Làm ăn với Trung Quốc: Những dự án 'đầu xuôi đuôi không lọt'

Mắc kẹt với nhà thầu Trung Quốc

Trong số đại dự án đang gặp vướng mắc với tổng thầu MCC Trung Quốc, Dự án gang thép Thái Nguyên mở rộng giai đoạn 2 là long đong hơn cả. Dự án có tổng vốn đầu tư 8.100 tỷ đồng và đã giải ngân hơn 4.500 tỷ, nhưng đến nay vẫn còn dang dở, nằm đắp chiếu.

Dấu hiệu “cơm chẳng lành, canh không ngọt” với nhà thầu Trung Quốc ở đại dự án này bắt đầu từ vài năm trước. Khi Công ty CP Gang thép Thái Nguyên (TISCO) còn loay hoay tìm cơ chế tiếp tục dự án thì tổng thầu Trung Quốc phụ trách từ hợp đồng thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ đến thi công xây dựng công trình là MCC đã bỏ về nước.

Dự án gang thép Thái Nguyên mở rộng giai đoạn 2. Ảnh: L.Bằng

Việc xử lý dự án này sau thời gian dài dang dở phụ thuộc không nhỏ vào việc đàm phán với MCC liên quan đến trách nhiệm các bên khiến dự án chậm tiến độ.

TISCO cho hay: Quá trình đàm phán với MCC diễn ra liên tục từ đầu quý I/2013 đến cuối quý IV/2015, trải qua 12 lần đàm phán vẫn chưa kết thúc vì còn một số nội dung vượt thẩm quyền của chủ dầu tư, cần phải trình xin ý kiến giải quyết của Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền.

Năm 2016, TISCO đã mời lãnh đạo cấp cao của Tập đoàn MCC đến Việt Nam để đàm phán. Biên bản ghi nhớ thống nhất nguyên tắc chung để tiếp tục thực hiện hoàn thành dự án đã được các bên ký kết. MCC cũng đã cử đội ngũ kỹ sư, chuyên gia đến TISCO để thu thập số liệu thực tế, tiến hành tính toán báo giá thực hiện hoàn thành toàn bộ công việc còn lại của dự án theo hình thức EPC. Nhưng quá trình này cũng không thể kết thúc trong “một sớm một chiều”.

Khác với dự án gang thép Thái Nguyên mở rộng giai đoạn 2, Dự án Đạm Ninh Bình 12.000 tỷ có nhà thầu Trung Quốc là nhà thầu Hoàn Cầu đã hoàn thành đi vào hoạt động. Song, ngoài số lỗ đến gần 2.000 tỷ, đến nay dự án chưa thể quyết toán được.

Theo Ban quản lý dự án Đạm Ninh Bình, dự án có 15 tồn tại trong Hợp đồng EPC với nhà thầu Hoàn Cầu, trong đó có 5 tồn tại được tổ đàm phán của hai bên thống nhất, 10 tồn tại vẫn chưa được giải quyết.

“Dự án có khối lượng hồ sơ lớn, phức tạp, chứng từ thanh toán cho từng thiết bị hoặc hạng mục chia làm nhiều lần, nhiều nguồn vốn, nhà thầu EPC lại không thực hiện yêu cầu quyết toán hợp đồng EPC, trong đó quan trọng nhất là nhiệm vụ nhà thầu phải lập quyết toán A-B. Đây là khó khăn vô cùng lớn cho công tác quyết toán hợp đồng EPC”, Ban quản lý dự án Đạm Ninh Bình phàn nàn.

Vì thế hồ sơ quyết toán đáng ra phải được trình trong quý I/2017 đã trễ hẹn. Giám đốc Ban quản lý dự án đã phải nhận khuyết điểm trước Tập đoàn Hóa chất và đặt mục tiêu hoàn thành hồ sơ quyết toán có kiểm toán trước 30/6/2017.