ngày Thứ ba ngày 25/3/2025 của 12 cung hoàng đạo, Thiên Bình sức khỏe...
 
Lịch âm 25/3 chính xác nhất, lịch vạn niên ngày 25/3/2025: Việc nên và không nên làm?
(Tieudung.vn) Xem lịch âm hôm nay 25/3/2025? Lịch vạn niên 25/3/2025. Ngày hôm nay tốt hay xấu, việc nên...
 
Tử vi ngày 24/3/2025 của 12 cung hoàng đạo: Bảo Bình tài lộc gần đây không được tốt
(Tieudung.vn) Tử vi hàng ngày Thứ hai ngày 24/3/2025 của 12 cung hoàng đạo, Bảo Bình tài lộc...

Du lịch - Ẩm thực

Mua tỏi nên chọn loại màu tím hay màu trắng?
(Tieudung.vn) Tỏi rất dễ mua lại có giá thành rẻ, tuy nhiên khi đi chợ, nhiều người phân vân...
 
Huế lọt top thành phố ẩm thực bị đánh giá chưa đúng tầm ở châu Á
(Tieudung.vn) Mới đây, tạp chí Tatler đã đưa ra danh sách những thành phố châu Á có thức ăn...
 
Tàu cao tốc từ TP Hồ Chí Minh đến Côn Đảo có giá cao nhất hơn 1,3 triệu đồng/lượt
(Tieudung.vn) Doanh nghiệp khai thác tuyến tàu cao tốc từ TP Hồ Chí Minh đi Côn Đảo, tỉnh Bà...
Giá nông sản
Nguồn: Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn Xem thêm »

Chuyên trang Tiêu dùng - Báo Kinh tế & Đô thị điện tử, Cơ quan của UBND TP. Hà Nội
Giấy phép số: 27/GP-CBC do Bộ Thông tin & Truyền thông cấp ngày 17/05/2022
Tổng Biên tập: Nguyễn Thành Lợi

() Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Tieudung.kinhtedothi.vn

Share facebook Share google Share twitter Share linkedin Share pinterest
2.28927 sec| 883.133 kb