Ngành đường sắt đang “đổi mới” hay chỉ là…“đổi thay”?

Như vậy, trên các đoàn tàu Thống Nhất hiện nay có 17 nhân viên phục vụ thuộc Đoàn Tiếp viên Đường sắt Hà Nội, 2 nhân viên kỹ thuật điện thuộc Phân đoạn Cơ - Điện - Lạnh, 01 nhân viên kỹ thuật toa xe thuộc Phân đoạn Vận dụng, khám chữa chỉnh bị. Về lý thuyết, trưởng tàu chỉ huy chung 3 bộ phận nhưng đó chỉ trên sách vở, còn thực tế hơn ai hết lãnh đạo cấp chi nhánh, công ty và Tổng công ty biết những bấp cập đang xẩy ra. Chỉ nội việc khi hành khách phản ánh buồng vệ sinh trên tàu hôi, thì phân định trách nhiệm là do Phân đoạn Vận dụng, khám chữa chỉnh bị (thuộc Chi nhánh Toa xe hàng) lâu ngày không hút thùng phốt hay nhân viên Trạm Tiếp viên Hà Nội (thuộc Đoàn Tiếp viên Đường sắt Hà Nội) lên ban lười cọ chùi cũng đã phức tạp, mất thời gian.

Trước đây, các bộ phận này đều trực thuộc Xí nghiệp Vận dụng toa xe khách Hà Nội (tiền thân của Đoàn Tiếp viên Đường sắt Hà Nội), mọi hư hỏng, vệ sinh mặt đất, vệ sinh trên tàu, sửa chữa hệ thống điện, điều hòa đều thuộc một mối thì mọi việc xử lý đơn giản hơn nhiều. Ngay khi phát hiện sự cố, đã được báo cáo về trực ban Trạm công tác trên tàu để lên phương án sửa chữa. Thì nay, với việc có đến 3 đầu mối thuộc 2 cấp chi nhánh, báo cáo chồng báo cáo nhưng những sự cố vẫn chậm được khắc phục, có khi vài vòng quanh mới có thiết bị, phụ tùng thay thế. Khi có sự cố, phản ánh của hành khách, cấp công ty và Tổng công ty cũng phải mất công điều tra mới biết trách nhiệm thuộc về ai.

Cần bố trí đội hình công tác trên các đoàn tàu theo hướng: tiếp viên phục vụ - kỹ thuật toa xe - kỹ thuật điện, điện lạnh về một mối

Lấy khách hàng làm trung tâm

Mới đây, nữ họa sĩ Đinh Hiền Lương đã chia sẻ bài viết trên mạng xã hội khi đi tàu Thống Nhất quá lạnh, nhưng nhân viên đường sắt không chịu điều chỉnh nhiệt độ, khiến cho cụ ông nhiều tuổi về nhà phát ốm. Lập tức, rất nhiều đồng nghiệp, trong đó có cả nhà báo phản ánh đó là “chuyện thường ngày nhà tàu”, đơn giản là nhân viên thợ điện và tiếp viên phục vụ không phải bao giờ cũng có tiếng nói chung.

“Đối với hành khách, khi bỏ tiền mua vé thì ngành đường sắt có trách nhiệm phục vụ đúng như cam kết, chúng tôi không quan tâm đến các nhân viên trên tàu thuộc đơn vị nào”, nữ họa sĩ này khẳng định khi người viết có ý định tìm hiểu sâu hơn vấn đề.

Với việc bố trí mô hình bất cập như vậy, nên có lần đêm ba mươi Tết, chính lãnh đạo VNR ra sân ga Hà Nội chúc Tết anh em đi tàu Thống Nhất cũng quên mất bộ phận kiểm tu, thợ điện vì không nhớ họ thuộc các đơn vị khác nhau.

Năm 2023, VNR đặt mục tiêu phấn đấu là hoạt động sản xuất kinh doanh chính của Công ty mẹ bắt đầu có lãi, cố gắng thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu được giao; đảm bảo đủ việc làm, từng bước nâng cao đời sống người lao động. Tổng Giám đốc Đặng Sỹ Mạnh cho biết phương châm hành động, giải pháp của VNR năm 2023: “VNR luôn xác định mục tiêu số 1 là đảm bảo an toàn giao thông đường sắt, lấy khách hàng làm trung tâm để tạo động lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo, điều chỉnh linh hoạt cơ cấu, quy mô tổ chức sản xuất, tiếp tục nâng cao hiệu quả quản trị doanh nghiệp và khai thác tối đa các nguồn lực, không ngừng cải thiện năng suất lao động”.

Đây là một định hướng đúng, sát với hình hình thực tế, dường như trong quá trình điều hành CEO Đặng Sỹ Mạnh đã phát hiện ra vấn đề bất cập nên sau mục tiêu “an toàn” đã đưa tiêu chí “lấy khách hàng làm trung tâm” lên vị trí số 2. Muốn vậy, phải cần tập trung chỉ huy, thống nhất lãnh đạo, bỏ đi các đầu mối trung gian không cần thiết. Đối với công tác kinh doanh vận tải hành khách, cần bố trí đội hình công tác trên tàu theo hướng: tiếp viên phục vụ - kỹ thuật toa xe - kỹ thuật điện, điện lạnh về một mối.

Phải vậy mới có thể quy trách nhiệm cho cá nhân người đứng đầu khi chất lượng công tác phục vụ hành khách có vấn đề. Thực ra, trước khi bài viết này lên khuôn, đã vài lần người ta nâng lên, hạ xuống câu chuyện bất cập này nhưng không hiểu sao đến nay lại chưa triển khai. Dù đến nay, ngành đường sắt đang là doanh nghiệp nhà nước có số lần thay đổi tổ chức nhiều nhất trong vòng 2 thập kỷ qua, nhưng nếu không tính toán theo khoa học quản lý thì mọi sự giải thể, sáp nhập chỉ là “đổi thay” chứ không phải đổi mới.