Cần Thơ: Khởi tố bắt giam một “đường”, kết luận một “nẻo”!
Đầu 2012, Công ty Nông thủy sản Tây Nam (Công ty Tây Nam) đã lập dự án đầu tư xây dựng cụm nhà máy chế biến nông thuỷ sản tại TP.Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang và vay vốn tại Agribank Cần Thơ, theo chương trình hỗ trợ do Chính phủ quy định.
Agribank đã cho Công ty Tây Nam vay 289 tỉ đồng, đảm bảo bằng QSDĐ và tài sản trên đất (trong đó có lô đất số 12 đường Nguyễn Trãi, quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ (2.929 m2 đất, giá trị 333 tỉ đồng). Tuy nhiên, vì lý do khách quan, Công ty Tây Nam chưa hoàn thành tiến độ hoàn thành nhà máy như đã cam kết. Thấy khách hàng khó đáp ứng điều kiện vay vốn hỗ trợ lãi suất, Agribank đã chuyển khoản vay trên sang diện vay chịu lãi suất thông thường. Công ty Tây Nam đồng thuận, bổ sung thêm tài sản bảo đảm trị giá 190 tỉ đồng. Sau đó, do không có đủ nguồn tài chính để hoàn thiện nhà máy, Công ty Tây Nam đã bị Agribank Cần Thơ khởi kiện ra toà kinh tế vào tháng 1/2016.
 |
| Nhà xưởng, máy móc thiết bị,... của Công ty Tây Nam nằm phủ bụi tại Hậu Giang. |
Trong lúc toà đang thụ lý vụ án, thì ngày 17/6/2016, cơ quan CSĐT Công an TP. Cần Thơ đã khởi tố hình sự, bắt ông Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân (GĐ Công ty Tây Nam) về hành vi “làm khống hồ sơ để lừa đảo chiếm đoạt tiền ưu đãi lãi suất của nhà nước”; ngày 8/9/2017 thì chuyển sang tội danh “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”.
Ngoài ông Nhân, cơ quan CSĐT còn khởi tố, bắt tạm giam 3 nhân viên Agribank Cần Thơ, khiến công luận băn khoăn về mục đích và tính chính đáng của việc hình sự hóa quan hệ dân sự này.
Thứ nhất, việc cơ quan điều tra kết luận các bị can “chiếm đoạt tài sản của nhà nước”, “cố ý làm trái”, thì "hậu quả" của các tội danh trên lại không xuất hiện, khi chủ thể cho vay - bị hại là Agribank khẳng định chưa hề thiệt hại 1 đồng nào.
Thứ hai, trong khi Cơ quan điều tra Công an TP Cần Thơ kết tội các bị cáo “nâng khống” giá trị khu đất số 12 Nguyễn Trãi, quận Ninh Kiều (từ 104 tỉ đồng lên 231,7 tỉ đồng), thì Kết luận số 98 của Thanh tra Chính phủ lại khẳng định giá trị lô đất phải là 233 tỷ đồng. Như vậy, việc các bị cáo định giá trị lô đất trên là 231,7 tỷ đồng để vay vốn tại Agribank Cần Thơ là đúng, không nâng khống giá trị lô đất như Kết luận của Cơ quan điều tra Công an TP Cần Thơ.
Bên cạnh đó, ở đối diện khu đất 12 Nguyễn Trãi là khu đất 51 Nguyễn Trãi (Tòa nhà siêu thị City Mart có diện tích 3.000 m2 đất, 7.000m2 sàn), là tài sản thế chấp liên quan tới vụ án cũng bị cơ quan điều tra định giá chỉ 104,4 tỉ đồng. Nếu chiếu theo bảng giá đất do TP Cần Thơ ban hành năm 2012, thì có thể phải gấp 2, 3 lần giá trị nói trên. Do vậy, cơ quan tố tụng cần định giá lại, tránh oan sai cho doanh nghiệp và nhân viên Agribank, tránh mâu thuẫn với kết luận của TTCP.
Bạc Liêu: Công an can thiệp vào thỏa thuận ngân hàng - khách hàng
Ngày 28/5/2018, sau 2 phiên tòa sơ thẩm bị hoãn để bổ sung chứng cớ, TAND tỉnh Bạc Liêu đã xét xử và bất ngờ tuyên ông Ngô Chí Dũng 20 năm tù với tội danh “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Theo bà Lê Thị Hạc, vợ ông Dũng, chồng bà không lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Bà Hạc cho biết, từ năm 1988, ông bà đã xuống Bạc Liêu kinh doanh nhỏ lẻ, dần dà lập doanh nghiệp. Ông bà đầu tư nhà xưởng, máy móc, vay vốn mở rộng kinh doanh, được các ngân hàng đánh giá rất tốt. Nhưng gặp lúc khủng hoảng tài chính toàn cầu từ 2008 và kéo dài đến 2013, lãi suất ngân hàng tăng cao, tỷ giá USD biến động, sản phẩm xuất khẩu đi Nhật Bản bị trả về,…
 |
| Trụ sở bề thế của Công ty Minh Hiếu Bạc Liêu là tài sản thế chấp ngân hàng. |
Theo bà Hạc, giữa lúc doanh nghiệp gặp vô vàn khó khăn, ngân hàng liên tục ra công văn thu hồi vốn trước hạn; tiền bán hàng về bị ngân hàng giữ và không tiếp tục giải ngân theo các hợp đồng vay,… đã đẩy công ty vào ngõ cụt. Dù vậy, công ty vẫn cố gắng trả nợ, tạo việc làm cho trên 500 công nhân. Tuy nhiên, khi BIDV khởi kiện, TAND TX Giá Rai đang thụ lý giải quyết theo thẩm quyền thì Công an Bạc Liêu lại ra quyết định khởi tố hình sự.
Ngày 12/9/2016, công an đến đọc lệnh bắt ông Ngô Chí Dũng – PGĐ Công ty Minh Hiếu Bạc Liêu và 2 người liên quan, thu giữa các hồ sơ, giấy tờ,...
Tại tòa, BIDV Bạc Liêu xác nhận cho Công ty Minh Hiếu vay có thế chấp. Kết luận giám định của NHNN chi nhánh Bạc Liêu theo trưng cầu của cơ quan CSĐT cũng xác định BIDV Bạc Liêu cho vay đúng đối tượng, phù hợp pháp luật và không xác định được thiệt hại. Như vậy, khi BIDV Bạc Liêu cho vay đúng đối tượng, tài sản thế chấp còn đó, cơ sở nào cơ quan điều tra hình sự hóa quan hệ dân sự trên và kết luận đại diện doanh nghiệp có hành vi lừa đảo?
Theo Luật sư Nguyễn Thái Nguyên (Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh), BIDV Bạc Liêu khởi kiện đòi nợ trước hạn là chưa đúng, vì chưa vi phạm nghĩa vụ trả nợ, thì chưa phát sinh quyền đòi nợ. Trong cùng một vụ việc, cùng thời gian, hai cơ quan tiến hành tố tụng (hình sự và dân sự) cùng thụ lý giải quyết cùng một vụ án là không hợp lý. Các chứng cứ có trong hồ sơ vụ án chỉ thể hiện Công ty Minh Hiếu Bạc Liêu thực hiện một số hành vi gian dối nhưng chỉ nhằm mục đích duy trì vốn đã được vay, có tài sản thế chấp, không có cơ sở xác định những hành vi ấy nhằm mục đích chiếm đoạt tiền vay như cáo buộc.
Đằng sau hai "đại án", dư luận băn khoăn rằng cơ quan công an vì bảo vệ tài sản nhà nước trong các ngân hàng mà hình sự hóa các giao dịch kinh tế là "lo xa". Bởi ngân hàng có hay không có vốn nhà nước đều hoạt động theo Luật doanh nghiệp, là bên kiểm soát tài sản thế chấp, có quyền khoanh nợ, giãn nợ, yêu cầu phát mãi tài sản...
Thế nên, việc hình sự hóa quan hệ dân sự như trên, sẽ tiềm ẩn những hệ lụy khôn lường đối với môi trường đầu tư của cả khu vực và cả đất nước.
Trường Giang
